.

5. ANALIZA I OCENA DZIAŁALNOŚCI PRZYRODNICZEJ I OCHRONNEJ

5.1. Ochrona ścisła

5.2. Ochrona przyrody nieożywionej

5.3. Czynna ochrona ekosystemów leśnych

5.3.1. Ochrona lasu

5.3.2. Hodowla lasu

5.3.3. Ochrona przeciwpożarowa

5.4. Czynna ochrona lądowych ekosystemów nieleśnych 

5.5. Czynna ochrona ekosystemów wodnych

5.6. Ochrona fauny

5.7. Zagospodarowanie przestrzenne

5.8. Ochrona wartości kulturowych

5.9. Analiza stanu BHP

5.10. Ochrona przed szkodnictwem

5.11. Infrastruktura gospodarcza

5.12. Zatrudnienie, wynagrodzenia, szkolenia

 

---

 

5.3.3. Ochrona przeciwpożarowa

 

1. Charakterystyka zagrożeń występujących w WPN.

Obszary leśne Wigierskiego Parku Narodowego zakwalifikowano do II kategorii zagrożenia pożarowego. Najbardziej zagrożone pożarami są drzewostany w południowej części parku. Występują tu siedliska borowe, z dominującymi drzewostanami sosnowymi.

 

Duży wpływ na zagrożenie pożarowe w parku ma dostępność drzewostanów dla ludności, co spowodowane jest gęstą siecią dróg gminnych i lokalnych oraz bliskością gruntów prywatnych. Połowa granicy leśnej WPN przylega do lasów obcej własności a pozostała część tej granicy do, innych niż w zarządzie WPN, terenów otwartych.

 

Najczęstszą przyczyną pożarów, które wystąpiły na terenie parku w okresie ostatniego pięciolecia było umyślne podpalenie lub zaprószenie ognia niedopałkiem.

 

Rok 2001 był jednym z bezpieczniejszych pod względem zagrożenia pożarowego. Warunki pogodowe, jakie panowały w okresie akcji bezpośredniej, zmniejszały ryzyko powstania i rozprzestrzeniania się pożarów. Częste deszcze i duża wilgotność powietrza powodowały, iż w sezonie palności przeważały dni o zerowym i małym zagrożeniu pożarowym. Najniebezpieczniejszym miesiącem pod względem zagrożenia pożarowego był maj, w którym odnotowano 15 dni o wilgotności ściółki poniżej 15%.

 

Układ stopni zagrożenia pożarowego w okresie akcji bezpośredniej w rozbiciu na miesiące przedstawia poniższy wykres:

 

  

2. Posiadane siły i środki będące w gotowości do podejmowania działań.

System ochrony przeciwpożarowej w Wigierskim Parku Narodowym funkcjonował w 2001 roku w oparciu o następujące elementy:

• prognozowanie zagrożenia pożarowego obszarów leśnych,

• obserwacja terenu,

• łączność alarmowa,

• zagospodarowanie przeciwpożarowe terenu (punkty czerpania wody, drogi pożarowe, pasy przeciwpożarowe - izolacyjne, bazy sprzętu przeciwpożarowego),

• informacja i edukacja w zakresie ochrony przeciwpożarowej,

• działania zmierzające do naturalnego uodpornienia drzewostanów na wypadek powstania pożarów przestrzennych (zabiegi hodowlane).

W roku 2001 przygotowanych było 25 punktów czerpania wody z czego 15 punktów spełniało wymogi instrukcyjne dla ciężkich samochodów straży pożarnej, pozostałe mogły być wykorzystywane przez lekkie samochody terenowe wyposażone w motopompę.

 

Na terenie WPN funkcjonowały dwa rodzaje baz sprzętu przeciwpożarowego:

- bazy zasadnicze wyposażone w: przyczepkę, agregaty gaśnicze, gaśnice, piłę łańcuchową, siekiery, łopaty, szpadle, hydronetki i wiadra, w bazie zasadniczej w Krzywem dyżurował samochód gaśniczy wyposażony w wysokociśnieniowy agregat gaśniczy i motopompę pływającą, zakupiony w ramach dotacji NFOŚiGW.

- bazy podstawowe wyposażone w: przyczepkę, gaśnice, piłę łańcuchową, łopaty, szpadle, siekiery.

 

3. Realizowane zadania w zakresie ochrony przeciwpożarowej

a) realizacja zadań bieżących w roku 2001:

• aktualizacja "Sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru" - uzgodnienia z Komendantami PSP,

• uczestniczenie w opracowywaniu "katalogów zagrożeń" dla obszaru Powiatu Sejneńskiego i analiz stanu ochrony przeciwpożarowej,

• przeprowadzono czynności kontrolno-rozpoznawcze pod kątem przestrzegania przepisów przeciwpożarowych (coroczna kontrola prowadzona przez PSP),

• uczestniczenie w opracowaniu "Strategii rozwoju ochrony ekosystemów parków narodowych, położonych w obszarze województwa podlaskiego, w aspekcie zapewnienia optymalnych warunków operacyjno-technicznego przygotowania do likwidacji pożarów i innych miejscowych zagrożeń" oraz projektu pt.: "Poprawa efektywności działań ratowniczych w aspekcie ograniczenia zniszczeń ekosystemów w parkach narodowych, spowodowanych pożarami i innymi miejscowymi zagrożeniami".

b) wykonanie wniosku szczegółowego z ochrony przeciwpożarowej:

• konserwowano 33 km pasów izolacyjnych,

• na bieżąco konserwowano sprzęt przeciwpożarowy i punkty czerpania wody,

• porządkowano pobocza dróg pod względem ochrony przeciwpożarowej na powierzchni 115 ha,

• powiększono 15 km prześwitów dróg,

• przeprowadzono konserwację sprzętu rrl: 38 sztuk radiotelefonów bazowych i przewoźnych

4. Odbyte szkolenia i ćwiczenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej 

• Przed rozpoczęciem okresu zagrożenia pożarowego przeprowadzono naradę szkoleniową dla Służby Parku. Omówiono zadania do wykonania w roku bieżącym oraz przeprowadzono szkolenie z zasad przeciwpożarowego zabezpieczania lasów.

• 10 osób wzięło udział w szkoleniu zorganizowanym przez Urząd Gminy w Nowince oraz PSP w Augustowie na temat "Profilaktyka pożarowa na terenie obszarów leśnych przed i w trakcie sezonu palności".

• 1 osoba wzięła udział w naradzie szkoleniowo-roboczej, przedmiotem której były zagadnienia związane z ochroną przeciwpożarową lasów na terenie powiatu augustowskiego (narada zorganizowana przez KP PSP Augustów)

 

5. Dane statystyczne występowania pożarów oraz poniesionych strat

 

Tabela 13. Pożary na terenie WPN w latach 1996-2001 

Lp.	Charakter pożaru	Pow. [ha]	Przyczyna pożaru	Wielkość strat [zł]
1996	pokrywy gleby	0,01	nieznana	bez strat
	pokrywy gleby	0,01	niedopałek	bez strat
1997	pokrywy gleby	0,05	nieznana	bez strat
	pokrywy gleby - ściółkowy	0,15	prawdopodobnie   niedopałek	bez strat
1998	pokrywy gleby - ściółkowy	2,00	podpalenie	bez strat
1999	pożar budynku (stodoła drewniana)	-	podpalenie	szac. 15000,00
	pokrywy gleby - ściółkowy	0,02	podpalenie	200,00
	pokrywy gleby - ściółkowy,  obszar leśny	0,05	zaprószenie ognia   niedopałkiem	szac. 500,00
2000	podpowierzchniowy,  obszar leśny	0,01	podpalenie	szac. 200,00
	trzcina, ściółkowy,  obszar leśny	180 m -  brzeg jeziora, 0,18 ha	podpalenie	bez strat
	pokrywy gleby - ściółkowy,  obszar leśny	0,45	zaprószenie ognia   niedopałkiem	2351,52
2001	trzcina, pokrywy gleby (trawy) - brzeg jeziora Wigry	3 ha (1 ha WPN,  2 ha wł. prywat.)	zaprószenie ognia niedopałkiem	bez strat

 

6. Główne zadania na rok 2002

1) Organizacja i powołanie Służby Ochrony Przeciwpożarowej Parku (SOPP) w oparciu o zmodernizowaną bazę zasadniczą w Dyrekcji WPN,

2) Współpraca ze Strażą Pożarną w zakresie dysponowania sprzętem ochrony przeciwpożarowej,

3) Współpraca ze Strażą Pożarną w zakresie tworzenia wspólnych projektów modernizacji sprzętu ochrony przeciwpożarowej - pomoc WPN w zakresie zdobywania środków na cele ochrony przeciwpożarowej,

4) Współpraca z jednostkami Lasów Państwowych i PSP w zakresie łączności i prewencji,

5) Realizacja zadań bieżących w zakresie ochrony przeciwpożarowej zgodnie z rocznym wnioskiem szczegółowym.

 

  

 

 

5.4. Czynna ochrona lądowych ekosystemów nieleśnych

Całkowita powierzchnia nieleśna Parku wynosi 2714,09 ha - w tym 2139,80 ha to grunty prywatne, 482,43 ha to grunty Skarbu Państwa w zarządzie Parku, a 93,07 ha w innym zarządzie.

 

W 2001 r. wykupiono 1,22 ha gruntów nieleśnych (Ł-0,61 ha, N - 0,04 ha, Lz - 0,57 ha)

 

Podział gruntów nieleśnych w zarządzie Parku według kategorii użytkowania przedstawia się następująco:

grunty orne - 174,46 ha

łąki - 48,76 ha

pastwiska - 49,42 ha

nieużytki - 199,96 ha (w tym bagna - 194 ha)

tereny pozostałe - 9,41 ha

 

Zgodnie z Planem Ochrony w ramach ochrony czynnej stabilizującej w 2001 roku wykonano zabiegi polegające na :

• koszeniu łąk na pow. 5,40 ha wraz z usuwaniem pokosu poza powierzchnię,

• usuwaniu samosiewu brzozy, olchy oraz krzewów na terenach bagiennych o pow. 7,42 ha .

Celem tych zabiegów jest utrzymanie obecnie istniejących zbiorowisk roślinnych oraz przeciwdziałanie i opóźnienie sukcesji.

Grunty rolne o pow. 127,86 ha (47%) są użytkowane rolniczo:

• przez pracowników WPN w formie deputatów - 50,88 ha

• przez miejscowych rolników na podstawie umów dzierżawnych - 61,57 ha

• na potrzeby Parku - 15,41 ha : 4,33 ha wykorzystano na poletka zaporowe (owies, żyto, proso) w celu zatrzymania zwierzyny w okresie nasilonych szkód w uprawach rolnych oraz 11,08 ha jako zespoły upraw rolnych pod zasiewy owsa i żyta w celu utrzymania gruntów w odpowiedniej kulturze , zapewnienia materiału siewnego na poletka zaporowe, ograniczenia postępowania sukcesji roślinności drzewiastej i krzewów.

W 2001 roku WPN podejmował starania o włączenie obszarów rolnych parku do pilotażowego programu rolno-środowiskowego w ramach programu SAPARD. Istnieją duże szanse na zakończenie starań powodzeniem. Działania w tej sprawie będą kontynuowane w 2002 roku.

 

 

 

  

  

.