Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. ANALIZA I OCENA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU
3.4. Ochrona gatunków roślin i zwierząt
3.4.1. Czynna ochrona roślin Maciej Romański
W roku 2014 kontynuowano inwentaryzację gatunków roślin naczyniowych, podlegających ochronie prawnej i wymienianych przez czerwone listy oraz interesujących z innych powodów. Na zakończenie 2014 roku, baza danych punktów reprezentujących tą grupę roślin (bez uwzględnienia gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia) liczy 12130 rekordów, z czego w roku 2014 przybyło ich 2107. Nie znaleziono nowych gatunków, wcześniej nie notowanych. Znaleziono natomiast nowe stanowisko wątlika błotnego (Hammarbya paludosa) – rzadkiego gatunku storczyka. Stwierdzono również nowe lokalizacje występowania dąbrówki piramidalnej (Ajuga pyramidalis). Ten światłożądny gatunek, przez wiele lat nie był odnajdywany. Obecnie jego pojedyncze osobniki pojawiają się częściej, choć głównie tylko na jednym obszarze parku. W roku 2014 stwierdzono również kilka nowych punktów występowania kruszczyka szerokolistnego (Epipactis helleborine). Gatunek ten, dość częsty w innych regionach Polski, na terenie WPN zawsze był bardzo rzadki. Wydaje się, iż od dwóch sezonów znajduje się on w ekspansji – jego pojedyncze okazy pojawiają się na stanowiskach na których nigdy nie był obserwowany. Po kilku latach nieobecności, na stanowisku w okolicach Sobolewa stwierdzono ponowne pojawienie się groszku wielkoprzylistkowego (Lathyrus pisiformis). Ten bardzo rzadki gatunek obecnie występuje na 3 stanowiskach na terenie WPN. Znaleziono również kilka nowych stanowisk rzepika szczeciniastego (Agrimonia pilosa), gatunku z drugiego załącznika dyrektywy siedliskowej „Natura 2000”.
Oprócz roślin naczyniowych prowadzono dalsze poszukiwania mszaków, głównie wątrobowców. Z ciekawszych gatunków mchów, uwzględnianych w projekcie planu ochrony parku, znaleziono 3 nowe drzewa zasiedlone przez Neckera complanata oraz zinwentaryzowano 302 drzewa zasiedlone przez Homalia trichomanoides. Dzięki współpracy z Piotrem Górskim z Uniwerystetu Przyrodniczego w Poznaniu specjalistą od wątrobowców, znaleziono nowe ich gatunki, wcześniej nie wykazywane z terenu WPN: Lophozia ascendens, Cephalozia catenulata i Cephalozia macrostahya. Udało się również potwierdzić występowanie, znanych z literatury jednak dawno nie obserwowanych gatunków wątrobowców: Cephalozia loitlesbergeri, Cephaloziella rubella, Lophozia bicrenata, Lophozia ventricosa, Riccardia incurvata i Scapania undulata. Na koniec 2014 roku, baza danych stwierdzeń występowania wątrobowców liczyła 4986 rekordów oraz 290 rekordów dostarczonych przez Piotra Górskiego. Badania nad tą grupa roślin będą kontynuowane w 2015 roku. W chwili obecnej potwierdzone jest występowanie 67 gatunków wątrobowców. Odnaleziono również nowe stanowisko, bardzo rzadkiego w tej części Polski, glewika Anthoceros agrestis.
Kontynuowano również inwentaryzację obcych, inwazyjnych gatunków roślin naczyniowych. Na koniec 2014 roku, baza danych dotycząca tej grupy roślin zawiera 8 100 rekordów z czego w 2014 roku przybyło ich 4 031. Baza danych zawiera wyłącznie dane pozyskane w ramach działania Pracowni Naukowo-Edukacyjnej i nie jest integrowana z bazą danych pozyskiwanych przez inne działy, aczkolwiek okresowo, jeżeli zachodzi taka potrzeba, jest przekazywana do działu Ochrony Przyrody i Krajobrazu. Stare namiary, szczególnie w odniesieniu do gatunków drzewiastych, są okresowo uzupełniane informacjami o ich usunięciu. Zadaniem tej bazy danych jest wskazywać obszary szczególnie zagrożone gatunkami inwazyjnymi, w celu wytypowania miejsc do działań polegających na usuwaniu gatunków obcych, czym zajmują się inne działy.
Nadal prowadzona była inwentaryzacja wybranych gatunków grzybów, obecnie baza danych dotycząca rozmieszczenia tych organizmów liczy 3 362 rekordy. Część danych gromadzona jest przez specjalistę od tej grupy. Do końca 2014 roku wiadomo jest o występowaniu na terenie Wigierskiego Parku Narodowego 735 taksonów (685 gatunków) grzybów wielkoowocnikowych, z których 2 podlegają ochronie ścisłej, 9 częściowej, a natomiast 132 wpisanych jest na czerwoną listę.
3.4.2 Fotopułapki Maciej Romański
W 2014 roku Pracownia Naukowo-Edukacyjna Wigierskiego powiększyła liczbę foto-pułapek z 9 do 19 sztuk. Większość z nich rozwieszonych jest na stałych miejscach monitoringowych, część jest przenoszonych okresowo w miejsca dostosowane do aktualnej sytuacji. Obecnie ich głównym zadaniem jest monitorowanie wilków z watahy północnej. Dzięki nagraniom, udało się stwierdzić, iż wataha ta w 2014 roku miała pięć szczeniaków, z których do jesieni, przeżyły prawdopodobnie cztery lub nawet wszystkie. Również dzięki tym nagraniom udało się określić obszar centralny rewiru. W chwili obecnej, zarchiwizowanych jest ponad 2 800 nagrań. Zarchiwizowane nagrania gromadzone są na macierzy dyskowej w Pracowni Naukowo-Edukacyjnej WPN. Na bazie zgromadzonego materiału filmowego zmontowano 28 filmów popularyzujących wiedzę o przyrodzie WPN. Filmy te można obejrzeć w serwisie You-Tube, na kanale Wigierskiego Parku Narodowego: (https://www.youtube.com/channel/UCh_KdtEAc7qwyeXyVuuYPUA).
3.4.3. Ochrona stanowisk zwierząt zagrożonych wyginięciem Marek Jeromin
W roku 2014 nie udało się ustalić zasiedlonych gniazd bielika Haliaeetus albicilla. Użytkowane w poprzednich latach gniazda nie zostały zasiedlone pomimo tego, że w okresie wczesnowiosennym, dwie pary ptaków były obserwowane w pobliżu starych gniazd. W okresie późniejszym, to znaczy latem i jesienią, obserwowano ptaki, których gniazd nie udało się zlokalizować. Na podstawie obserwacji w terenie można przypuszczać, że bieliki wyprowadziły lęgi, ponieważ zaobserwowano latem przynajmniej dwa młode ptaki.
3.4.4. Monitoring liczebności kolonii kormorana nad jeziorem Długim Marek Jeromin
Obserwacje mające na celu uzyskanie informacji o liczebności kolonii kormorana nad jeziorem Długim prowadzone są od roku 2009. Poniżej zamieszczono tabelę z danymi z poszczególnych obserwacji w roku 2014, które prowadzono przy pomocy lornetki o powiększeniu 7x50.
Liczebność kormorana nad jez. Długim w czasie wieczornych obserwacji w 2014 r.
Tabela 13. Liczebność kormorana nad jeziorem Długim w czasie obserwacji w 2014 roku
3.4.5. Obserwacje ptaków na jeziorze Wigry w 2014 r. Dorota, Grzegorz i Jerzy Zawadzcy
Przeprowadzono 8 liczeń z łodzi wzdłuż całego jeziora Wigry. Pierwsze liczenie odbyło się 3 maja, ostatnie 15 listopada 2014 r. Najwięcej ptaków stwierdzono podczas liczenia 5 września (4061), najmniej 7 czerwca (tylko 1608). Liczba rejestrowanych gatunków wykazała dużą rozpiętość: od 16 w listopadzie do 30 w maju. Podczas kontroli majowej odnotowano nienotowany wcześniej nalot jaskółek (wszystkie 3 gatunki, w tym dymówka ponad 1000 osobników) oraz bardzo wysoką liczebność czapli białej - 45 osobników. W czerwcu stwierdzono zniszczenie kolonii lęgowej śmieszki przy Zatoce Hańczańskiej. Przyczyny nie udało się ustalić.
Ciekawostką była czerwcowa obserwacja samca bielaczka w stadzie nurogęsi. Najliczniejszym ptakiem był kormoran. Jego liczebność zmieniała się w zakresie od 71 sztuk w czerwcu do 2178 sztuk we wrześniu. Liczebność perkoza dwuczubego była niższa niż w rekordowym 2013 roku. W 2014 roku w lipcu i sierpniu naliczono nieco ponad 750 osobników. Liczebność łyski była niska podobnie jak w roku ubiegłym - najwyższy stan to 971 ptaków 11 sierpnia. Liczebność gągoła w październiku i listopadzie przekraczała 1200 osobników. Nurogęś miała najwyższą liczebność w listopadzie - 415 osobników. Wskazuje to na regularną koncentrację na Wigrach obydwu tych gatunków podczas wędrówek jesiennych.
Poza tym, do odnotowanych podczas monitoringu rzadkich gatunków należały: mewa mała (34 osobniki w maju), mewa białogłowa (2-3 w październiku-listopadzie), uhla (44 osobniki w listopadzie), samiec bączka we wrześniu przy Wysokim Węgle, pojedyncze osobniki kaczek: ogorzałki, płaskonosa, cyranki, krakwy, rożeńca, oraz nieliczne rybitwy białoskrzydłej. W czerwcu stwierdzono remiza na jeziorze Postaw.
Tabela 14. Monitoring ptaków Wigier w 2014 r.
3.4.6. Opieka nad chorymi i rannymi zwierzętami Wojciech Misiukiewicz
Ośrodek rehabilitacji zwierząt został wybudowany w 1999 roku z pomocą finansową Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ośrodek rehabilitacji zwierząt funkcjonuje w oparciu o decyzję Ministerstwa Środowiska (DOPog4201044S8/04/jr) z dnia 31.08.2004 r.
Schronisko zlokalizowane jest w województwie podlaskim, na terenie Gminy Giby, w miejscowości Maćkowa Ruda 57, 16-503 Krasnopol. Placówka działa w oparciu o Zarządzenie nr 17/2010 Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego z dnia 15 listopada 2010 r. Zabiegi weterynaryjne dokonywane są przez lekarzy weterynarii Lecznicy Weterynaryjnej "VitaWet" z Suwałk. Współpraca WPN z lekarzami weterynarii odbywa się zazwyczaj na zasadzie wolontariatu, jak również część zabiegów finansowana jest z kasy parku.
W 2014 roku w ośrodku rehabilitacji zwierząt WPN przebywały łącznie 43 zwierzęta, z czego 16 ssaków i 27 ptaków, 6 zwierząt padło bądź uśpiono, 37 zwierząt przywrócono do środowiska naturalnego.
Historię poszczególnych przypadków przedstawia poniższa tabela.
Tabela 15. Ewidencja zwierząt przetrzymywanych w ośrodku rehabilitacji zwierząt w Maćkowej Rudzie w 2014 r.
3.5. Działalność edukacyjna Joanna Adamczewska
Działalność edukacyjna WPN prowadzona jest w oparciu o obiekty WPN w Krzywem, Słupiu i Starym Folwarku (Muzeum Wigier). Całość działań Muzeum Wigier jest opisana w odrębnym rozdziale.
3.5.1. Zajęcia edukacyjne
W zajęciach, warsztatach i imprezach edukacyjnych wzięła udział rekordowa ilość osób – 1400. W sumie przeprowadzono 90 zajęć edukacyjnych oraz 8 warsztatów i imprez. Ośrodek posiada też bazę noclegową, z której korzystają osoby prowadzące badania na terenie parku oraz od bieżącego roku wolontariusze. W ośrodku było 159 osobo/noclegów.
I. Zielone Szkoły W parku kontynuowano program edukacyjny Misja Przyroda. Edycja 2013/14 projektu Misja Przyroda skierowana była do uczniów szkół podstawowych z czterech województw: małopolskiego, podlaskiego, podkarpackiego oraz zachodniopomorskiego. Szkolenie metodyczne dla nauczycieli oraz pracowników parków narodowych odbyło się w dwóch parkach: w Wigierskim Parku Narodowym dla osób z woj. podlaskiego i zachodniopomorskiego oraz w Magurskim Parku Narodowym dla osób z woj. małopolskiego i podkarpackiego. Podczas pięciodniowych zajęć, odbywających się w parkach narodowych, uczniowie wcielili się w rolę odkrywców i brali udział w badaniach terenowych. Jednocześnie, jako reporterzy gazety „Misja Przyr(g)oda", każdego dnia zamieszczali swoje relacje na specjalnie dedykowanym profilu na Facebooku. Na terenie WPN zorganizowaliśmy 3 turnusy dla 120 osób, były to szkoły: SP w Sobolewie (gmina Supraśl), SP w Boguszach i SP w Geniuszach (gmina Sokółka) oraz Gimnazjum im. Stanisława Moniuszki w Kowalczukach na Litwie.
II. Zajęcia edukacyjne w bazie dydaktycznej w Krzywem i na terenie parku W 2014 kontynuowane były zajęcia cykliczne dla uczniów Szkoły Podstawowej ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Suwałkach. Zajęcia prowadzone są w siedzibie parku, na wystawie przyrodniczej oraz ścieżkach edukacyjnych wg. specjalnie opracowanych scenariuszy. Przeprowadzono 9 spotkań (3-4 godzinnych),o następującej tematyce: „Rady na odpady”; „Ślady i tropy zwierząt”; „Zwierzęta WPN”; „Ptaki WPN”; „Co kryje runo leśne”; „Wiosna w lesie”; „Poznajemy jezioro i zwierzęta bezkręgowe w nim żyjące”; „Skąd się biorą zwierzęta”; „Nadwigierska szopka”. Z 51 zajęć przyrodniczych w bazie edukacyjnej w Krzywem i w terenie skorzystało 1050 osób. Dodatkowo, w bazie edukacyjnej w Krzywem zorganizowano pięć spotkań z ceramiki i tkactwa, z których skorzystało 237 osób.
III. Zajęcia poza siedzibą i terenem Parku
Pracownicy parku przeprowadzili 13 zajęć i spotkań poza bazą dydaktyczną parku:
3.5.2. Imprezy, akcje
3.5.2.1. Zimowa Akademia Przyrody
Tegoroczna Zimowa Akademia Przyrody (zorganizowana w ramach projektu Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 200 Ostoja Wigierska LIFE11/NAT/PL/000431) trwała od 3 do 6 lutego. Cztery dni kilkugodzinnych zajęć cieszyły się sporym zainteresowaniem zarówno dzieci jak i opiekunów. Uczestnicy akademii uczyli się eksperymentów przyrodniczych, poznawali nietoperze, sowy i owady. Prezentacjom towarzyszyły zajęcia praktyczne, w tym np. nauka rozpoznawania głosów sów, gry, zabawy, konkursy i warsztaty twórcze – dzieci uczyły się sztuki orgiami składając nietoperza, wykonywały modele owadów. Na zakończenie Akademii odbyło się wspólne ognisko z kiełbaskami, uczestnicy otrzymali pamiątkowe dyplomy i nagrody. Podczas każdego dnia Akademii organizowano wyjście w teren, gry i zabawy ruchowe na śniegu, na ścieżce edukacyjnej Las. Codziennie w zajęciach uczestniczyło około 30 osób. 3.5.2.2. Letnia Akademia Przyrody
W dniach 22 – 24 lipca w Ośrodku Edukacji Środowiskowej zorganizowano kolejną edycję Letniej Akademii Przyrody w ramach projektu Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 200 Ostoja Wigierska LIFE11/NAT/PL/000431. Program Akademii został tak pomyślany, aby uczestnicy w myśl hasła kampanii nt. bioróżnorodności „Małe czy duże przyda się naturze” poznali świat przyrody w skali makro i mikro. Pierwszego dnia uczestniczyli w zajęciach „W labiryncie drzew”, w drugim poznawali świat z perspektywy ptaków - „Ptasie Warsztaty”, w trzecim dniu przyglądali się organizmom żyjącym „W kropli wody”, a na zakończenie dowiedzieli się o płaziej perspektywie, uważnie studiując „Płazie ABC”. Codziennie uczestniczyło w akademii około 40 osób. 3.5.2.3. Akcja "Sprzątanie Świata"
Akcję pod hasłem „Turysto! Szanuj Środowisko!” zorganizowano 26 września. Wzięła w nim udział rekordowa liczba uczestników - 870 osób. Zebrano około 1 500 kg śmieci. W sprzątaniu pomagali również osadzeni z Aresztu Śledczego w Suwałkach. Sprzątane były brzegi jezior, plaże, szlaki turystyczne, ścieżki edukacyjne, parkingi, drogi gminne, likwidowane były dzikie wysypiska. Do akcji przyłączyły się nie tylko instytucje ale i podmioty gospodarcze, które pomogły w organizacji imprezy. Dowóz dzieci z Suwalskich szkół był możliwy dzięki współpracy z Zakładem Komunikacji Miejskiej, który udostępnił dodatkowe połączenie autobusowe z Suwałk. Jak co roku Wójt Gminy Suwałki zapewnił dzieciom z obszaru gminy worki, rękawiczki oraz poczęstunek przy ognisku. Dzięki zaangażowaniu S. Huryna z Płociczna możliwe było przyjęcie grupy młodzieży, która po skończonej akcji korzystała z ogniska na terenie Wigierskiej Kolejki Wąskotorowej. 3.5.2.4. Noc Sów
5 kwietnia po raz pierwszy została w WPN zorganizowana impreza pod hasłem „Noc Sów”. Noc Sów jest ogólnopolskim wydarzeniem organizowanym od 2012 roku przez stowarzyszenie Ptaki Polskie. Impreza ta jest organizowana na początku kwietnia, kiedy większość sów jest najbardziej aktywna. Dzięki współpracy z wolontariuszami, ornitologami i edukatorami w całym kraju uczestnicy spotkań poznają gatunki sów, ich biologię, metody badań i ochrony sów. W spotkaniu w Wigierskim Parku Narodowym wzięło udział w sumie 25 osób. Wykład poświęcony sowom prowadziła dr Dorota Zawadzka, nasłuchy terenowe prowadzili: Dorota Zawadzka, Jerzy i Grzegorz Zawadzcy. Nasłuchy w terenie polegały na odtwarzaniu w godzinach późnowieczornych głosów godowych samców gatunków sów, które spotykane są w parku, m.in. puszczyka, włochatki, sóweczki, pójdźki. Podczas nasłuchów udało się wykryć 10 terytorialnych samców puszczyka. 3.5.2.5. Wielki Dzień Pszczoły
8 sierpnia Wigierski Park Narodowy włączył się do ogólnopolskiej imprezy pt. Wielki Dzień Pszczoły organizowanej w ramach programu „Z Kujawskim pomagamy pszczołom”. Impreza ta ma przypominać jak największej liczbie osób o niezastąpionej roli, jaką zapylacze pełnią w środowisku naturalnym oraz o zagrażającemu im wyginięciu. W akcji wzięły udział ogrody botaniczne, parki narodowe i ośrodki edukacyjne w całej Polsce. W WPN w kameralnych spotkaniu uczestnicy wysłuchali prezentacji poświęconych biologii i znaczeniu pszczół, bartnictwa i praktycznym aspektom pszczelarstwa oraz dowiedzieli się czy pszczoły widzą figury geometryczne. Najmłodszym uczestnikom zorganizowano warsztaty plastyczne.
24 maja w Krzywem zorganizowano festyn z okazji 25-lecia Wigierskiego Parku Narodowego, w organizację którego zaangażowane były wszystkie działy i służby terenowe parku. Przygotowano wiele imprez towarzyszących, m.in. grę terenową „Wśród mchów i paproci, czyli co nie tylko Żwirek i Muchomorek po 25 latach wiedzieć powinni o Wigierskim Parku Narodowym”, grę w kubba, zajęcia dla najmłodszych, konkursy – kalambury dla dorosłych, wycieczkę rowerową z przewodnikiem po terenie WPN i inne atrakcje, w tym gorący posiłek. Festyn zorganizowany został dzięki wsparciu finansowemu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku.
3.5.3. Konkursy
Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny „Piękno nadwigierskiej przyrody”. 24 uczestników konkursu przesłało drogą mailową 68 zdjęć cyfrowych. Każdy z autorów mógł przesłać maksymalnie 3 zdjęcia. Uczestnicy konkursu pochodzili z miejscowości: Przeźmierowa, Julianowa, Suwałk, Warszawy, Gdańska, Legionowa, Gruszek, Olesna (opolskie), Mikołajewa, Wrocławia, Filipowa, Mostów, Poznania, Mińska Mazowieckiego, Gawrych Rudy. Najmłodszy uczestnik miał 15 lat a najstarszy 58. Komisja konkursowa w składzie: przewodniczący Piotr Malczewski oraz Maciej Kamiński, z-ca dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego przeprowadziła wstępną selekcję prac i wytypowała 26 najlepszych fotografii. Przyznała Grand Prix oraz wybrała 25 zdjęć do głosowania Internautów. W głosowaniu Internautów wzięły udział 248 osoby, które mogły zagłosować na 3 zdjęcia. Część osób głosowała jedynie na 2 lub 1 zdjęcie. Wystawa pokonkursowa została otwarta 24 października 2014 r. w Muzeum Wigier.
Konkurs plastyczny „Wigierski Park Narodowy - park moich marzeń”. Na konkurs wpłynęło 366 prac. Nagrody wręczone zostały wręczone 24 maja, podczas Festynu z okazji 25-lecia WPN. Przyznano 9 nagród, po 3 w każdej z kategorii wiekowej: 5-6 lat, 7-12 lat, 13-16 lat oraz w kategorii „Rodzina, grupa”. Nagrodzone prace można zobaczyć na wystawie w siedzibie WPN w Krzywem, a w wersji elektronicznej – na stronie internetowej parku.
Wigierski Park Narodowy, po raz piaty już włączył się do Konkursu Wiedzy Ekologicznej „Różnorodność biologiczna i formy ochrony przyrody w Polsce”. Konkurs jest adresowany do gimnazjalistów z terenu województwa podlaskiego. Tematyka konkursu dotyczyła ekologii, ochrony przyrody i różnych jej form; zagadnień związanych z: zachowaniem różnorodności biologicznej, restytucją, gatunkami rzadkimi i zagrożonymi wyginięciem. W 85 rocznicę restytucji żubra wiele zagadnień konkursowych dotyczy tego gatunku. 18 września w 10 gimnazjach zorganizowany został etap szkolny, a w teście wiedzy uczestniczyło około 100 osób. Do etapu powiatowego, który odbył się 16 października w Muzeum Wigier, przystąpiło 28 osób. Pięcioro uczniów zakwalifikowało się do etapu wojewódzkiego w Białowieży, który odbył się 25 listopada.
3.5.4. Warsztaty, spotkania, szkolenia
Warsztaty fotograficzne odbywały się w dniach 28-31 lipca. Wzięło w nich udział 10 uczestników w różnym wieku, młodzież i osoby dorosłe. Uczestnicy poznali działanie aparatów fotograficznych, nauczyli się korzystać z programów. W teorii i praktyce poznali kompozycje obrazu, perspektywy, wybór motywu. Wybrane zdjęcia uczestników zostały poddane ocenie technicznej i artystycznej przez prowadzącego warsztaty Piotra Malczewskiego. Warsztaty odbyły się dzięki dotacji WFOŚiGW w Białymstoku.
Dział Edukacji odpowiedzialny jest za część edukacyjną projektu Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 200 Ostoja Wigierska LIFE11/NAT/PL/000431, polegającą m.in. na zorganizowaniu w latach 2012 – 2016 cyklu warsztatów dla rolników, przewodników i nauczycieli.
W dniach 4-5 kwietnia, w WPN we współpracy z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej zorganizowane zostały warsztaty metodyczne dotyczące realizacji programu edukacyjnego pt. „Zielona Szkoła w Parku Narodowym”. W warsztatach prowadzonych przez koordynatorów programu oraz pracowników Wigierskiego Parku Narodowego wzięło udział 25 nauczycieli ze szkół wytypowanych do udziału w projekcie oraz pracownicy parków narodowych.
W dniach 15-16 maja, w ramach projektu „Lekcje z natury”, zorganizowano warsztaty dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i klas I-III szkoły podstawowej. Program był realizowany przez Ministerstwo Środowiska, a jego celem było zaangażowanie nauczycieli w prowadzenie ciekawych działań edukacyjnych z zakresu różnorodności biologicznej na młodszych poziomach edukacyjnych – w przedszkolach i klasach I-III. Program miał zasięg ogólnopolski, a warsztaty zorganizowano w 4 Parkach Narodowych, które wybrane zostały w drodze konkursu na najlepsze scenariusze zajęć. W warsztatach wzięło 25 nauczycieli z całej Polski. WPN był współorganizatorem drugiego dnia warsztatów, podczas którego pracownicy edukacyjni prezentowali w praktyce scenariusze zajęć w terenie, gry, zabawy dydaktyczne i rozmaite formy aktywizujące w edukacji przyrodniczej. Ministerstwo Środowiska utworzyło specjalną stronę promującą ofertę edukacyjną parków dla nauczycieli: http://lekcjeznatury.mos.gov.pl/.
W dniach 2-3 października 20 nauczycieli biologii i przyrody ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z Warszawy i okolic wzięło udział w warsztatach praktycznych w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu i w Muzeum Wigier. Nauczyciele odbywali tu kurs doskonalący metody prowadzenia zajęć terenowych uczestnicząc w zajęciach prowadzonych przez pracowników parku – badając plankton i makrofaunę bezkręgową oraz właściwości chemiczne wód jeziora Wigry.
3.5.5. Imprezy zewnętrzne, wystawy
3.5.6. Wydawnictwa i materiały promocyjne
Dział Edukacji prowadził sprawy związane z następującymi publikacjami (postępowanie przetargowe, redakcja, rozliczenie dotacji oraz dystrybucja):
3.5.7. Dotacje na działalność edukacyjną – przygotowanie wniosków, realizacja
Wniosek o dotację do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku pn. „Przyroda dla całej rodziny – edukacja ekologiczna dzieci i dorosłych w WPN”, na który przyznana została dotacja. Działania zakończono w grudniu 2014 r. Działania w projekcie: wydanie 4 numerów kwartalnika Wigry, kalendarza na 2015 r., cykl imprez edukacyjnych z okazji 25-lecia WPN.
3.5.8. Pozostałe działania
Pracownicy działu uczestniczyli w spotkaniach ewaluacyjnych placówek edukacyjnych w: Przedszkolu Nr 4, Nr 2, Nr 3, Nr 6 i Nr 7 w Suwałkach, oraz do Szkoły Podstawowej w Nowej Wsi, Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, Suwalskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli. Placówki edukacyjne podlegają systemowi oceny ich funkcjonowania zgodnie z nową koncepcją nadzoru pedagogicznego, obowiązująca od 2009 r. W szkołach przeprowadza się ocenę pracy pod kątem rozmaitych dziedzin: od wyników nauczania, realizacji obowiązującej podstawy programowej, przez rozwijanie aktywności i umiejętności społecznych uczniów, współpracę z rodzicami, po organizację pracy placówki. Współpraca szkół z instytucjami, organizacjami, stowarzyszeniami i innymi podmiotami jest jednym z elementów podlegających ocenie.
W Urzędzie Miasta Suwałki, podczas spotkania promocyjnego dotyczącego wydania monety Suwala z motywem żurawia, przedstawiono prezentację o żurawiu.
17 i 18 maja pracownicy Działu Edukacji i Sekcji ds. Udostępniania uczestniczyli w dwóch audycjach na antenie Radio 5, z cyklu „Bajki z Aniołem”. Pierwsza z nich poświęcona była Europejskiemu Dniu Parków i parkom narodowych w Polsce i na świecie, druga przyrodzie i atrakcjom Wigierskiego Parku Narodowego, świętującego w tym roku swoje 25-lecie. Park ufundował uczestnikom konkursu wiedzy nagrody – gry edukacyjne o parkach narodowych oraz bilety do Muzeum Wigier.
17-21.11.2014 - przeprowadzono szkolenie oraz tygodniowe warsztaty terenowe dla pracowników Poleskiego Parku Narodowego z zakresu inwentaryzacji stanowisk bobrowych.
Pracownik Działu Edukacji rozpoczął działania w ramach projektu pt. „Audioprzewodniki i karta turystyczna jako nowoczesne formy prezentacji i promocji Suwalszczyzny”, koordynowanego przez SIRT w Suwałkach a finansowanego przez LGD „Nasza Suwalszczyzna”. Jednak z powodu choroby praca w tym projekcie jest kontynuowana przez pracowników Sekcji ds. Udostępniania. Zadania w projekcie przewidują:
10 października odbyło się spotkanie informacyjne w SIRT, w którym wzięli udział przedstawiciele gmin, parków, organizacji turystycznych. W listopadzie pracownicy Sekcji ds. Udostępniania wzięli udział w wycieczce do Białegostoku, celem zapoznania się z istniejącymi tam audioprzewodnikami miejskimi. Termin zakończenia - 31 marca 2015.
Pracownik edukacji uczestniczył w pracach technicznych przy nagrywaniu dwóch filmów przyrodniczych nt. WPN realizowanych przez firmę „Żubrowa 10” Bożeny i Jana Walencików.
Pracownicy działu udzielili 4 wywiadów w lokalnych mediach – Radio Białystok, Radio 5
3.09.2014 – pracownik edukacji wystąpił w programie o bobrach z cyklu „Las Story” realizowanym przez firmę ForestFilm na zlecenie TVP
3.6. Muzeum Wigier Maciej Ambrosiewicz
Zespół Muzeum Wigier wchodzi w skład Działu Edukacji Wigierskiego Parku Narodowego.
Punkt Informacji Turystycznej w Muzeum Wigier podlega ogólnopolskiej certyfikacji informacji turystycznej, którą przeprowadziły Polska Organizacja Turystyczna i Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna. W wyniku certyfikacji muzeum otrzymało 2 kategorię, czyli 2 gwiazdki na cztery możliwe. Certyfikacja ważna jest do września 2016 roku.
3.6.1. Programy edukacyjne
Muzeum Wigier oferuje zwiedzanie ekspozycji z przewodnikiem lub indywidualnie oraz zajęcia edukacyjne skierowane do dzieci, młodzieży i osób dorosłych. W roku 2014 pracownicy muzeum przeprowadzili 56 lekcji muzealnych, w których uczestniczyło 1291 osób, jest to znaczny wzrost przekraczający 65% w porównaniu z 2013 r.
Spośród oferty edukacyjnej największym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia na Wodnych Ścieżkach Edukacyjnych (rejsy łodzią Leptodora II prowadzone od maja do października 2014 roku, z których skorzystało 2391 osób w 320 rejsach) oraz lekcje muzealne, z których największym powodzeniem cieszyły się takie tematy jak: „Bóbr i jego rodzinka”, „Badamy wodę”, „Natura 2000” i „Zwierzęta Wigierskiego Parku Narodowego”. Muzeum służyło również jako miejsce spotkań dla nauczycieli, szkolenia dla pracowników i przewodników turystycznych organizowanych przez WPN. Imprezy i akcje organizowane w Muzeum Wigier.
3.6.2. Wystawy
3.6.3. Imprezy i akcje organizowane w/przez Muzeum Wigier
Pracownicy MW uczestniczyli w przedsięwzięciach organizowanych przez inne instytucje. W Operze Podlaskiej w Białymstoku, prowadzone były zajęcia przyrodnicze, prezentacje i prelekcje (M. Januszewicz – lekcja „Bóbr i jego rodzinka” - 3.04). Inne imprezy, których byliśmy organizatorem lub współorganizatorem:
3.6.4. Udostępnienie muzeum
W 2014 roku Zespół ds. Muzeum Wigier prowadził ewidencję zwiedzających i uczestniczących w lekcjach muzealnych. Muzeum Wigier w Starym Folwarku w minionym roku sprzedało 11 704 biletów wstępu. Ponad połowę wszystkich zwiedzających – (6361osób) stanowili turyści w grupach zorganizowanych. Turyści, którzy odwiedzili Muzeum to w większości Polacy, najczęściej z Warszawy i województwa mazowieckiego. Gościły tu także grupy z dalszych zakątków Polski w tym m.in. z Poznania, Wrocławia, Krakowa, Gdańska. Zagraniczni goście Muzeum pochodzili z takich krajów jak: Niemcy, Litwa, Wielka Brytania, Włochy, Holandia, USA, Białoruś, Rosja, Słowacja. Porównując tegoroczny sezon turystyczno-edukacyjny w Muzeum Wigier z rokiem 2013, widoczny jest ponowny spadek ilości zwiedzających. Przyczyny tego stanu rzeczy można doszukiwać się w trudnościach dojazdowych do MW. Droga Suwałki-Sejny jest przebudowywana od czerwca 2014. Część osób rezygnowała z zakupu biletów po uzyskaniu informacji o cenach, co świadczy o ubożeniu społeczeństwa.
Turyści zadawali najczęściej pytania dotyczące funkcjonowania muzeum, atrakcji w WPN i jego okolicy, potraw regionalnych, wędkowania na wodach WPN, noclegów, rowerów, kajaków i żaglówek. Uwagi ze strony odwiedzających dotyczyły bardzo złej jakości dojazdu do MW, trudności z zaparkowaniem (parking w sezonie był w budowie) oraz słabe oznakowanie przy trasie Suwałki – Sejny (istniejąca tabliczka kierunkowa Muzeum przy zjeździe jest za mało czytelna); zgłaszane były postulaty ze strony zwiedzających, aby wyraźniej wskazać miejsce zjazdu do muzeum przy drodze Suwałki-Sejny.
Z opinii turystów wynika pozytywna ocena Muzeum Wigier; zarówno samej wystawy jak i sposobu obsługi. Do najlepszych doświadczeń podczas pobytu turyści zaliczyli przede wszystkim interaktywną, nowoczesną formę edukacji, zastosowanie audio przewodników przy zwiedzaniu indywidualnym, jak i grupowym, które pozwalają na samodzielne zwiedzanie. Wyposażenie wystaw w ekrany dotykowe i tablice interaktywne, które oddziałują intensywniej na zmysły i emocje odbiorców co w większym stopniu umożliwia poznawanie tajemnic świata przyrody. Wysoką ocenę podobnie jak w roku ubiegłym miały rejsy Leptodorą II.
Bardzo wysoką ocenę zyskała wśród odwiedzających Muzeum Wigier impreza plenerowa – inscenizacja bitwy z I wojny światowej. Sporym zainteresowaniem cieszą się spotkania z podróżnikami oraz Noc Muzeów.
Projekty realizowane przez muzeum.
3.6.5. Promocja
W 2014 roku Muzeum Wigier na każdą wystawę i spotkanie wysłało po 250 zaproszeń drogą elektroniczną. Dodatkowo informowano media oraz portale internetowe o organizowanych wydarzeniach.
W 2014 roku Muzeum Wigier było promowane na targach turystycznych, w wydawnictwach i portalach internetowych, m.in. na Międzynarodowe Targi Turystyczne na Pograniczu EXPO-Sejny.
Dobrze opracowana i wysoko oceniana strona własna parku www.wigry.win.pl, ponadto informacje o Muzeum Wigier i imprezach w nim organizowanych ukazywały się na wielu stronach internetowych, w tym:
Przekazywanie materiałów informacyjnych o Muzeum Wigier do:
|