|
STORCZYKI
|
||||||||||||||||
Tekst:
Anna
|
Gnieźnik, listera, tajęża, wątlik, wyblin
Gnieźnik (Neottia) to rodzaj obejmujący około 10 gatunków storczyków bezzieleniowych, pozbawionych liści. W Europie i w Polsce występuje tylko jeden gatunek - gnieźnik leśny.
Gnieźnik leśny (Neottia nidus-avis) dorasta do 60 cm. Pęd mocny, prosty, nagi, zwykle jasnobrązowy. Podziemne kłącze jest gęste, mięsiste, podobne do ptasiego gniazda. Liście zredukowane - występują tylko ich pochwy i czasami krótkie, brązowe blaszki o postrzępionych brzegach. Kwiaty brązowe, bez zapachu, nie produkują nektaru. Udział owadów w zapylaniu gnieźnika jest niewielki. Jeśli nie dojdzie do zapylenia w ciągu 3-4 dni roślina uruchamia mechanizm samozapylenia.
Gnieźnik leśny jest saprofitem, odżywia się rozkładającymi się szczątkami organicznymi, które pobiera za pośrednictwem grzybów glebowych otaczających jego kłącze.
Gnieźnik rośnie w różnych typach lasów bukowych, grądach, czasem w zaroślach, rzadziej w miejscach otwartych. Preferuje gleby świeże, umiarkowanie żyzne, zasobne w węglan wapnia. Sezon wegetacyjny rozpoczyna w drugiej połowie maja, kwitnie w czerwcu. Na terenie WPN spotykany w wielu miejscach, nie jest jednak zbyt liczny.
Listera (Listera) obejmuje 25 gatunków rosnących na półkuli północnej. W Europie występują 2 gatunki, oba obecne są również w Polsce, w tym i na terenie WPN.
Listera jajowata (Listera ovata) jest rośliną stosunkowo dużą, dorastającą do 80 cm. Pęd poniżej liści jest kanciasty, gładki, ponad liśćmi zaś obły, gęsto omszony, zielony do brudnobrązowego. Kłącze twarde, grube, z licznymi korzeniami. Zazwyczaj występują dwa liście eliptycznojajowate, zielone, o zmiennym kształcie i wielkości, ponad nimi dwa listki przysadkowe.
Kwiat zielonoczerwony, ma na warżce kanał biegnący od jej rozcięcia aż do nasady, wypełniony nektarem. Kwiaty zapylane są przez owady - błonkówki i chrząszcze.
Listera jajowata rośnie najczęściej na podmokłych, nawapiennych łąkach oraz w lasach olszowych, na przydrożach i w parkach. Preferuje gleby wilgotne, umiarkowanie żyzne i żyzne, obojętne lub zasadowe. Pojawia się zwykle w kwietniu, czasem już pod koniec marca, kwitnie od końca maja do lipca. Na terenie WPN występuje niezbyt często, wzdłuż cieków wodnych.
Listera sercowata (Listera cordata) jest niewielką rośliną o delikatnym, prostym pędzie dorastającym do 30 cm, jajowatych, ostrych, zielonych liściach i drobnych zielonoczerwonych kwiatach. Kłącza delikatne, nitkowate, korzenie nieliczne. Kwiaty zapylane przez owady. Listera sercowata jest gatunkiem bardzo zmiennym pod względem barwy okwiatu i pędu. Rośnie w borach sosnowych i świerkowych, na glebach świeżych, zwykle ubogich, kwaśnych, często pomiędzy pędami borówek i bażyn. Pojawia się na przełomie marca i kwietnia, kwitnie od początku maja do końca czerwca. Na terenie WPN występuje bardzo rzadko.
Tajęża (Goodyera) jest rodzajem obejmującym około 80 gatunków, rosnących głównie w Azji i Nowym Świecie. W Europie występują tylko dwa gatunki, w Polsce jeden.
Tajęża jednostronna (Goodyera repens) jest niewielka rośliną (do 30 cm wysokości) o zielonym, miękko owłosionym pędzie, zimozielonych, srebrzystozielonych liściach zebranych w rozetę oraz niepozornych, białożółtych kwiatach. Rośnie w lasach sosnowych i świerkowych, na glebach świeżych, ubogich i umiarkowanie żyznych, o kwaśnym odczynie. Liście tajęży zachowują się przez całą zimę, znosząc nawet mrozy do –15oC. Kwitnie w lipcu i sierpniu. Na terenie WPN miejscami liczna.
Wątlik (Hammarbya) jest rodzajem obejmującym jedynie jeden gatunek.
Wątlik błotny (Hammarbya paludosa) jest drobnym storczykiem - jego pęd dorasta jedynie do 20 cm. Liście są jajowate lub podługowate, mięsiste. Rośnie na torfowiskach przejściowych lub w wilgotnych zagłębieniach śródwydmowych. Występuje na glebach mokrych, zwykle ubogich, o kwaśnym i bardzo kwaśnym odczynie.
Kwiaty bardzo małe, zielone lub zielonożółte. Brak danych na temat mechanizmów zapylania - prawdopodobnie jest gatunkiem samopylnym. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
W Polsce niezbyt częsty, na terenie WPN znany z kilku stanowisk.
Wyblin (Malaxis) to rodzaj obejmujący około 50 gatunków, z czego w Europie występuje tylko jeden - wyblin jednolistny.
Wyblin jednolistny (Malaxis monophyllos) posiada pęd prosty, gładki, barwy zielonej lub zielonożółtej, z wystającymi nerwami. Liść najczęściej pojedynczy (rzadko spotyka się okazy z 2 lub 3 liśćmi), lancetowaty lub jajowaty, zielony lub żółtawozielony. Kwiaty bardzo drobne, niepozorne, barwy zielonożółtej. Prawdopodobnie zapylany jest przez małe owady, nie wykluczone jest też samozapylenie. Rośnie na wilgotnych łąkach, torfowiskach, w lasach olszowych, sosnowych i żyznych buczynach, a także w zaroślach, na różnych typach gleb. Kwitnie od maja do lipca. Stanowiska tego gatunku w Polsce są rozproszone, na terenie WPN występuje rzadko.
|
|||||||||||||||
|
|
|
