3.3. Ochrona ekosystemów wodnych

W 2004 r., w wybranych ekosystemach wodnych parku, kontynuowano program aktywnej ochrony zespołów ryb i raków. Zabiegi ochronne wykonywano w jeziorach Wigry, Pierty, Mulaczysko, Białe Wigierskie, Długie Wigierskie, Okrągłe, Muliczne, Widne oraz Gałęziste, o łącznej powierzchni 2577,99 ha, oraz rzece Czarnej Hańczy. Polegały one na:

I. zarybieniach wód:

• gatunkami zagrożonymi skutkami eutrofizacji (sielawa, sieja),
• rybami drapieżnymi (szczupak, sum, troć jeziorowa), w celu zwiększania ich liczebności i wzmacniania w ten sposób efektów biomanipulacji,
• gatunkami, które zagrożone są spadkiem liczebności (pstrąg potokowy, lin);

II. odłowach rybacko-wędkarskich, w tym:

• odłowach regulacyjnych:
• ryb o krótkim cyklu życiowym, w celu zapobiegania wtórnemu zanieczyszczeniu jezior przez snące ryby (sielawa),
• ryb karpiowatych, w celu kontrolowania ich liczebności na odpowiednio niskim poziomie (płoć, leszcz),
• ryb migrujących poza obszar WPN (węgorz);
• odłowach tarlaków do wychowu materiału zarybieniowego (sielawy, siei, szczupaka);
• odłowach wędkarskich;
• odłowach kontrolnych raków;
• odłowach kontrolnych ryb;

III. lokalnym wykaszaniu trzcinowisk w celu poprawy warunków tarliskowych dla ryb oraz polepszenia warunków sanitarnych w strefie brzegowej;

IV. restytucji raka szlachetnego (zaraczanie dorosłymi rakami);

V. obserwacji stanu zdrowotnego ryb (ewentualne śnięcia, w tym przyczyny środowiskowe – przyduchy.

W 2004 r. dokonano zarybień jezior Wigry, Pierty oraz Mulaczysko a także fragmentu rzeki Czarnej Hańczy. Łącznie zarybiono 2350,13 ha jezior oraz 2-kilometrowy odcinek rzeki. Ilości materiału zarybieniowego z podziałem na gatunki i ich sortymenty wielkościowe wprowadzone do wybranych wód parku zawarte są w załączniku nr 13.

Wpuszczony do jezior parku materiał zarybieniowy sielawy, siei oraz szczupaka pochodził z parkowej wylęgarni ryb. Z własnych tarlaków wyhodowano 24 800 000 szt. wylęgu sielawy, 810 000 szt. wylęgu siei oraz 480 000 szt. wylęgu szczupaka. W ramach wykonywanych usług wylęgarniczych, z których korzystało w sezonie 2003/2004 sześć podmiotów, uzyskano dodatkowo 2 760 000 szt. wylęgu sielawy, 75 000 szt. wylęgu siei oraz 1 040 000 wylęgu szczupaka. Za wykonaną inkubację park przejął 1 280 000 szt. wylęgu sielawy oraz 520 000 szt. wylęgu szczupaka, który wpuszczono do wybranych jezior WPN-u.

W parkowym ośrodku zarybieniowym w Tartaku kontynuowano produkcję materiału zarybieniowego suma. Z narybku obsadowego zakupionego ze środków finansowych NFOŚiGW (7000 szt.) uzyskano 3900 szt. narybku jesiennego, który przeznaczono na zarybienia wód parku.

Ze środków NFOŚiGW zakupiono także: 4 000 szt. narybku jesiennego pstrąga potokowego, 3000 szt. troci jeziorowej oraz 10 000 szt. “kroczka” lina (500 kg), 2000 szt. (60 kg.) materiału obsadowego raka szlachetnego, który to materiał zarybieniowy w całości wpuszczono do parkowych wód.

Odłowy regulacyjne wykonywano w jeziorze Wigry (powierzchnia 2098,66 ha), przy wykorzystaniu rybackiego sprzętu biernego oplatającego (wontony sielawowe, siejowe, okoniowo-płociowe, leszczowe), biernego klatkowego (żaki, kozaki, mieroże, przestawa węgorzowa) oraz w niewielkim stopniu ciągnionego (przywłoka). Ogółem odłowiono 15016 kg ryb. Struktura gatunkowa była podobna jak w latach ubiegłych, tzn. najwięcej odłowiono sielawy, płoci, leszcza, szczupaka i okonia. Dane dotyczące struktury odłowów zawarte są w załączniku nr 13.

Odłowy tarlaków. W listopadzie i grudniu przeprowadzono w jez. Wigry odłowy tarlaków sielawy i siei. Odłowiono i pozyskano następujące ilości tarlaków (w kg) i zapłodnionej ikry (w litrach):

• sielawy – 1511 kg / 193,75 l;
• siei – 149,5 kg / 29,75 l.

Ikra sielawy i siei jest inkubowana w parkowej wylęgarni ryb a wylęganie narybku nastąpi na przełomie marca i kwietnia 2005 r. W wylęgarni zgromadzono także 64,25 litra ikry sielawy oraz 1,75 litra ikry siei, którą dostarczyła spółka rybacka z poza terenu parku.

Odłowy wędkarskie. W 2004 roku sprzedano następujące ilości poszczególnych kategorii licencji wędkarskich:

• licencje roczne - 80;
• licencje półroczne - 345;
• licencje miesięczne - 77;
• licencje dwutygodniowe - 97;
• licencje tygodniowe - 380;
• licencje dzienne - 4155;

  Razem - 5134

Presja wędkarska w roku 2004 była prawie taka sama jak w roku 2003 a wędkarze odłowili w przybliżeniu podobną jak w latach poprzednich ilość ryb (ok. 25 000 kg), głównie leszcza, okonia oraz płoci.

Odłowy kontrolne raków. W 2004 r. Instytut Rybactwa Śródlądowego przy współpracy z parkiem przeprowadził odłowy kontrolne raków w następujących jeziorach: Wigry, Gałęziste, Długie Wigierskie, Okrągłe oraz Muliczne. Ich celem była obserwacja liczebności obcego naszej faunie raka pręgowatego, który od kilku lat zanika w wodach północnej Polski. Odłowy kontrolne potwierdziły obserwacje z poprzednich ostatnich lat – liczebność raka pręgowatego, z niewiadomych przyczyn, jest bardzo niska. Podczas 5 dni odłowów kontrolnych złowiono tylko 8 raków (Gałęziste – 1, Wigry – 2, Długie – 1, Muliczne – 2, Okrągłe – 2).

Odłowy kontrolne ryb. W okresie 30.06 – 10.07 przeprowadzono odłowy kontrolne w jez. Białe Wigierskie. Uczestniczyli w nich pracownicy Instytutu Rybactwa Śródlądowego oraz służby parku. Odłowy przeprowadzono przy użyciu wontonów o rozmiarach oczek umożliwiających odłów różnych klas wielkości ryb. Uzyskane wyniki były prawie identyczne z tymi, które zanotowano podczas ostatnich odłowów kontrolnych przeprowadzonych we wrześniu 1998 r. Występowanie ryb charakterystycznych dla wód o niskiej trofii (sielawy, stynki, miętusa), wysokiej liczebności ryb drapieżnych (szczupaka, dużego okonia) oraz przewagi dużych sortymentów wielkościowych wśród gatunków karpiowatych wskazuje na dobrą kondycję rybostanu. W dniach 20 - 22 października przeprowadzono odłowy kontrolne w jeziorach: Okrągłe, Długie Wigierskie oraz Muliczne. Uczestniczyli w nich pracownicy Instytutu Rybactwa Śródlądowego oraz służby parku. Odłowy przeprowadzono przy użyciu sprzętu ciągnionego. Stwierdzono: drastyczne zmniejszenie liczebności sielawy (jez. Okrągłe i Długie), siei (jez. Okrągłe) oraz szczupaka (jez. Okrągłe), zdominowanie rybostanu przez leszcza (jez. Okrągłe, jez. Muliczne), zmniejszenie liczebności ryb (jez. Długie). W porównaniu z wynikami uzyskanymi podczas ostatnich odłowów kontrolnych, które przeprowadzono we wrześniu 1995 r. w jeziorach Okrągłe i Długie zaszły zmiany negatywne. Można przypuszczać, że główną tego przyczyną jest rozwój nielęgowej kolonii kormorana nad jeziorem Długim. Jednorazowo przebywa tam nawet do 1000 osobników.

W lutym przeprowadzono na jez. Wigry (zatoka Zadworze oraz ploso Północne) koszenie roślinności wynurzonej (trzcinowisk), w celu poprawy warunków tarliskowych ryb oraz polepszenia warunków sanitarnych w strefie przybrzeżnej. Wykoszono łącznie ok. 3600 metrów linii brzegowej.

W dniu 7 października dokonano zaraczenia jeziora Widnego oraz Gałęzistego w ilości odpowiednio 500 i 1000 szt. dorosłych raków szlachetnych.

W 2004 r. nie wystąpiły w żadnym z jezior WPN-u zjawiska wywołujące masową śmiertelność ryb (przyduchy, epizoocje). Podobnie jak w latach ubiegłych obserwowano negatywny wpływ kormorana czarnego na liczebność ichtiofauny.

W 2004 roku WPN przy finansowym wsparciu NFOŚiGW realizował projekt “Restytucja i czynna ochrona zagrożonych gatunków roślin i zwierząt w Wigierskim Parku Narodowym ”. W ramach projektu sfinansowano ze środków NFOŚiGW następujące zakupy wspomagające czynną ochronę ichtiofauny:

• filtr (złoże) biologiczny do wylęgarni ryb,
• wytwornicę tlenu do wylęgarni ryb,
• binokular do wylęgarni ryb,
• wytwornicę lodu do magazynu ryb,
• echosondę do kutra rybackiego,
• narybek pstrąga potokowego – 4000 szt.,
• narybek troci jeziorowej – 3000 szt.,
• materiał obsadowy suma – 7000 szt.,
• narybek lina –  (500 kg.).,
• materiał obsadowy raka szlachetnego – 60 kg.,

Całkowity koszt dotacji wyniósł 130 311,60 zł.

spis treści

strona główna WPN

dalej