|
.
4.2.4. Spływy po pniach drzew
Na terenach zalesionych część opadów atmosferycznych dociera do podłoża spływając po pniach drzew. Wody te, w porównaniu do opadu z otwartej przestrzeni i wód okapowych, zawierają znaczne ładunki składników mineralnych. Pochodzą one zarówno z atmosfery, wypłukane przez deszcz, jak i z powierzchni liści oraz z powierzchni pni drzew. Ilość wód opadowych, jaka dociera do podłoża po pniach drzew jest zmienna i zależy m.in. od gatunku drzewa, jego zdrowotności, pokrycia pnia przez mchy i porosty oraz od wielkości opadu. W minionym roku ilość wody opadowej, jaka średnio spływała w ciągu miesiąca po pniu sosny stanowiła 13,9% ilości wód opadowych z terenu otwartego. W przypadku świerka ilość ta stanowiła zaledwie 6,0%. Rozpatrując całościowo wpływ drzew na ilość wód opadowych docierających do dna lasu należy brać pod uwagę zatrzymywanie opadu zarówno przez koronę, jak i pień drzewa. Tak wyliczona średnia intercepcja opadu dla badanych drzew z terenu Stacji Bazowej WIGRY w 2002 roku wynosiła 43,2% dla sosny i 53,0% dla świerka. Największy procent opadów zatrzymywany był w październiku - 88,5% w przypadku świerka i 66,8% w przypadku sosny, a najmniejszy we wrześniu - 29,1% w przypadku sosny i w sierpniu - 30,2% w przypadku świerka (Rys. 48).
Rys. 48. Miesięczna intercepcja opadów atmosferycznych w drzewostanie sosnowym i świerkowym w Sobolewie w roku hydrologicznym 2002
Fig. 48. Monthly interception of precipitation in pine and spruce stand in Sobolewo in hydrological year 2002
W minionym roku hydrologicznym średnia roczna wartość pH wód spływających po pniach świerków była wyższa niż w latach poprzednich, natomiast w przypadku sosen pH było nieco niższe w stosunku do roku poprzedniego, ale wyższe od pozostałych lat badań (Tab. 18).
Tabela 18. Charakterystyka fizyko-chemiczna wód spływających po pniach drzew w Sobolewie w roku hydrologicznym 2002
Table 18. Physico-chemical characteristic of stemflow in Sobolewo in hydrological year 2002
|
Lata
hydro-
logicz-
ne
|
Obję-
tość
wody
|
S-SO4
|
N-NO3
|
N-NH4
|
Cl
|
Na
|
K
|
Mg
|
Ca
|
P-PO4
|
Od-
czyn
|
H
|
SEC
|
|
Stężenia jonów w wodzie spływającej po
pniach - sosna
|
|
dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
µg/dm3
|
pH
|
µg/dm3
|
mS/m
|
|
1996
|
43,59
|
33,10
|
4,74
|
18,86
|
21,46
|
3,05
|
6,91
|
4,35
|
16,44
|
.
|
.
|
.
|
48,2
|
|
1997
|
39,32
|
18,39
|
3,92
|
11,14
|
27,19
|
4,93
|
4,70
|
2,33
|
11,15
|
40,72
|
3,03
|
933,25
|
34,8
|
|
1998
|
71,22
|
13,57
|
3,24
|
6,25
|
13,13
|
3,45
|
3,04
|
1,69
|
8,28
|
36,53
|
3,09
|
812,83
|
23,7
|
|
1999
|
46,09
|
14,12
|
3,10
|
8,57
|
13,20
|
2,94
|
3,01
|
1,38
|
8,24
|
46,84
|
3,30
|
501,19
|
23,5
|
|
2000
|
31,76
|
4,75
|
4,57
|
6,09
|
26,49
|
1,93
|
3,03
|
2,31
|
7,38
|
30,71
|
3,71
|
194,98
|
17,8
|
|
2001
|
49,00
|
7,84
|
3,22
|
7,09
|
8,80
|
1,93
|
4,31
|
2,02
|
7,19
|
118,43
|
3,94
|
141,11
|
19,9
|
|
2002
|
50,82
|
12,08
|
4,10
|
10,94
|
16,78
|
3,60
|
5,67
|
2,70
|
9,05
|
15,31
|
3,89
|
163,51
|
28,4
|
|
Lata
hydro-
logicz-
ne
|
Obję-
tość
wody
|
S-SO4
|
N-NO3
|
N-NH4
|
Cl
|
Na
|
K
|
Mg
|
Ca
|
P-PO4
|
Od-
czyn
|
H
|
SEC
|
|
.
|
Stężenia jonów w wodzie spływającej po
pniach - świerk
|
|
dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
mg/dm3
|
µg/dm3
|
pH
|
µg/dm3
|
mS/m
|
|
1996
|
24,21
|
131,33
|
6,05
|
55,66
|
48,42
|
6,90
|
37,10
|
14,44
|
74,77
|
.
|
.
|
.
|
114,9
|
|
1997
|
29,83
|
89,27
|
5,64
|
33,07
|
54,99
|
11,59
|
22,34
|
9,67
|
46,95
|
1100,00
|
2,93
|
1174,90
|
86,1
|
|
1998
|
25,1
|
58,19
|
4,72
|
16,54
|
32,62
|
7,88
|
16,80
|
7,96
|
37,42
|
643,41
|
3,06
|
870,96
|
58,5
|
|
1999
|
12,46
|
31,99
|
3,19
|
13,36
|
21,56
|
4,34
|
13,21
|
4,11
|
20,88
|
938,89
|
3,23
|
588,84
|
35,3
|
|
2000
|
25,31
|
37,80
|
7,19
|
14,64
|
62,58
|
6,02
|
17,90
|
5,71
|
21,72
|
525,08
|
3,39
|
407,38
|
36,9
|
|
2001
|
27,28
|
28,54
|
4,55
|
12,50
|
25,20
|
4,24
|
12,78
|
4,26
|
20,71
|
350,55
|
3,85
|
198,92
|
35,4
|
|
2002
|
25,92
|
29,89
|
4,58
|
15,12
|
23,29
|
4,88
|
21,84
|
4,61
|
23,48
|
411,12
|
4,24
|
169,61
|
40,5
|
Najniższe wartości odczynu
(pH=3,59) wód spływających po pniach sosen zanotowano w okresie zimowym (próba zlewana XII-III), a najwyższe
(pH=7,56) w sierpniu. Również w przypadku świerków najniższą wartość pH zarejestrowano w okresie zimowym
(pH=3,49), natomiast wartość najwyższą (pH=7,05) w czerwcu.
Rys. 49. Odczyn wody spływającej po pniach sosen i świerków w Sobolewie
Fig. 49. Reaction (pH) of stemflow (pine and spruce) in Sobolewo
Ciąg
dalszy
.
|