|
4.6. Wody podziemne
4.6.1. Poziom wód podziemnych Różnica między maksymalną i minimalną głębokością do zwierciadła wód podziemnych osiągnęła wielkość 23 cm. Średnia roczna głębokość do zwierciadła wody była niższa o 10 cm niż w poprzednim roku i wyniosła 1226 cm (Rys. 58). Przebieg wysokości stanów wody między poszczególnymi miesiącami był zbliżony do tendencji obserwowanej w latach 1998-2000 i w roku 2002, czyli najniższy w okresie jesienno-zimowym, a najwyższy wiosną w miesiącach kwiecień-czerwiec (Rys. 59). Najniższy zanotowany stan wyniósł 1238 cm zaś najwyższy 1215 cm.
Rys. 58. Średnie, maksymalne i minimalne roczne głębokości do zwierciadła wód podziemnych w piezometrze Sobolewo w poszczególnych latach badań
Przebieg wysokości stanów wody między poszczególnymi miesiącami był zbliżony do tendencji obserwowanej w roku 1998, gdzie najniższe wielkości wystąpiły w okresie jesienno-zimowym (w grudniu zanotowano 1238 cm). W kolejnych miesiącach poziom wody w piezometrze stopniowo wzrastał, by w maju osiągnąć wielkość o 23 cm wyższą od najniższego zaobserwowanego w danym roku. W następnych miesiącach półrocza letniego stan zwierciadła wody podziemnej obniżał się osiągając w październiku poziom o 15 cm niższy od najwyższej wartości z maja.
Rys. 59. Średnie miesięczne poziomy wód podziemnych w piezometrze Sobolewo w latach hydrologicznych 1998-2005
4.6.2. Poprawność wykonanych analiz chemicznych Uzyskane wyniki składu chemicznego wód podziemnych poddano ocenie poprawności wykonanych analiz chemicznych. Ocenę przeprowadzono według normy PN-89/C-04638/01,02,03, poprzez określenie zgodności sumy równoważników kationów ((rK) z sumą równoważników anionów ((rA) i wyliczenie względnego błędu w analizie. W badanych próbach wody suma jonów mieściła się w zakresie od 5 do 15 mval/dm3 co oznaczało, że dopuszczalny błąd względny analizy może mieścić się w zakresie ± 5 %. Kontrola bilansu jonowego wody podziemnej z piezometru położonego w miejscowości Sobolewo wykazała, że analizy zostały wykonane z wystarczającą dokładnością, zaś zakres popełnionego błędu mieścił się w przedziale od 0,37% do -4,02% (Rys. 60).
Rys. 60. Błąd względny analiz chemicznych wód podziemnych (Sobolewo, 2005)
4.6.3. Chemizm wód podziemnych W roku 2005 nie obowiązywał żaden akt prawny dotyczący jakości wód podziemnych, w związku z tym przy określaniu klasy jakości wód w piezometrze Sobolewo posłużono się rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (D. U. Nr 32, poz. 284). W roku hydrologicznym 2005 stężenia jonów sodu, potasu, magnezu, azotu amonowego i azotanowego oraz jonów chlorkowych i wartości odczynu pH mieściły się w klasie czystości wód podziemnych I, czyli wód o bardzo dobrej jakości. W 2005 roku po raz drugi zbadano w wodzie podziemnej chemiczne zapotrzebowanie tlenu CHZT. W próbach z poszczególnych kwartałów wystąpiła podobna zależność jak w roku 2004: najniższe wartości CHZT wystąpiły w grudniu i wrześniu, odpowiednio 17,4 i 4,3 mg O2/dm3, natomiast w marcu i czerwcu wielkości wyniosły odpowiednio 20,6 i 21,5 mg O2/dm3. W analizowanym roku nastąpiło dalsze obniżanie się średnich rocznych wartości siarczanów do 62,6 mgSO4/dm3 (w wieloleciu 72 mg SO4/dm3) i przewodności właściwej, co zaliczało oba te parametry do klasy II - wód dobrej jakości. Względem lat poprzednich zwiększyła się koncentracja jonów żelaza, którego wartość osiągnęła II klasę czystości i manganu, którego jony osiągnęły wielkość zaliczaną do III klasy czystości - wód zadawalającej jakości. Parametrem zaliczanym do III klasy wód był również wapń. Podsumowując, wartości większości stężeń jonów w wodzie podziemnej z piezometru w Sobolewie nie odbiegały w znacznym stopniu od wartości z lat poprzednich. W stosunku do roku poprzedniego wzrosło stężenie żelaza i manganu oraz fosforu ogólnego. Według Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, badaną wodę można zaliczyć do klasy II czystości wód podziemnych, czyli wód dobrej jakości, ponieważ wartości graniczne tylko 2 składników zawarły się w III klasie czystości. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 roku w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej, woda z piezometru Sobolewo ze względu na warunki fizykochemiczne nie nadaje się do picia. żelazo, którego średnia wartość w roku hydrologicznym 2005 przekroczyła dopuszczalne stężenie równe 0,02 mg Fe/dm3. Wskaźnik ten nie stanowi jednak zagrożenia sanitarnego, wpływa jedynie na właściwości smakowe i wygląd wody - woda ma żółte zabarwienie i mętnieje oraz powoduje wytrącanie się związków żelaza przy wykorzystaniu gospodarczym wody. Wody gruntowe z piezometru Sobolewo według klasyfikacji Altowskiego i Szwieca zaliczono do wód prostych - tylko od 2 do 4 jonów osiąga więcej niż 20±3% mval w stosunku do sumy anionów lub kationów. Tolerancję 3% przyjmuje się ze względu na istnienie ewentualnego błędu analizy (Macioszczyk 1987). Badaną wodę określono jako wapniowo - wodorowęglanowo- siarczanową o następującym składzie:
Zgodnie klasyfikacją geochemiczną wód według C. Palmera wodę z piezometru Sobolewo możemy zaliczyć do III klasy, ponieważ stosunek zawartości anionów silnych kwasów do kationów grupy alkalicznej i ziemno-alkalicznej jest następujący: a<d<(a+b) a = rK+ + rNa+ = 0,72 d = rCl+ + rSO42- = 1,73 b = rCa2+ + rMg2+ = 6,32 gdzie a - procent zawartości miligramorównoważników alkaliów b - procent zawartości miligramorównoważników ziem alkalicznych d - procent zawartości miligramorównoważników silnych kwasów Klasa III oznacza że są to wody o podwyższonej twardości stałej i przemijającej, o odczynie obojętnym lub bliskim obojętności. Do klasy tej należą szeroko rozpowszechnione wody skał osadowych, zarówno słodkie jak i mineralne.
Literatura Macioszczyk A., 1987: Hydrogeochemia. Wyd. Geologiczne, Warszawa.
|
