2. ZAGROŻENIA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU

 

Aktualnie obszar Wigierskiego Parku Narodowego tworzy harmonijną strukturę przyrodniczo-przestrzenną. Rolnictwo nie jest zbyt intensywne, oddziaływanie turystyczne (poza szkodami punktowymi) nie przekracza limitów chłonności środowiska. Położenie na granicy z Puszczą Augustowską oraz bliskie sąsiedztwo innych obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych powoduje możliwość stałej wymiany osobników roślin i zwierząt oraz zachowanie ciągłości areałów większości gatunków. Również stan komponentów abiotycznych, w tym jakości i ilości zasobów wodnych, jest co najmniej dobry.

Mimo pozytywnego stanu środowiska przyrodniczego, na terenie WPN występują oddziaływania negatywne, wywołujące zagrożenia już obecnie, lub mogące mieć znaczenie w przyszłości. Zagrożenia, którym przeciwdziałano w 2001 roku zostały przedstawione w tabeli.

 

Tabela 1.  Zagrożenia i działania podjęte w 2001 roku w celu ich eliminacji

Przedmiot zagrożeń Rodzaj działań	Zagrożenia	Działania podjęte w 2001 roku
1. Przyroda nieożywiona i gleby	1) Zanieczyszczenie wód	Budowa sieci kanalizacyjnych Budowa sanitariatów
	2) Zanieczyszczenie powietrza	Ograniczanie niskiej emisji Wykorzystanie energii słonecznej montaż kolektorów do ogrzewania wody. Montaż nowoczesnych pieców do opalania drewnem Montaż pompy ciepła
	3) Zanieczyszczenie powierzchni ziemi	Zbiórka i segregacja śmieci Ustawienie pojemników do segregacji śmieci Stałe porządkowanie terenu przez służby WPN Akcja Sprzątanie Świata
2. Ekosystemy leśne ....Hodowla lasu	1) Przebieg sukcesji ekosystemów leśnych w niepożądanym kierunku.	Dolesianie luk i przerzedzeń, Poprawki i uzupełnienia, Wyprzedzające przygotowanie gleby pod odnowienia, Melioracyjne porządkowanie powierzchni pod odnowienia, Pielęgnowanie gleby, niszczenie chwastów na uprawach. Wprowadzanie podszytów. Pielęgnacja upraw. ZO1 (zabieg ochronny pierwszy): cięcia pielęgnacyjne w młodnikach. ZO2: cięcia pielęgnacyjne w drzewostanach młodszych klas wieku. ZO3: cięcia pielęgnacyjne w drzewostanach starszych klas wieku.
	2) Uszkodzenia w drzewostanach na skutek działania czynników abiotycznych i biotycznych.	Cięcia przygodne i sanitarne
Ochrona lasu	3) Zagrożenie drzewostanów ze strony owadów - patogenów pierwotnych.	obserwacja intensywności lotów motyli brudnicy mniszki - odłów samców na pułapki feromonowe; jesienne poszukiwania szkodników sosny zimujących w glebie.
	4) Zagrożenie drzewostanów ze strony owadów - patogenów wtórnych.	wykładanie drzew pułapkowych; wykładanie pułapek feromonowych do odłowu chrząszczy; wyszukiwanie drzew trocinkowych w celu ich usunięcia; korowanie surowca drzewnego; zrębkowanie gałęzi i resztek po wyróbce drewna.
	5) Zagrożenie ze strony patogenów grzybowych korzeni w drzewostanach na gruntach porolnych.	zwalczanie huby korzeniowej poprzez zabezpieczanie pni preparatem biologicznym PG.
	6) Zagrożenie od szkód wyrządzanych w drzewostanach przez duże ssaki roślinożerne.	mechaniczne zabezpieczanie upraw; zabezpieczanie upraw repelentami; wykonanie nowych i naprawa starych grodzeń; dostosowanie liczebności zwierzyny płowej w lasach oraz jej struktury wiekowej i płciowej do poziomu zapewniającego możliwość realizacji celów pielęgnacji lasu - redukcja; zwiększenie bazy żerowej dla zwierzyny poprzez uprawę poletek zaporowych.
Ochrona przed pożarami	7) Zagrożenie od pożarów	przecinanie linii oddziałowych wykonanie pasów przeciwpożarowych typu B powiększanie prześwitów dróg wykonanie pasów przeciwpożarowych typu A
3. Ekosystemy nieleśne	1) Niepożądany kierunek sukcesji w zbiorowiskach nieleśnych	koszenie łąk i usuwanie zakrzaczeń w celu zachowania cennych zbiorowisk roślinnych; utrzymanie gruntów uprawnych - zespołów upraw
4. Ekosystemy wodne	1) Spadek różnorodności gatunkowej zespołów organizmów wodnych	Zarybienia, mające na celu aktywną ochronę gatunków szczególnie narażonych na wyginięcie: sielawą, sieją, szczupakiem, trocią jeziorową, sumem, linem. Odłowy tarlaków
	2) Zachwianie struktury gatunkowej i liczebności ryb.	Odłowy regulacyjne - prowadzenie biomanipulacji
	3) Kłusownictwo rybackie	Zwalczanie kłusownictwa.
5. Fauna	1) Zagrożenie miejsc gniazdowania ptaków, spowodowane brakiem naturalnych miejsc do gniazdowania.	Budowa i rozmieszczenie w terenie budek lęgowych. Czyszczenie budek lęgowych
	2) Osłabienie populacji ptaków spowodowane trudnymi warunkami zimowymi	Dokarmianie ptaków
	3) Nieszczęśliwe zdarzenia losowe, w wyniku których zwierzęta ulegają wypadkom	Hodowla i rehabilitacja rannych dziko żyjących zwierząt w wolierze w Maćkowej Rudzie
6. Wartości kulturowe	1) Zanikanie tradycyjnych zawodów i rzemiosł na terenie WPN	Warsztaty rzeźby w drewnie z udziałem rzeźbiarzy amatorów;
	2) Dewastacja obiektów zabytkowych	pomiary osad leśnych rejestracja fotograficzna wybranych obiektów z terenu WPN i jego otuliny.
	3) Zanikanie zabytkowych przedmiotów, maszyn i urządzeń	realizacja konkursu "Ocalić od Zapomnienia"
7. Walory krajobrazowe	1) Presja urbanizacji na gruntach prywatnych w Parku i strefie ochronnej	Opiniowanie projektów rozbudowy istniejących i tworzenia nowych siedlisk Opiniowanie projektów remontów i tworzenia nowych pomostów na jeziorach. Zgłaszanie nieprawidłowości do odpowiednich organów
	2) Zniszczenia krajobrazu spowodowane ruchem turystycznym	Remonty istniejących urządzeń turystycznych Budowa wieży widokowej i parkingu w Bryzglu.