|
4.4. Chemizm opadu organicznego
W roku hydrologicznym 2005 po raz pierwszy realizowano program badawczy G2 - Chemizm opadu organicznego.
4.4.1. Masa opadu organicznego Jak podaje Obmiński (1978) dla lasów iglastych i liściastych klimatu umiarkowanego produkcja ściółki wynosi od 2 do 10 ton na hektar, a dla lasów środkowo-europejskich od 3 do 4,5 tony na hektar. W pierwszym roku badań na powierzchni monitoringowej w Sobolewie, w drzewostanie boru mieszanego świeżego roczny dopływ suchej masy organicznej do podłoża wyniósł 7,1 t ha-1. Głównym składnikiem opadu organicznego były igły, które stanowiły 58,2% i gałązki - 24,6% (Rys. 50). Pozostałe komponenty stanowiły niewielki procent całkowitej masy opadu organicznego.
Rys. 50. Procentowy udział poszczególnych frakcji w rocznym suchym opadzie organicznym w 2005 roku (Sobolewo)
Według Szarek i Braniewskiego (1996) sezonowa zmienność wielkości opadu organicznego jest cechą charakterystyczną lasów półkuli północnej. W Sobolewie najwięcej szczątków organicznych opadło w okresie od sierpnia do października, a najmniej w okresie zimowym (Rys. 51). W poszczególnych miesiącach w opadzie organicznym dominowały igły, z wyjątkiem marca i września, gdzie zaznaczyła się przewaga gałązek (Rys. 52). Największym procentem igieł charakteryzował się opad organiczny z października (87,2%) oraz z kwietnia (78,5%). Udział igieł był w miarę wyrównany w ciągu całego roku i nigdy nie spadał poniżej 35% ogólnej miesięcznej masy opadu. Najwyższy udział w opadzie gałązek zarejestrowano we wrześniu (52,3%), kwiatów - w czerwcu (25,7%), kory - w lipcu (17,9%), a liści drzew liściastych - w maju (17,0%).
Rys. 51. Opad organiczny (mokry i suchy) na leśnej powierzchni w Sobolewie w roku hydrologicznym 2005
Rys. 52. Procent udziału suchej masy poszczególnych frakcji w całkowitym miesięcznym opadzie organicznym w 2005 roku (Sobolewo)
Na szczególną uwagę zwraca fakt, że w ciągu całego roku rejestrowano w opadzie szczątki porostów, które stanowiły od 0,1 do 2,2% suchej masy opadu organicznego. Największy udział tych organizmów stwierdzono w kwietniu (2,2%) oraz w okresie zimowym.
4.4.2. Chemizm opadu organicznego Zgodnie z programem podstawowym ZMŚP dokonano analiz chemicznych opadu organicznego jedynie z próby zbiorczej z całego roku hydrologicznego. W cyklu biogeochemicznym opad organiczny jest ogniwem przekazującym pierwiastki z roślinności do gleby ((Szarek, Braniewski, 1996). Przeprowadzone analizy chemiczne wskazują, że w ekosystemie leśnym wraz z opadem organicznym wracają do obiegu przede wszystkim takie pierwiastki, jak: wapń, sód, potas i azot.
Literatura Baray J.R., Gorham E., 1964: Litter production of the world. Adv.Ecol. Res. Nr 2: 111-174. Obmiński Z., 1978: Ekologia lasu. PWN, Warszawa. Szarek G., Braniewski S., 1996: Metale ciężkie w opadzie ściółki lasu mieszanego zlewni potoku Ratanica. Sylwan nr 65, 4: 53-62.
|
