|
Wojciech Misiukiewicz
Kręgowce
Świat kręgowców
Pierwotny charakter lasów, jak również bogactwo wód, powodują, iż świat zwierząt Wigierskiego Parku Narodowego jest bardzo różnorodny. Różnorodność ta od dawna przyciągała naukowców i miłośników przyrody, którzy dzięki swojej pasji rozpoznawali i odkrywali między innymi świat fauny kręgowej: ryb, płazów, gadów, ptaków i ssaków.
Tama bobrowa na Wiatrołuży. Fot. M. Kamiński
Jeziora WPN należą do czterech powszechnie wyróżnianych typów rybackich, mianowicie do jezior sielawowych, leszczowych, linowo-szczupakowych i karasiowych oraz specjalnie wydzielonej dla parku grupy jezior zwanych sucharami. Rzeki parku są ciekami o zróżnicowanym charakterze. Czarna Hańcza posiada odcinki należące do krainy pstrąga oraz leszcza. Pozostałe trzy rzeki zalicza się do krain pstrąga, brzany i leszcza. Zasiedlają je przede wszystkim wielośrodowiskowe ryby karpiowate, okoniowate i ciernikowate. W 1989 roku w wodach WPN opisywano występowanie 25 gatunków ryb Pisces, jednakże badania prowadzone w kolejnych latach powiększyły tę listę o następne 7 gatunków. Dziś w wodach wigierskich jezior i rzek żyją: troć jeziorowa Salmo trutta m. lacustris, pstrąg potokowy Salmo trutta m. fario, sieja Coregonus lavaretus, sielawa Coregonus albula, stynka Osmerus eperlanus, szczupak Esox lucius, lin Tinca tinca, karaś Carassius carassius, karaś srebrzysty Carassius auratus gibelio, karp Cyprinus carpio, leszcz Abramis brama, krąp Blicca bjoerkna, ukleja Alburnus alburnus, płoć Rutilus rutilus, jelec Leuciscus leuciscus, jaź Leuciscus idus, wzdręga Scardinius erythro- phtalmus, sum Silurus glanis, węgorz Anguilla anguilla, miętus Lota lota, sandacz Stizostedion lucioperca, okoń Perca fluviatilis, jazgarz Acerina cernua, różanka Rhodeus sericeus amarus, kleń Leuciscus cephalus, kiełb Gobio gobio, sło-necznica Leucaspius delineatus, piskorz Misgurnus fossilis, koza Cobitis taenia, śliz Noemachilus barbatulus, strzebla potokowa Phoxinus phoxinus, ciernik Gasterosteus aculeatus. Spośród ryb występujących w wodach parku troć jeziorowa i strzebla potokowa zaliczane są do gatunków skrajnie zagrożonych, sieja do narażonych na wyginięcie, natomiast sum i różanka są gatunkami rzadkimi. Siedem innych posiada nieokreślony status zagrożenia, lecz można zaliczyć je do jednej z wyżej wymienionych kategorii. Głównym zagrożeniem dla ryb jest wzrost żyzności wód oraz kłusownictwo rybackie.
Młoda ropucha zielona (Bufo viridis). Fot. L. Krzysztofiak Obszar parku, bogaty w zbiorniki wodne oraz różnego rodzaju wilgotne zbiorowiska, spełnia warunki potrzebne do życia oraz rozrodu płazów Amphibia.
|
Bóbr europejski Castor fiber. Fot. W. Misiukiewicz
Teren parku zasiedla 12 spośród 18 gatunków płazów występujących w Polsce. Wszystkie gatunki objęte są ochroną ścisłą. Płazy występujące w WPN należą do dwóch rzędów: płazów ogoniastych Urodela i płazów bezogonowych Anura. Z płazów ogoniastych występują w parku dwa gatunki traszek: grzebieniasta Triturus cristatus i zwyczajna T. vulgaris, a z płazów bezogonowych: kumak nizinny Bombina bombina, grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus, trzy gatunki ropuch: szara Bufo bufo, paskówka B. calamita i zielona B. viridis; rzekotka drzewna Hyla arborea, cztery gatunki żab: moczarowa Rana arvalis, trawna R. temporaria oraz jeziorkowa R. lessonae i wodna R. esculenta. Traszka zwyczajna występuje na terenie parku w kilkunastu małych zbiornikach wodnych, traszka grzebieniasta jest znacznie rzadsza i występuje zaledwie w kilku zbiornikach. Kumak nizinny zasiedla głównie obszar północnej części parku na terenach otwartych. Dość rzadka grzebiuszka ziemna wybiera tereny o glebach lekkich, piaszczystych, unikając twardego podłoża. Ropucha szara występuje na terenie całego parku, natomiast jej kuzynki – ropuchy: paskówka oraz zielona spotykane są stosunkowo rzadko. Rzekotka drzewna w okresie życia lądowego zamieszkuje wśród drzew i krzewów, w lasach liściastych i mieszanych oraz zaroślach, również na łąkach. Na terenie parku jest skrajnie nieliczna, rozmnaża się tylko w kilku niewielkich zbiornikach wodnych w okolicy Sobolewa. Żaby: moczarowa, trawna, wodna i jeziorkowa możemy spotkać na terenie całego parku. W celu umożliwienia poznania biologii i ekologii płazów, wzdłuż odtworzonych stawów zorganizowano ścieżkę edukacyjną pod nazwą Płazy zaopatrzoną w przewodnik, tablice informacyjne, kładkę i pomost. W Sobolewie odtworzono cztery stawy dla rzekotki drzewnej, żab i ropuch. Obie akcje renaturalizacji stawów zakończyły się sukcesem, przyczyniając się do wzmocnienia lokalnych populacji tych płazów. Wiosną każdego roku na trasach migracji płazów rozstawiane są płotki wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Przeszkody takie nie pozwalają płazom na niebezpieczną wędrówkę przez ruchliwe jezdnie. Płotki ograniczają śmiertelność płazów na drogach, a te, które zostały zatrzymane, są bezpiecznie przenoszone na drugą stronę jezdni (do miejsc rozrodu) przez pracowników parku i uczniów lokalnych szkół, chętnie włączających się do akcji ratowania płazów.
Odtworzone oczko wodne. Fot. L. Krzysztofiak
Na terenie WPN prowadzone są działania związane z ochroną płazów. Dzięki pomocy finansowej fundacji krajowych i zagranicznych: Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, EkoFunduszu, Ambasady Królestwa Holandii, Duńskiej Agencji Ochrony Środowiska, GEF, Brytyjskiego Funduszu Know-How, odtworzono na terenie parku i otuliny najcenniejsze pod kątem fauny płazów zbiorniki. W okolicach wsi Rosochaty Róg odtworzono siedem oczek wodnych, stanowiących miejsce rozrodu, m.in. traszki zwyczajnej, kumaka nizinnego, grzebiuszki ziemnej i trzech gatunków żab.
|
