Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko

Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

ARCHIWUM

Budowa wspólnej platformy wymiany informacji

oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych

Sprawozdanie ze szkolenia w Wigierskim Parku Narodowym

21 czerwca 2010 roku

Tytuł szkolenia: „Edukacja poprzez zabawę”

Data szkolenia: 21.06.2010 r.

Miejsce: Wigierski Park Narodowy Krzywe 82; 16-402 Suwałki

Prowadzący: Alina Rodziewicz

Program szkolenia:

8.00- 10.15

1. Wykład wstępny: Edukacja ekologiczna/przyrodnicza – jej cel i zadania.

2. Blok tematyczny: Różnorodność biologiczna- dlaczego jest ważna?

3. Blok tematyczny: Ekosystem lasu.

10.15-10.30 Przerwa kawowa

10.30- 11.30

4. Blok tematyczny - Ptaki

11.30-12.00 Przerwa obiadowa

12.00- 13.45

5. Blok tematyczny Ekosystem jeziora.

6. Dyskusja i wnioski, ewaluacja spotkania.

Przebieg i tematyka szkolenia

W dniu 21.06.2010 r. w siedzibie Wigierskiego Parku Narodowego w Krzywem odbyło się szkolenie, zorganizowane w ramach projektu „Budowa wspólnej platformy wymiany informacji oraz systemu szkoleń zawodowych w parkach narodowych” realizowanego przez Narodową Fundację Ochrony Środowiska we współpracy z parkami narodowymi. Projekt ten finansowany jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Szkolenie przeznaczone było dla pracowników Wigierskiego Parku Narodowego. Wzięło w nim udział 20 osób. Część z tych osób nie ma przygotowania pedagogicznego, a są to przewodnicy i leśnicy.

Szkolenie zostało podzielone na cztery bloki tematyczne.

Na początku została przybliżona definicja edukacji przyrodniczej, jej cele i zadania.

W dalszej części realizowano tematykę zgodnie z programem.

Pierwszy blok dotyczył różnorodności biologicznej.

I. Różnorodność biologiczna - dlaczego jest ważna?

Blok zawierał elementy wykładu połączone z prezentacją metod i ćwiczeń mających na celu przedstawienie znaczenia bioróżnorodności dla ciągłości istnienia życia na Ziemi, wpływu człowieka na zmniejszanie bioróżnorodności w przeszłości oraz obecnie.

Zagadnienia realizowane były w oparciu o ćwiczenia:

- „Co o tym sądzisz?” ćwiczenie prezentuje w jaki sposób ludzie różnicują znaczenie zwierząt i jak to wpływa na ochronę poszczególnych gatunków.

- „Rzadkie i zagrożone” - ćwiczenie prezentuje przyczyny które odpowiadają za ginięcie gatunków

- „Dlaczego komar jest ważny?” – ćwiczenie obrazuje znaczenie każdego gatunku w przyrodzie.

Drugi blok tematyczny:

II. Ekosystem lasu.

Omówiono zasoby przyrodnicze lasów i wód pod kątem wykorzystania tych środowisk do prowadzenia aktywnej edukacji przyrodniczej / ekologicznej w oparciu o ćwiczenia, gry dydaktyczne prezentujące omawiane zagadnienia:

- „Powiązania organizmów żyjących w lesie” – zależności pokarmowe żyjących w lesie zwierząt”

- ”Dlaczego martwe drzewo jest ważne” – ćwiczenie prezentujące znaczenie obumierających i martwych drzew w lesie.

- „Stacja badania owadów”- ćwiczenie prezentujące przystosowania owadów do środowisk w których żyją, sposobów pobierania pokarmu, mimikry, strategii rozrodczych.

- „Historie zapisane w drzewie”- Budowa drzewa. Badanie wieku drzew w oparciu słoje przyrostu rocznego, wywierty.

Trzeci blok tematyczny:

III. Ptaki

Celem bloku było przedstawienie metod uaktywnienia odbiorców do obserwacji przyrody, wykorzystując do tego zainteresowanie ptakami oraz zwiększenie ich wiedzy o roli ptaków w utrzymaniu różnorodności przyrodniczej. Ćwiczenia praktyczne oparte były na zabawach, grach dydaktycznych, pokazach dotyczących przybliżenia takich zagadnień jak:

- sztuka rozpoznawania gatunków ptaków, również po głosie,

- przystosowania ptaków do zdobywania pożywienia – powiązania rodzaju pobieranego przez ptaki pokarmu z budową ich nóg i dziobów,

- rola ptaków w utrzymaniu równowagi przyrodniczej na przykładzie powiązań pokarmowych niektórych dziuplaków z owadami, które przy masowym występowaniu mogą wywoływać szkody gospodarcze w lasach,

- zagrożenia ptaków i sposoby ich ochrony: m.in. zagadnienia: Dlaczego ptaki drapieżne są wskaźnikami zanieczyszczenia środowiska? Dlaczego ptaki migrujące są bardziej zagrożone?

- pokaz środków dydaktycznych, które można wykorzystać w pracy dydaktycznej do zwiększenia zainteresowania odbiorców ptakami.

Czwarty blok tematyczny:

IV. Ekosystem jeziora.

Celem bloku było przybliżenie odbiorcom roli wody w przyrodzie, typów jezior oraz zależności występujących w środowisku jezior.

- „Jak stara jest woda?” – ćwiczenie prezentujące wiek wody na Ziemi,

- „Krążenie wody w przyrodzie”- ćwiczenie prezentuje krążenie wody w przyrodzie wykorzystując elementy opowiadania,

- „Wyścig bezkręgowców wodnych” – ćwiczenie pokazuje jak zanieczyszczenia wpływają na skład gatunkowy bezkręgowców wodnych”.

W trakcie warsztatów została przedstawiona problematyka związana z prowadzeniem grup najmłodszych. Została zwrócona uwaga na słownictwo, którym zwracamy się do dzieci oraz specyfikę przybliżania pojęć przyrodniczych dla najmłodszych. W dużej mierze warsztaty polegały na ćwiczeniach praktycznych. Uczestnicy musieli się wcielić w dzieci i „dobrze się bawić” na zajęciach. Niektórzy z mniejszą praktyką w prowadzeniu tego typu grup stwierdzili, że aby zainteresować tę grupę odbiorców trzeba włożyć wiele wysiłku, być bardzo elastycznym i szybko dostosowywać prowadzone zajęcia do stanu w jakim znajdują się dzieci. Zajęcia odbywały się na ekspozycji przyrodniczej w siedzibie Wigierskiego Parku Narodowego.

Podsumowaniem zajęć były ćwiczenia prezentujące sposoby sprawdzenia i utrwalenia wiadomości w terenie w oparciu o naturalne zasoby środowiska, na przykładzie gier dydaktycznych: Kratka, Prawda – fałsz, Koktajl zapachów, Paleta barw, Leśna gra, Owadzie bingo.

Podsumowanie i wnioski:

- praca z małymi dziećmi wymaga dużej cierpliwości, elastyczności w trakcie prowadzenia zajęć,

- konieczne jest ustawiczne kształcenie pracowników, aby edukacja dla dzieci była interesująca.

- wiedza którą otrzymali uczestnicy pozwoliła na lepsze zrozumienie grup i ośmieliła prowadzących.

W trakcie szkolenia miały miejsce przerwa kawowa i przerwa obiadowa. Catering zapewniała firma „Gams, wybrana w wyniku konkursu ofert.

Sprawozdanie sporządziła
Katarzyna Łukowska