|
Podobnie jak płazy, również wszystkie krajowe gatunki gadów Reptilia podlegają ochronie ścisłej. W 1989 roku na terenie parku opisano występowanie 5 gatunków gadów: żółwia błotnego Emys orbicularis, padalca Anguis fragilis, jaszczurki zwinki Lacerta agilis, zaskrońca Natrix natrix oraz żmii zygzakowatej Vipera berus.
Przedstawiciel świata gadów
Zmiany, jakie zaszły w środowisku, spowodowały wyginięcie żółwia (prawdopodobnie na wiele lat przed utworzeniem WPN), stwierdzono natomiast występowanie jaszczurki żyworodnej Lacerta vivipara. Bogaty jest świat ptaków Aves. Stan wiedzy o gatunkach ptaków zarówno lęgowych, jak i zalatujących, każdego roku wzrasta. Do momentu utworzenia parku badania nad populacjami ptaków prowadzone były w bardzo ograniczonym zakresie. W 1964 roku stwierdzono występowanie puchacza Bubo bubo koło Czerwonego Krzyża, w 1968 roku Ludwik Tomiałojć zlokalizował lęg tego gatunku na terenie leśnictwa Głęboki Bród. Z początku lat 70. ubiegłego stulecia pochodzą obserwacje nura czarnoszyjego Gavia arctica i łabędzia czarnodziobego Cygnus columbianus. W sezonie letnim 1974 roku Krzysztof Wołk stwierdził występowanie 39 gatunków, które gnieździły się na wyspach wigierskich w łącznej liczbie 314 par. Obserwowane były wówczas między innymi gatunki zalatujące - wydrzyk żółtoszyi Stercorarium pomarinus i rybitwa wielkodzioba Sterna caspia. W 1983 roku liczebność gągoła Bucephala clangula szacowano na 30-50 par. Do 1989 roku w obecnych granicach Wigierskiego Parku Narodowego stwierdzono występowanie 184 gatunków ptaków, w tym 155 lęgowych. Badania i obserwacje terenowe w kolejnych latach powiększały tę listę do 195 gatunków w 1995 roku, a następnie 202 gatunków w 2000 roku. Do dnia dzisiejszego stwierdzono występowanie 205 gatunków ptaków, w tym 191 chronionych.
Trzciniak (Acrocephalus arundinaceus).
Surowość klimatu, skład gatunkowy drzewostanów oraz rozległość kompleksu leśnego powodują, że wśród ptaków zaznacza się mniejszy niż na innych terenach Polski stopień osiadłości. Ma to również wpływ na późniejsze terminy wędrówek i lęgów. Borealny charakter drzewostanów sprawia, iż licznie występują tutaj jarząbek Bonasa bonasia, orzechówka Nucifraga caryocatactes, lelek kozodój Caprimulgus europaeus. Rozległość powierzchni leśnej powoduje, iż ptaki typowe dla wnętrza lasu znajdują tutaj odpowiednie warunki. Spotkamy tu więc puchacza Bubo bubo, bociana czarnego Ciconia nigra i kruka Corvus corax. W parku stwierdzono występowanie 18 gatunków ptaków drapieżnych, z których najliczniejszy jest błotniak stawowy Circus aeruginosus – 30 par. Myszołów Buteo buteo gniazduje tu w liczbie 27 par, zaś za główne obszary łowieckie wybiera otwarte tereny parku. Spotkać można też trzmielojada Pernis apivorus, orlika krzykliwego Aquila pomarina, kanie: czarną Milvus migrans i rudą Milvus milvus. Oprócz błotniaka stawowego gniazduje tu błotniak łąkowy Circus pygargus, pojawiał się też błotniak zbożowy Circus cyaneus. Dumą nadwigierskiej awifauny są gnieżdżące się trzy pary bielików Haliaeetus albicilla. |
Nad wodami oraz brzegami rzek i jezior spotkamy pełną gamę ptaków wodno-błotnych. Obserwować możemy łabędzie, gęsi, kaczki, 6 gatunków mew, 5 rybitw, 4 perkozów. Obok często spotykanej czapli siwej Andrea cinerea, widywana też była jej egzotyczna dla nas kuzynka – czapla biała Ergetta alba. Liczną grupę skrzydlatych mieszkańców puszczy stanowią gatunki gniazdujące w dziuplach. Poza sowami (6 gatunków) występuje tu: 9 gatunków dzięciołów i 6 gatunków sikor. W awifaunie Puszczy Augustowskiej można wyróżnić gatunki charakterystyczne nie tylko dla wielkich obszarów leśnych, ale również ptaki otwartych łąk, terenów uprawnych oraz gatunki gnieżdżące się w bezpośrednim sąsiedztwie osad ludzkich. Spotkamy tu 3 gatunki świergotków, 3 jaskółki, 3 muchołówki, 2 pliszki.
Młoda pójdźka (Athene noctua).
Rozmaitość świata zwierząt puszczy ma swoje odzwierciedlenie również w bogactwie ssaków Mammalia. Wśród 48 gatunków ssaków występujących na terenie Wigierskiego Parku Narodowego ochronie podlega 26. Są to: z rzędu owadożernych Insectivora: jeż wschodni Erinaceus concolor, kret Talpa europaea, ryjówka aksamitna Sorex araneus, ryjówka malutka Sorex minutus, rzęsorek rzeczek Neomys fodiens; z rzędu nietoperzy Chiroptera: nocek rudy Myotis daubentoni, nocek łydkowłosy, mroczek posrebrzany Vespertilio murinos, mroczek pozłocisty Eptesicus nilssoni, mroczek późny E. serotinus, karlik większy Pipistrellus nathusii, karlik malutki P. pipistrellus, karlik drobny P. pygmeus, borowiec wielki Nyctalus noctula, borowiaczek N. leisleri, gacek brunatny Plecotus auritus; z rzę-du zającokształtnych Lagomorpha: zając bielak Lepus timidus; z rzędu gryzoni Rodentia: wiewiórka Sciurus vulgaris, smużka Sicista betulina, orzesznica Muscardinus avellanarius, bóbr europejski Castor fiber; z rzędu drapieżnych Carnivora: wilk Canis lupus, wydra Lutra lutra, gronostaj Mustela erminea, łasica łaska M. nivalis i ryś Felis lynx. Wszystkie wymienione gatunki objęte są ochroną ścisłą, z wyjątkiem bobra europejskiego Castor fiber, który podlega ochronie częściowej. Pierwsze stanowiska bobrowe na terenie obecnie znajdującym się w granicach Wigierskiego Parku Narodowego zarejestrowano przy ujściu rzeki Czarnej Hańczy z jeziora Wigry w latach 1944–1949. W celu ochrony kolejnych rodzin bobrowych zasiedlających brzegi wigierskich jezior i rzek, w latach 1959–1962 utworzono dwa rezerwaty częściowe: „Ostoja Bobrów Stary Folwark” i „Ostoja Bobrów Zakąty”. Wieloletnia ochrona gatunkowa i rezerwatowa bobrów, jak również utworzenie Wigierskiego Parku Narodowego, przyczyniły się do stopniowego wzrostu liczebności tych zwierząt i ich migracji na tereny sąsiednie, dając początek obecnej, ponad jedenastotysięcznej populacji tych zwierząt na Suwalszczyźnie i Podlasiu. W chwili obecnej obszar parku zamieszkuje blisko 200 osobników. Ślady żerowania bobrów – zgryzy, tamy, żeremia i nory – spotyka się nad Wigrami i innymi jeziorami parku. Bobry możemy obserwować też nad niewielkimi zbiornikami śródleśnymi – sucharami, rzekami, a nawet nad rowami melioracyjnymi i oczkami śródpolnymi.
Wataha dzików (Sus scrofa). Fot. W. Misiukiewicz
|
