|
Ocalić od zapomnienia ... |
||
|
|
Rzemiosła i wytwórczość |
|
|
Tkactwo Tkactwo traktowane było jako umiejętność, którą wykazywały się kobiety prawie w każdym domu. Występowało ono jeszcze po 1945 r. Wyrabiano wówczas płótno, kilimy, narzuty, chodniki itp. Wykonywanie
całego cyklu obróbki surowca lnianego, konopi i wełny
w tradycyjnym gospodarstwie przetrwało do okresu
międzywojennego, mimo dużej pracochłonności tych prac
i niskiej jakości otrzymywanego z surowca włókna.
Narzędzia do wstępnej obróbki lnu znajdowały się w
każdym gospodarstwie niezależnie od jego wielkości,
zamożności. |
|
|
Do obróbki lnu stosowano: Międlice, które służyły do łamania zdrewnianych łodyg dla łatwiejszego oddzielenia włókna. Miały one formę drewnianych nożyc, składających się z dwóch części: dolnej, w której wycięta była podłużna szpara i górnej, w kształcie drewnianego miecza. Cierlice zbudowane podobnie, posiadające jedynie dwudzielny miecz służący do czyszczenia i prostowania włókna. Klepacze, kijanki używane do ubijania lnu. Drewniane deski z nacięciem u góry osadzone w grubym klocu do klepania lnu w celu usunięcia resztek paździerzy. Kijanki - deseczki z rączką. |
||
|
Szczotki podwójne służyły do czesania włókna lnianego i konopnego przeznaczonego na wyrób cienkiej przędzy - bywało, że czesano dwu, a nawet trzykrotnie. Pierwsze czesanie lnu odbywało się na rzadszej, a kończono na najgęściejszej szczotce. Stosowano również szczotki umocowywane na stołku lub specjalnej podstawie. Szczotka z żelaznymi zębami; część pracująca miała formę kwadratową lub okrągłą. Po czesaniu włókna z konopi, dzielono je na dwa gatunki: cienki i gorszy. Z cienkiego robiono lejce do uprzęży, sznury, liny, powrozy, płótno workowe. Kulasy prymitywne narzędzia drewniane wykonane z naturalnie rozgałęzionego kawałka drewna, najczęściej jałowcowego, używane do kręcenia sznurów. Narzędzia do obróbki wełny: Nożyce do strzyżenia owiec zamawiane były u miejscowego kowala lub kupowane na targu. Obcięta wełna zwana runem poddawana była rozskubaniu, a następnie wyczesywana na grzebieniach i szczotkach w rodzaju zgrzebeł. Później poddawano ją gręplowaniu. |
|
|
Grępla domowa do wełny jest to rodzaj parzystego zgrzebła z nabitymi w skórę licznymi żelaznymi haczykami. Do przędzenia włókna roślinnego i zwierzęcego służyło wrzeciono, zrobione z kawałka wydłużonego drewna, zwężające się ku górze; na dole zaopatrywano go w przęślik (kamienny, gliniany, drewniany). Wrzeciona do lnianego włókna wyposażone były w przęślicę. Były w użytku przęślice krążołkowe i małe łopatkowe, które prządki zatykały sobie za pas; później przytwierdzano je do ramienia kołowrotka. Kądziel przymocowuje się sznurem do przęślicy łopatkowej, a na nią nasadza krążek. Przędzenie: prządka lewą ręką wyciągała z kądzieli pasemka włókna i dla lepszego skręcania nici zwilżała je śliną (w trakcie przędzenia piła sok z kapusty lub jadła suszone śliwki), prawą ręką wprawiała w ruch wrzeciono.
dalej »
|
|
