|
3.4. Ochrona gatunków roślin i zwierzątLech Krzysztofiak, Jarosław Borejszo, Wojciech Misiukiewicz
Czynna ochrona płazów, gadów, raków, owadów oraz roślin.
W roku 2004 prowadzono działania z zakresu czynnej ochrony płazów, gadów, raków, owadów oraz roślin. Działania te były realizowane w ramach projektu “Restytucja i czynna ochrona zagrożonych gatunków roślin i zwierząt w Wigierskim Parku Narodowym”, współfinansowanym przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dla ochrony płazów zakupiono 200 mb przenośnych zapór dla płazów, które w okresie wiosennym będą rozstawiane wzdłuż dróg, w miejscach, gdzie płazy masowo przekraczają jezdnię podczas migracji sezonowych w okresie ich wiosennych wędrówek. Zapory zostały ustawione w miejscowości Stary Folwark. Wspólnie z uczniami Szkoły Podstawowej w Starym Folwarku płazy próbujące przekroczyć jezdnię były bezpiecznie przenoszone na drugą stronę drogi. Ponadto pod koniec roku na terenie Obwodu Ochronnego Lipniak zostały odtworzone dwa “oczka” wodne będące miejscem rozrodu płazów. Dla ochrony gadów na terenie parku wytypowano 40 stanowisk, w których ułożono pryzmy kamieni (po ok. jednej tonie w pryzmie). Tak przygotowane kamieniska będą służyły jako schronienia dla gadów. Dla ochrony raka szlachetnego zakupiono i wpuszczono do dwóch jezior 60 kg młodych raków. W ten sposób zasilono istniejącą od kilku lat w parku niewielką populację tego gatunku. Działania w zakresie ochrony owadów dotyczyły motyla mszarnika jutta. W oparciu o wyniki wcześniejszych badań przeprowadzono zabiegi przeniesienia części populacji tego motyla na inne odpowiednie miejsce w obrębie parku. W ten sposób park stara się rozszerzyć obszar występowania tego gatunku i tym samym zapewnić jego przetrwanie na terenie Polski. Zadanie polegało na znalezieniu gąsienic, jaj lub zapłodnionych samic mszarnika jutta i przewiezieniu ich na stanowiska zastępcze. W celu wytypowania odpowiednich miejsc zastępczych dla mszarnika przeprowadzono przegląd występujących na terenie parku torfowisk wysokich i przejściowych, pod kątem florystycznym. W rezultacie wybrano tylko jedno miejsce najbardziej zbliżone do siedliska macierzystego. W okresie lotu godowego motyla dokonano odłowu 25 motyli, w tym 15 zapłodnionych samic, które następnie przetransportowano na nowe stanowisko zastępcze. Działania w zakresie ochrony roślin dotyczyły storczyków oraz barszczu Sosnowskiego. Dla ochrony storczyków przeprowadzono zabiegi ochrony czynnej stabilizującej, polegające na odkrzaczaniu i wykaszaniu roślinności na podmokłych łąkach. Zabiegi te opisano w rozdziale dotyczącym ochrony ekosystemów nieleśnych. Ponadto przeprowadzono kolejne prace polegające na przeniesieniu części populacji dwóch silnie zagrożonych gatunków storczyków – miodokwiatu krzyżowego i kukuczki kapturkowatej na nowe stanowiska w obrębie parku. Przez cały sezon wegetacyjny prowadzony był monitoring efektów powyższych zabiegów ochronnych. Działania związane z barszczem Sosnowskiego polegały na ograniczeniu rozprzestrzeniania się tego obcego gatunku. Zabiegi polegały na ograniczeniu rozsiewania nasion, poprzez nakrycie baldachów z dojrzewającymi nasionami workami polietylenowymi (dojrzałe nasiona zostały następnie zebrane i spalone). W wyniku przeprowadzonych prac usunięto około 50 milionów nasion barszczu. Ponadto wydano broszurę o barszczu Sosnowskiego w nakładzie 500 egz.
Ochrona stanowisk zwierząt zagrożonych wyginięciem
Dnia 28 września 2004 roku Minister Środowiska podpisał nowe rozporządzenie w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz.U. 220, poz. 2237). Załącznik nr 5 tego rozporządzenia ustala gatunki zwierząt, dla których wymagane jest ustalenie stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania. Spośród nich w WPN-ie wyznaczono strefy dla jednego gatunku, jest nim bielik (Haliaeetus albicilla). Pierwsze pewne stwierdzenie lęgu bielika w parku pochodzi z 1991 roku, kiedy to znaleziono zajęte gniazdo. Prawdopodobnie rewir był zajęty już w poprzednim roku. W 2004 roku miała miejsce wyjątkowa sytuacja, kiedy to obok dotychczasowej pary zagnieździły się dwie nowe. Aktualnie w parku mamy 3 strefy wokół miejsc rozrodu i regularnego przebywania bielika. W dniach 3-5 marca 2004 roku na terenie Puszczy Augustowskiej przeprowadzona została inwentaryzacja sów oraz ptaków szponiastych. Dzięki zaangażowaniu organizacyjnemu Wigierskiego Parku Narodowego, Stowarzyszenia Konferencji Służb Ochrony Przyrody Zielonych Płuc Polski oraz Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku, przedstawiciele KOO przeprowadzili warsztaty szkoleniowe pt.: "Ptaki szponiaste i sowy”, "Puchacz (Bubo bubo) – biologia, rozpoznawanie i działania ochronne w praktyce leśnej”. Przez kolejne trzy wieczory i noce odbyła się część terenowa. Połączone zespoły - składające się z leśników, pracowników parków i ornitologów jednocześnie - dokonywały objazdów i nasłuchów w najciekawszych z punktu widzenia biologii lęgowej potencjalnych miejscach występowania puchacza. Dodatkowe nasłuchy były także prowadzone w niektórych dniach kwietnia. Dzięki podjętym działaniom zlokalizowano na terenie Puszczy Augustowskiej dwa stanowiska puchacza, w tym jedno prawdopodobne na terenie parku.
Leczenie rannych zwierząt W 2004 roku, w wolierze w Maćkowej Rudzie zapewniono opiekę rannym w wypadkach losowych zwierzętom. Zestawienie tych zwierząt przedstawia poniższa tabela.
Tabela 10 Ewidencja zwierząt przetrzymywanych w wolierze w Maćkowej Rudzie
|