|
JEZIORA I RZEKI WPN
|
||||||||||||||||
Tekst:
|
Małe rzeki
Do małych rzek przecinających teren WPN-u zalicza się Maniówka, Samlanka, Piertanka, Dłużanka (Bystra) i Gremzdówka. Rzeki te charakteryzują się odmienną długością, intensywnością przepływu wody, naturalnością koryta rzecznego.
Najwięcej wody, bo niewiele mniej niż największa rzeka Parku - Czarna Hańcza, niesie Piertanka. Rzeka ta wypływa z jeziora Pierty i po przepłynięciu przez jez. Omułówek wpada do najbardziej wysuniętej na północ zatoki Wigier - Zadworza. Piertanka odprowadza wodę ze zlewni rzek Wiatrołuży, Maniówki, Kamionki oraz Samlanki. Łączna powierzchnia odwadnianego obszaru wynosi ponad 176 km2, czyli tyle ile powierzchnia zlewni Czarnej Hańczy powyżej Wigier. Piertanka stanowi więc bardzo istotny składnik bilansu wodnego jeziora Wigry.
Dużą naturalnością charakteryzuje się prawobrzeżny dopływ Wiatrołuży - niewielka, bystra i wijąca się wśród lasów rzeczka Maniówka. Jej brzegi porastają bardzo specyficzne zbiorowiska roślinności bagiennej m.in. łęg gwiazdnicowo-olszowy, w którego drzewostanie dominuje olsza czarna z niewielką domieszką świerka, jesionu i lipy. W bujnie rozwiniętej warstwie ziół rośnie m.in. szczyr trwały, gwiazdnica gajowa, podagrycznik pospolity, kopytnik pospolity i świerząbek korzenny.
W celu zapewnienia niezakłóconego przebiegu procesów przyrodniczych zachodzących w dolinie rzecznej niektóre jej fragmenty zostały objęte ochroną ścisłą.
Z trzech malowniczych jeziorek (Samle Wielki, Samle Małe, Przetaczek) wypływa niewielka leśna struga - Samlanka. Ta mała rzeczka płynie leniwo wśród terenów podmokłych. Przybrzeżne zbiorowiska roślinne obfitują w ciekawe rośliny - szczególnie obficie występuje tu skrzyp wodny. Z Samlanką łączy się okresowy ciek bez nazwy wypływający z jeziora Gałęzistego - tylko w czasie podwyższonych wiosennych stanów wód daje się w nim zaobserwować niewielki przepływ wody.
Zmiennym tempem przepływu charakteryzuje się najkrótsza rzeczka WPN-u - Dłużanka (Bystra). Odwadnia ona jeziora Okrągłe, Długie i Muliczne. W okresie letnim, kiedy zasilanie tych jezior przez bijące w dnie źródła równoważy intensywnie przebiegające zjawisko parowania wody przepływ w niej jest ledwo zauważalny - odwrotnie w chłodnych porach roku, szczególnie zimą, przepływ jest na tyle intensywny, że zapobiega zamarzaniu tej rzeczki nawet podczas najsilniejszych mrozów.
Niektóre cieki, z reguły bardzo krótkie i nie posiadające nazwy, mają charakter sztucznych kanałów - zostały one wykopane w przeszłości w celu polepszenia komunikacji pomiędzy jeziorami. Przykładem sztucznego przekopu jest kanał łączący jeziora Krusznik i Wigry.
Nad brzegami małych rzeczek bardzo dobrze czują się bobry. Nurt Maniówki oraz Samlanki przegradzają tamy budowane przez te największe w naszym kraju gryzonie. Nad innymi ciekami często występują ślady ich obecności w postaci zgryzów (stołówki) oraz wydeptanych "szlaków transportowych".
Bobry w parkowych rzeczkach odgrywają ważna rolę środowiskotwórczą. Wskutek przegradzania rzek tamami powstają specyficzne siedliska, które są chętnie odwiedzane przez inne zwierzęta wodne. W podpiętrzonych fragmentach rzek występują wydry, które znajdują tu dobre warunki żerowiskowe - bobrowe zbiorniki zaporowe obfitują w niewielkie ryby, mięczaki oraz skorupiaki stanowiące główny pokarm wydr.
Ekosystemy małych rzek są mało odporne na nawet niewielką penetrację ludzką - nie da się z nich korzystać bez wyrządzania ich przyrodzie szkód. Występujące w nich siedliska i mikrosiedliska są także miejscem występowania gatunków rzadkich i chronionych. Dlatego wszystkie małe rzeki WPN-u wyłączone są z ruchu turystycznego.
|
|||||||||||||||
|
|
|
