UE będzie chronić bioróżnorodność przed gatunkami inwazyjnymi
2013-09-10
Komisja Europejska przedstawiła projekt nowych przepisów, które mają pomóc
powstrzymać postępujące zagrożenie ze strony gatunków inwazyjnych i zaradzić
powodowanym przez nie szkodom. W Europie występuje obecnie 12 tys. gatunków,
które są obce w tutejszym środowisku naturalnym. Około 15 proc. z nich to
gatunki inwazyjne, a ich populacja szybko się rozrasta. Projekt przepisów jest
odpowiedzią na narastające problemy wywołane zadomowieniem się tych inwazyjnych
gatunków obcych.
Są to problemy:
● ekonomiczne – co roku
inwazyjne gatunki obce powodują w Europie straty o wartości co najmniej 12 mld
euro wynikające z zagrożeń dla zdrowia ludzkiego (np. niebezpieczny gatunek osy
vespa velutina czy azjatycki komar tygrysi, który roznosi choroby śmiertelne),
ze szkód w infrastrukturze (np. rdestowiec ostrokończysty, który uszkadza
budynki) oraz ze strat w płodach rolnych (np. nutrie, które niszczą uprawy)
● ekologiczne – inwazyjne
gatunki obce mogą spowodować poważne straty w ekosystemach i doprowadzić do
wyginięcia gatunków, które są konieczne do utrzymania równowagi w naszym
środowisku naturalnym. Na przykład czeremcha amerykańska w poważnym stopniu
zakłóca funkcjonowanie ekosystemów leśnych, a wiewiórka szara wypiera rodzimą
wiewiórkę pospolitą. Inwazyjne gatunki obce są drugą najpoważniejszą przyczyną
utraty różnorodności biologicznej na świecie po utracie siedlisk
● polityczne – wiele
państw członkowskich już teraz musi przeznaczać duże kwoty na walkę z tym
problemem, ale ich wysiłki nie będą skuteczne, jeśli będą podejmowane wyłącznie
na płaszczyźnie krajowej. Na przykład prowadzona w Belgii kampania wypleniania
barszczu mantegazyjskiego nie zakończy się sukcesem, jeśli gatunek ten
przywędruje z powrotem z Francji.
Komisarz ds. środowiska Janez Potočnik stwierdził: „Walka z inwazyjnymi
gatunkami obcymi to doskonały przykład obszaru, w którym Europa osiąga większe
postępy, gdy działa wspólnymi siłami. Projekt rozporządzenia, który
przedstawiliśmy, pomoże chronić bioróżnorodność. Ma on nam pozwolić
przeciwstawić się przede wszystkim najpoważniejszym zagrożeniom. Dzięki temu
działania krajowe staną się skuteczniejsze i będziemy mogli osiągać postępy
mniejszym kosztem. Mam nadzieję, że współpraca z państwami członkowskimi i
Parlamentem Europejskim zaowocuje przyjęciem tych przepisów i umożliwi nam
intensywniejszą walkę z tym problemem na poziomie całej Europy”.
Projekt przepisów powstał z myślą o przyszłej liście inwazyjnych gatunków
obcych, które stanowią poważny problem dla UE – lista ta zostanie sporządzona
wspólnie z państwami członkowskimi, przy użyciu ocen ryzyka i dowodów naukowych.
Wymienione na tej liście gatunki zostaną objęte zakazem importu do UE oraz
kupna, stosowania, uwalniania do środowiska i sprzedaży w UE. Dla
dotychczasowych handlarzy, hodowców czy właścicieli zwierząt, których zacznie
obowiązywać zakaz, zostanie wprowadzony okres przejściowy, w którym będą
stosowane środki specjalne.
Projekt rozporządzenia przewiduje trzy rodzaje interwencji:
● Zapobieganie – państwa
członkowskie będą organizować kontrole, aby zapobiec umyślnemu wprowadzaniu na
ich terytorium zakazanych gatunków. Jednak wiele gatunków trafia do UE w sposób
niezamierzony – jako zanieczyszczenia w produktach czy „pasażerowie na gapę” w kontenerach. Państwa członkowskie będą musiały podjąć działania mające na celu
wykrycie takich form przemieszczania się gatunków i wprowadzić środki
zapobiegawcze.
● Wczesne ostrzeganie i
szybkie reagowanie – gdy już państwa członkowskie wykryją stanowiący zagrożenie
gatunek obcy, który zadomawia się w UE, podejmą natychmiastowe działania, aby go
usunąć.
● Minimalizacja strat
wywoływanych przez zadomowione inwazyjne gatunki obce – jeśli dany gatunek
szeroko się już rozprzestrzenił, państwa członkowskie będą musiały wdrożyć
środki, które pozwolą ograniczyć szkody.
Nowe przepisy stanowią zachętę do wprowadzenia spójniejszych metod działania,
które będą też w większej mierze oparte na podejściu zapobiegawczym. W
przyszłości pozwoli to zwiększyć skuteczność podejmowanych wysiłków i obniżyć
zarówno koszt strat, jak i koszt działań.
Powrót
|