Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe
i jesionowe (91E0)
Łęgi są to nadrzeczne lasy z drzewostanami budowanymi przez olchy, topole,
jesiony i wierzby. Są one związane z corocznymi zalewami
wodami rzecznymi. Łęgi dzielą się na kilka podtypów zarówno geograficznych jak
i zależnych od wielkości dolin rzecznych. Na terenie
Suwalszczyzny, w związku z brakiem wielkich rzek, występują tylko różne typy
łęgów trzystrumieniowych, związanych z niewielkimi ciekami wodnymi.
Łęg olszowo-jesionowy
(Fraxino-Alnetum [Circaeo-Alnetum],
Stellario-Alnetum, Picaeo-Alnetum) 91E0-3
Są to typowe łęgi przystrumieniowe związane z dolinami mniejszych rzek i cieków
wodnych w Polsce niżowej. Pojawiają się one również w strefach
przejściowych między grądami a olsami, rzadziej
występują też w otoczeniu jezior, choć w tym typie siedliska częściej
zastępowane są przez olsy. Łęgi tego typu zalewane bywają co roku lub tylko raz
na kilka lat, w czasie szczególnie wysokich stanów wód. Drzewostan takich łęgów
budowany jest głównie przez olszę czarną z domieszką jesionu wyniosłego. W
Polsce północno-wschodniej spotyka się postacie olsów przystrumieniowych z dużym
udziałem świerka. Domieszkowo mogą pojawiać się też różne gatunki drzew
liściastych. Warstwa krzewów może być zwarta lub rozwinięta dość słabo.
Dominuje tu czeremcha zwyczajna, pojawia się też porzeczka czarna, kalina
koralowa, bez czarny oraz krzewy spotykane w grądach. Runo w lasach łęgowych
jest bujne i oprócz gatunków łęgowych pojawiają się w nim, w zależności od
stopnia zabagnienia, gatunki przechodzące z sąsiadujących grądów lub gatunki
bagienne. Są to najczęściej gatunki azotolubne. Łęgi przystrumieniowe należą do
bardzo bogatych florystycznie zbiorowisk roślinnych, stanowiąc siedlisko
rzadkich gatunków roślin, jak np. pióropusznik strusi czy skrzyp olbrzymi.
Łęgi przystrumieniowe należą do żyznych siedlisk, dlatego też uległy one
silnemu przetrzebieniu; zwykle po wycięciu drzew i krzewów
zostały przekształcone na pastwiska. W dobrym stanie
zachowały się tylko fragmentarycznie, zwykle w dużych kompleksach leśnych lub
trudno dostępnych dolinach strumieni.
Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego łęgi przystrumieniowe spotykane są
głównie w dolinach Maniówki i Wiatrołuży, rzadziej w dolinie
Czarnej Hańczy oraz lokalnie przy mniejszych ciekach. Spośród ciekawszych
gatunków roślin występujących na terenie WPN w tym
środowisku, wymienić można wawrzynka wilczełyko, listerę jajowatą i stoplamka
Fuchsa.
Źródliskowe lasy olszowe na niżu
(„Cardamino-Alnetum glutinosae”) 91E0-4
Są to lasy z drzewostanem olszowym rozwijające się na źródliskach i kopułach
torfowisk źródliskowych. Zbiorowiska te zbliżone są do olsów, jednak wyróżniają
się stałym i często masowym występowaniem rzeżuchy
gorzkiej, często też ze znacznym udziałem turzycy błotnej, skrzypu błotnego czy
śledziennicy skrętolistnej.
Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego zbiorowiska tego typu są słabo
udokumentowane ze względu na to, iż zajmują bardzo niewielkie płaty, głównie w
otoczeniu łęgów przystru- mieniowych. Określenie ich rozmieszczenia wymaga
przeprowadzenia dodatkowych badań.
Ciepłolubne dąbrowy Są to
ciepłolubne lasy dębowe, stanowiące kresowe postacie kserotermicznych dąbrów o kontynentalnym
i śródziemnomorskim typie zasięgu. W Polsce występują one w zasadzie poza
zwartym zasięgiem geograficznym, w specyficznych
warunkach mikrosiedliskowych i mikroklimatycznych.
|
|
Świetlista dąbrowa
(Potentillo albae-Quercetum) 91I0
Jest to bardzo bogaty florystycznie, ciepłolubny i mało zwarty las dębowy,
rozwijający się najczęściej na południowych stokach wzniesień polodowcowych, na
glebach luźnych, bogatych w wapń. Zbiorowiska tego typu spotyka się w środkowym
pasie Polski niżowej, z czego większość stanowisk skupiona jest w Polsce
środkowej i środkowowschodniej. Ku północy sięgają one do Białowieży. W naszym
klimacie świetliste dąbrowy bywają dość niestabilne i łatwo ulegają degradacji.
Płaty, zbliżone florystycznie do świetlistych dąbrów, opisywane z obszaru
Wigierskiego Parku Narodowego są postaciami antropo- genicznymi, powstałymi na
siedliskach ciepłolubnego subborealnego boru mieszanego Serratulo-Pinetum.
Subborealny bór mieszany silnie nawiązuje swoim składem gatunkowym do
ciepłolubnych dąbrów i zajmuje zbliżone siedliska w strefie subborealnej, poza
strefą występowania świetlistych dąbrów. Dlatego też, opisane na naszym terenie
płaty nie mają istotnego znaczenia dla ochrony tego siedliska w sieci Natura
2000.
Śródlądowy bór chrobotkowy (91T0)
Są to najuboższe i najbardziej suche postacie borów sosnowych w Polsce.
Zajmują one siedliska na kwaśnych piaskach. Charakterystyczną ich cechą jest
bardzo niska bonitacja sosny i często masowe występowanie naziemnych porostów z
rodziny Cladonia - chrobotków. W Polsce występują one na całym niżu,
jednak w rozproszeniu. Ujęte w tej grupie systemu Natura 2000 typy siedlisk
odpowiadają fitosocjologicznym jednostkom Cladonio-Pinetum oraz
najuboższej i najbardziej suchej postaci subkontynentalnego boru świeżego
Peucedano-Pinetum pulsatilletosum. Najlepiej wykształcone postacie borów
tego typu znajdują się w zachodniej i środkowej Polsce.
Sasanka łąkowa. Fot. M.Romański
Sosnowy bór chrobotkowy
(Cladonio-Pinetum
i Peucedano-Pinetum pulsatilletosum)
91T0-1
Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego sporadycznie spotyka się tylko
bardziej suche postacie subkontynentalnego boru świeżego. Zajmują one
niewielkie powierzchnie skupione głównie na skarpach o południowej wystawie, na
zachodnim brzegu Wigier. Na terenie parku stanowią one siedlisko dla takich
cennych gatunków jak: sasanka łąkowa, wyjątkowo kukuczka kapturkowata,
ostrołódka kosmata i ciemiężyk białokwiatowy.
|