|
JEZIORA I RZEKI WPN
|
||||||||||||||||
Tekst:
|
Wiatrołuża
Wiatrołuża wypływa z torfowisk położonych na północny-wschód od wsi
Kaletnik. Jest to niewielka rzeka nizinna o długości około 10 km, z czego 8
km jej biegu przypada na obszar
Źródliskowy, górny fragment Wiatrołuży leży poza granicami WPN-u. Jest on uregulowany i przypomina rów melioracyjny - rzeka niesie swe wody prostym, wąskim i płytkim korytem po żwirowo-piaszczystym podłożu, w otoczeniu łąk i pól uprawnych.
Na terenie WPN-u Wiatrołuża jest naturalnym ciekiem - na prawie całym biegu płynie w otoczeniu lasów i miejscami wcina się głęboko w teren. Początkowy odcinek rzeki ma duży spadek - nurt tu jest dosyć szybki, rzeka silnie meandruje.
W okolicach Lipniaka charakteryzuje się bardzo dużymi, sezonowymi zmianami przepływu. Po wiosennych wezbraniach poziom wody szybko opada, a rzeka odsłania swoje piaszczysto-żwirowe, miejscami kamieniste, dno.
Rzekę przegradzają w wielu miejscach tamy bobrowe, tworzą się rozlewiska. Ciekawe jest to, iż na odcinkach gdzie dno rzeki nie jest pokryte mułem bobry wykorzystują do budowy tam, poza gałęziami, także różnej wielkości kamienie.
Panoramę górnego odcinka doliny Wiatrołuży można podziwiać z wieży widokowej (spłonęła 14 kwietnia 2010 r., prawdopodobnie w wyniku podpalenia - red.). Krótki szlak prowadzący do tego punktu rozpoczyna się na małym parkingu przy drodze Lipniak - wieś Wiatrołuża.
W środkowym biegu zasila Wiatrołużę w wodę, niewielki, podobny do niej pod względem warunków siedliskowych i przyrodniczych, prawobrzeżny dopływ - Maniówka oraz liczne źródła. Duża ilość wody dopływającej ze źródeł powoduje, iż w okresie letnim temperatura wody w rzece jest tu o kilka stopni niższa niż w innych ciekach wodnych parku. Poniżej dopływu Maniówki rzeka znacznie się poszerza oraz pogłębia. Płynie teraz wolno przez rozległe torfowiska - obszar stopniowo zarastających, od dawna nie użytkowanych wilgotnych łąk. Dno pokrywa grząski muł.
W dolnym biegu Wiatrołuża przepływa przez płytkie, w znacznej części porośnięte przez rośliny o liściach pływających jezioro Królówek i ostatecznie wpada do północnej części jeziora Pierty.
O wyjątkowej wartości przyrodniczej Wiatrołuży decydują głównie zespoły roślinne związane ze środowiskiem zabagnionych dolin rzecznych.
W miejscach zatorfionych wykształca się miejscami łęg olszowo-świerkowy, w którym dominuje świerk oraz olsza czarna. W silnie uwodnionych torfowiskach zasilanych wodami wysiękowymi występuje także zespół sierpowca i turzycy bagiennej. Buduje go wiele rzadkich gatunków jak: rosiczka długolistna, kruszczyk błotny, lipiennik Loesela, skalnica torfowa oraz wiele gatunków mchów.
Charakterystyczne dla doliny Wiatrołuży są szuwary wielkoturzycowe rosnące na silnie uwodnionych torfach. Budują je zespoły turzycy błotnej, turzycy pęcherzykowatej, turzycy sztywnej, turzycy tunikowej, turzycy dzióbkowatej, trzcinnika lancetowatego i narecznicy błotnej. Czasami niewielkie płaty tworzy też zespół turzycy łuszczkowatej oraz irysa żółtego.
W celu ochrony najcenniejszych przyrodniczo terenów doliny rzecznej nad Wiatrołużą ustanowiono dwa obszary ochrony ścisłej - Wiatrołuża I i Wiatrołuża II. Poza tymi obszarami, na wybranych stanowiskach występowania rzadkich gatunków roślin prowadzi się czynną ochronę siedlisk. Polega ona na usuwaniu z torfowisk krzewów i podrastających drzew, czyli powstrzymywaniu naturalnej sukcesji. Dzięki temu we florze parku zachowane zostaną gatunki typowe dla wilgotnych, ekstensywnie użytkowanych łąk i torfowisk, m.in. pięknie kwitnące storczyki.
|
|||||||||||||||
|
|
|
