JEZIORA I RZEKI WPN

Tekst:
Michał
Osewski
 
Zdjęcia: 
Maciej
Kamiński,
Lech Krzysztofiak

Kamionka

Źródła rzeki Kamionki znajdują się w pobliżu wsi Szwajcaria położonej na północ od Suwałk. Łączna długość rzeki wynosi ok. 10 km.

Początkowy, górny fragment rzeki - od źródeł do jeziora Dąbrówka, który najczęściej określany jest nazwą "Szwajcaria", ma charakter bardzo wąskiego i płytkiego rowu płynącego w przeważającej części w otoczeniu łąk i pól uprawnych. Tylko na krótkim odcinku, w pobliżu wsi Osinki, rzece towarzyszą obszary leśne.

"Właściwa" Kamionka zaczyna się po opuszczeniu tzw. kompleksu jezior huciańskich - Dąbrówka, Krzywe i Koleśne i wpłynięciu na teren WPN. Na swym prawie 5 kilometrowym biegu przecina ona tereny leśne północnej części Parku i dopływa do zachodnich brzegów jeziora Pierty.

Kamionka, w granicach WPN, pomimo niewielkiej długości jest bardzo interesująca pod względem przyrodniczym i posiada niepowtarzalne walory krajobrazowe.

Na niemal całym odcinku płynie naturalnie ukształtowanym korytem i silnie meandruje. Rzeka miejscami wcina się głęboko w teren i płynie głębokim wąwozem - nadbrzeżne wzniesienia osiągają wysokość dochodzącą do 10 -15 m.

Brzegi Kamionki są szczelnie porośniętym lasami, w których dominuje świerk i olsza czarna z dobrze wykształconą i bogatą w gatunki warstwą mchów.

Zbiorowiska leśne obfitują w wiele rzadkich, chronionych roślin i zwierząt, między innymi kilka gatunków storczyków, np. podkolana białego (Platanthera bifolia), a wśród zwierząt liczne gatunki ważek (np. Coenagrion puella), motyli (np. mieniaka tęczowca Apatura iris) czy pszczół (np. kornutkę długoczułkową Eucera longicornis).

Samo środowisko rzeczne jest niesamowicie urozmaicone pod względem warunków środowiskowych co jest głównie związane ze zmieniającym się tempem przepływu. Wzdłuż biegu Kamionki występują zarówno odcinki przypominające mały górski potok - bardzo szybko płynące po kamienistym podłożu i zupełnie pozbawione zakorzenionej roślinności wodnej, jak również leniwe, silnie zarośnięte, miejscami tworzące zamulone rozlewiska.

Szczególnie ciekawymi, z przyrodniczego punktu widzenia środowiskami wodnymi, są rozlewiska wytworzone wskutek przegrodzenia rzeki przez powalone drzewa oraz tamy bobrowe. W tych niewielkich "zbiornikach zaporowych", często silnie zarośniętych, można spotkać zarówno drobne bezkręgowce - larwy owadów: chruściki, ważki, jętki, widelnice; chrząszcze, pluskwiaki, skorupiaki wodne - ośliczki, raki; mięczaki - małże i ślimaki: płazy, a także większe zwierzęta - w tym ryby, wydry, ptaki oraz oczywiście bobry.

W Kamionce żyje aż 18 gatunków ryb, czyli więcej niż w Czarnej Hańczy (17), która przewyższa ją pod względem wielkości, długości, głębokości. Dwa spośród nich - strzebla potokowa (Phoxinus phoxinus) i różanka (Rhodeus sericeus amarus) należą do gatunków prawnie chronionych.

Dzięki bogatej ichtiofaunie doskonałe warunki życia nad Kamionką znajdują wydry (Lutra lutra) odżywiające się głównie małymi rybami - płocią, słonecznicą, okoniem, a także licznie występującymi tu rakami pręgowatymi oraz małżami.

Z ptaków związanych ze środowiskiem wodnym występują nad Kamionką charakterystyczne dla szybko płynących strumieni zimorodki.

W celu umożliwienia naturalnej fluktuacji, regeneracji i sukcesji wtórnej ekosystemów wodno-lądowych doliny Kamionki, rzekę wraz z otaczającymi ją lasami objęto ochroną ścisłą, wyłączając cały obszar z jakiejkolwiek działalności człowieka. Konieczność zachowania rzadkich gatunków roślin i zwierząt wrażliwych na penetrację ludzką spowodowały, że Kamionka jest całkowicie zamknięta dla turystyki.

Rzekę można podziwiać jedynie ze szlaku turystycznego (szlak czerwony), który dwukrotnie przecina jej bieg - na mostach w Hucie i w Leszczewie.

dalej