Analiza i ocena działalności ochronnej WPN

Czynna ochrona ekosystemów wodnych polegała przede wszystkim na biomanipulacji populacjami ryb. Ochronę ichtiofauny wykonywano w jeziorach: Wigry, Pierty, Leszczewek, Omułówek, Postaw, Mulaczysko, Krusznik, o łącznej powierzchni 2442,6 ha. Zabiegi ochronne realizowano poprzez:

2. rybami drapieżnymi (szczupak, sum) w celu zwiększania ich liczebności i wzmacniania w ten sposób efektów biomanipulacji.

a) ryb o krótkim cyklu życiowym, w celu zapobiegania wtórnemu zanieczyszczeniu jezior przez snące ryby (sielawa).

b) ryb karpiowatych, w celu kontrolowania ich liczebności na odpowiednio niskim poziomie ( płoć, leszcz).

2. odłowy w celu pozyskania tarlaków do wychowu materiału zarybieniowego (sielawy, siei i szczupaka).

III. zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom z zakresu ochrony przyrody.

IV. obserwację stanu zdrowotnego ryb (ewentualne śnięcia, w tym przyczyny środowiskowe - przyduchy, populacyjne - epizoocje)

W 2001 r. dokonano zarybień następujących jezior: Wigry, Pierty, Leszczewek, Krusznik, Omułówek, Mulaczysko. Łącznie zarybiono 2426,8 ha wód. Ilości materiału zarybieniowego z podziałem na gatunki i ich sortymenty wielkościowe wprowadzone do wybranych wód parku zawarte są w załączniku nr 13.

Wpuszczony do jezior parku materiał zarybieniowy sielawy, siei oraz szczupaka pochodził z parkowej wylęgarni. Z własnych tarlaków wyhodowano 25 040 000 szt. wylęgu sielawy, 3 930 000 szt. wylęgu siei, 1 380 000 szt. wylęgu szczupaka.

Ponadto, w ramach wykonywanych usług wylęgarniczych, z których korzystało w sezonie 2000/2001 8 podmiotów, uzyskano dodatkowo 5 120 000 szt. wylęgu sielawy, 45 000 szt. wylęgu siei oraz 2 180 000 szt. wylęgu szczupaka. Za wykonaną inkubację WPN przejął 2 280 000 szt. wylęgu sielawy oraz 1 090 000 szt. wylęgu szczupaka.

W 2001 r. prowadzono produkcję materiału zarybieniowego suma (narybek jesienny). Łącznie uzyskano 6260 szt. narybku (126,4 kg.), który przeznaczono na zarybienia własne oraz sprzedaż (40 kg. narybku zakupił m. in. Narwiański Park Narodowy).

1. Odłowy regulacyjne wykonywano w 3 jeziorach (Wigry, Leszczewek, Postaw) o łącznej powierzchni 2155,3 ha. Do odłowów użyto rybackiego sprzętu ciągnionego (przywłoka), biernego oplatającego (wontony sielawowe, siejowe), biernego klatkowego (żaki, kozaki, mieroże, przestawa węgorzowa). Ogółem odłowiono 24 169 kg. ryb. Dane dotyczące struktury odłowów w poszczególnych jeziorach zawarte są w załączniku nr 13.

2. Odłowy tarlaków. W kwietniu przeprowadzono w jez. Wigry odłowy tarlaków szczupaka a w listopadzie i grudniu odłowy tarlaków sielawy i siei. Odłowiono i pozyskano następujące ilości tarlaków (w kg) i zapłodnionej ikry (w litrach):

Wyhodowany z ikry narybek szczupaka został już wpuszczony do jezior, ikra sielawy i siei jest inkubowana w parkowej wylęgarni ryb a wylęganie narybku nastąpi na przełomie marca i kwietnia 2002 r.

3. Odłowy wędkarskie. W 2001 roku sprzedano następujące ilości poszczególnych kategorii licencji wędkarskich:

Wędkarze odłowili w przybliżeniu 20 000 kg ryb, z czego najwięcej płoci, leszcza i okonia, przy nieznacznym udziale szczupaka oraz lina.

Na wodach WPN bytuje liczna populacja kormorana czarnego, średnio od 800 do 1500 tys. sztuk w okresie od czerwca do października . W tym okresie kormorany odławiają ok. 30 ton ryb różnego gatunku i jest to ilość istotnie rzutująca na stan ichtiofauny w jeziorach WPN.

Pracownicy wydzielonego wodnego obwodu ochronnego Wigry patrolowali wody parku, w celu zwalczania przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom dotyczącym ochrony przyrody. W ich trakcie pouczano wędkarzy w zakresie przestrzegania regulaminu wędkarskiego, kilkakrotnie podjęto z wody nielegalny sprzęt rybacki. Główne działania w tym zakresie prowadziła straż WPN co zostało opisane w rozdziale 5.10.

W 2001 roku w okresie 27.08-02.09 wystąpiło w jeziorze Wigry (zatoka Wigierki) punktowe śnięcie sielawy i siei, spowodowane niską koncentracją tlenu w hypolimnionie. Na powierzchnię wody wypłynęło w tym okresie ok. 500 kg ryb, z czego ok. 90 % stanowiła sielawa, resztę sieja.

Wspólnie z Instytutem Rybactwa Śródlądowego oraz Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim kontynuowano w jeziorze Wigry badania nad efektywnością uzupełniania populacji sielawy przez rozród naturalny oraz zarybienia wylęgiem. W tym celu przeprowadzono masowe znakowanie wylęgu sielawy alizaryną red (8 900 000 szt.), którym zarybiono jez. Wigry. Wykonywano także odłowy kontrolne sielawy w celu zebrania odpowiedniej próby ryb do badań. Wstępne wyniki wskazują na istnienie w jeziorze Wigry efektywnego rozrodu naturalnego sielawy. Uzyskane wyniki są intrygujące ale nie pozwalają na wyciąganie daleko idących wniosków. Celowym jest kontynuowanie badań. W tym celu przygotowywany jest wspólnie z Instytutem Rybactwa Śródlądowego grant do KBN.

Dążąc do zapewnienia właściwych warunków lęgowych dla wielu gatunków ptaków zwracano szczególną uwagę na ochronę drzew dziuplastych oraz pozostawiano 318 drzew posuszu jałowego, który został zinwentaryzowany i opisany w dokumentacji Parku. Od 1997 roku, w lasach WPN pozostawiono 2115 martwych drzew stojących. Strukturę gatunkową oraz liczbę pozostawionych drzew przedstawia poniższa tabela.

Tabela 14 Ewidencja posuszu jałowego pozostawionego na pniu do naturalnego rozkładu w latach 1997-2001

Rok	sosna	świerk	liściaste	razem
1997	189	190	42	421
1998	181	83	40	304
1999	288	99	56	443
2000	393	143	93	629
2001	219	58	41	318
r-m. 1997-2001	1270	573	272	2115

Późną jesienią oczyszczono 900 szt. starych skrzynek lęgowych dla ptaków. Powieszono również 85 nowych budek lęgowych (typu A - 40; typu B - 45). Budki zostały rozlokowane w 3 obwodach ochronnych: Mikołajewo (20), Lipowe (50), Słupie (15). Prowadzono dokarmianie ptaków zimą. Zakupiono 200 kg karmy (mieszanki tłuszczowej w kubkach). Wymienione zadania zostały sfinansowane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Kontynuowana była w 2001 roku ochrona miejsc lęgowych ptactwa wodnego na jeziorze Wigry, poprzez zakaz uprawiania wszystkich form turystyki wodnej w następujących strefach i terminach:

1. Brzeg i pas wody o szerokości 20 m od skraju roślinności wynurzonej, na odcinku od ujścia rzeki Czarna Hańcza w Zatoce Hańczańskiej do półwyspu Łysocha - przez cały rok.

3. Pas wody o szerokości 20 m, licząc od skraju roślinności wynurzonej, wokół wysp: Ordów, Ostrów, Krowa i dalej wzdłuż południowego brzegu do cypla we wsi Zakąty; także wokół wysp Brzozowych i wyspy Kamień - od zejścia lodów do 15 czerwca.

W 2001 roku, w wolierze w Maćkowej Rudzie zapewniono opiekę rannym w wypadkach losowych zwierzętom. Zestawienie tych zwierząt przedstawia poniższa tabela.

Gatunek	Historia / data przyjęcia	Przeprowadzone zabiegi	Uwagi
Łabędź niemy	3.01.2001r. Osłabiony ptak przekazany przez pana Butkiewicza z Jasionowa	Opieka Marka Barszczewskiego	10.01.2001r. Wypuszczony przez Marka Barszczewskiego na rzece Czarna Hańcza
Łabędź niemy	22.01.2001r.	Ptak przetrzymywany w wolierze. Opieka weterynanaryjna E.Borejszo – zaszycie zranionego skrzydła.	31.01.2001 Ptak wypuszczony przez Marka Barszczewskiego na rzekę Czarną Hańczę
Łabędź niemy	27.01.2001r. Bardzo osłabiony ptak przekazany przez Straż Pożarną w Suwałkach	Opieka Marka Barszczewskiego	30.01.2001.Ptak padł
Zające szaraki	2 zające znalezione w sierpniu 2000 roku przez Wojciech Lustrynowicza, zam. Suwałki, ul. Kowalskiego 11/8. Tel.[0-87] 565-50-02. Miejsce znalezienia: wieś Jałowo k/Gulbieniszek.	Od momentu znalezienia do 12.03.2001r zwierzętami opiekował się pan Wojciech Lustrynowicz. Zające przekazano na wolierę 12.03.2001r.	Zające wypuszczone na polach Maćkowej Rudy 25.04.2001r.
Kawka	27.03.2001r. Ptak znaleziony przez Józefa Klimko, zam. ul. Kościuszki 92, Suwałki	Kawka znaleziona na schodach budynku mieszkalnego przy ul Kościuszki 92. Przekazana na wolierę	Ptak wypuszczony 29.03.2001r.
Czapla siwa	10.06.01 Ptak przekazany przez leśniczego Marka Jeromina	Czapla przekazana na wolierę	Ptak padł 11.06.01r.
Czapla siwa	12.06.2001r. Ptak przywieziony przez N-czego Zbigniewa Bielawskiego	Ptak przekazany do N-ctwa przez kierowcę TIR-a	Ptak wypuszczony przez Marka Barszczewskiego na rz. Czarna Hańcza dn.16.06.01
Jaskółka oknówka	Młody osobnik przekazany 14.06.01r.	Opieka Marka Barszczewskiego	Ptak wypuszczony 25.06.01r.
Bocian biały	Ptak przywieziony 31.07.01 przez Józefa Iwaszewskiego z Rudziszki 7 (tel. 0606228792)	Bocian przetrzymywany na wolierze w Maćkowej Rudzie. P. Ewa Borejszo opatrzyła złamane skrzydło.	Ptak przewieziony do ZOO w Białymstoku 9.11.01r.
Bocian biały	Ptak przywieziony przez Straż Parku dn. 16.08.01r do Marka Barszczewskiego	Bocian przetrzymywany na wolierze. Złamane skrzydło.	Ptak przewieziony do ZOO w Białymstoku 9.11.01r.
Bocian biały	Ptak przekazany dn. 16.08.01r przez pracownika Izby Wytrzeźwień z ul. Sportowej w Suwałkach	Bocian przetrzymywany na wolierze.	Ptak padł 17.08.01r.
Lelek kozodój	Ptak przekazany przez leśniczego Zdzisława Zaborowskiego 20.08.01r.	Uszkodzenie prawej nogi. Opieka weterynaryjna p. Borejszo	Ptak wypuszczony na wolność 27.08.01r.
Wodnik	Młody osobnik przywieziony przez mieszkankę Suwałk 21.08.01r.	Ptak w dobrej kondycji	Ptak wypuszczony na wolność 28.08.01r.
Myszołów zwyczajny	Ptak przekazany do dyrekcji Parku 10.10.2001r.	Złamane skrzydło. Pomoc weterynaryjna p. Ewy Borejszo, ptak przekazany na wolierę	Ptak przewieziony do ZOO w Białymstoku 9.11.01r.
Łabędź niemy	Zgłoszony przez Ryszarda Wodeckiego, zam. Żłobin 7, gm. Krasnopol dn. 16.10.2001r.	Ptak przewieziony do woliery	Ptak wypuszczony na wolność 20.10.01 na rzekę Czarną Hańczę
Łabędź niemy	Zgłoszony przez p. Chomicza z miejscowości Krzywe 22.11.2001r.	Dorosły osobnik w dobrej kondycji	Ptak wypuszczony 3.12.2001 na rzekę Czarną Hańczę
Łabędź niemy	Zgłoszony przez p. Zubrzyckiego z wsi Osinki 27.11.01r.	Młody osobnik wyczerpany z głodu	Ptak padł 28.11.2001r.
Łabędź niemy	Zgłoszony przez mieszkańca Wsi Osinki 27.11.01r.	Młody osobnik w dobrej kondycji	Ptak wypuszczony 5.12.2001 na rzekę Czarną Hańczę
Kruk	Zgłoszony 9.12.2001r. przez Barbarę Jabłońską zam. Suwałki,ul. Wylotowa 4/2 tel. 565-73-24.	E.Borejszo amputowała skrzydło	Ptak padł 06.01.2002r.