Fot. 3. Platanthera chlorantha


Fot. 4. Platanthera bifolia


Fot. 5. Neottia nidus-avis


Fot. 6. Cypripedium calceolus

W roku 2002 potwierdzono występowanie czterech gatunków roślin podawanych w literaturze z terenu Wigierskiego Parku Narodowego, jednak od wielu lat nie obserwowanych. W południowej części parku w okolicach wsi Krusznik odnaleziono jedno stanowisko Lathyrus laevigatus (WALDST. & KIT.) FRITSCH (groszek wschodniokarpacki), liczące kilka egzemplarzy. Gatunek ten znajduje się pod ochroną całkowitą i w Polsce osiąga północno-zachodnią granicę swojego zasięgu geograficznego. Najczęściej spotykany jest w Karpatach Wschodnich, a w Polsce niżowej stanowi element bardzo rzadki. Na terenie Obwodu Ochronnego Krusznik odnaleziono dwa stanowiska (liczące 7 i 16 egzemplarzy) Platanthera chlorantha (CUSTER) RCHB. (podkolan zielonawy) - storczyka objętego ochroną całkowitą. 

W północnej części parku w dolinie rzeki Kamionki odnaleziono stanowisko Trollius europaeus L. s. s. (pełnik europejski) - gatunku objętego ochroną całkowitą. Potwierdzono również występowanie Primula elatior (L.) GRUFBERG (pierwiosnek wyniosły) - gatunku objętego ochroną częściową. Dość liczne stanowisko tego gatunku zostało odnalezione w północnej części parku w Obwodzie Ochronnym Krzywe, na granicy oddziałów 42 i 43.

Odnaleziono również nowe stanowiska trzech gatunków storczyków. W dolinie rzeki Kamionki stwierdzono występowanie Platanthera bifolia (L.) RICH. (podkolan biały). Na nowym stanowisku występowało ponad 20 osobników tego storczyka.

Na terenie Obwodu Ochronnego Krzywe w oddziale 45 odnaleziono stanowisko Neottia nidus-avis (L.) RICH. (gnieźnik leśny), a na zarastającym torfowisku przy wschodnim brzegu jeziora Czarnego Bryzglowskiego kilka wegetatywnych osobników Liparis loeselii (L.) RICH. (lipiennik Loesela) - gatunku wpisanego do „Polskiej czerwonej księgi roślin naczyniowych” ze statusem gatunku narażonego na wyginięcie (Vu).

W wyniku kontroli znanych stanowisk niektórych rzadkich gatunków roślin stwierdzono zmniejszenie się liczebności osobników Viola epipsila LEDEB. (fiołek torfowy) w dolinie Czarnej Hańczy. Gatunek ten ma status krytycznie zagrożonego [Cr] wg „Polskiej czerwonej księgi roślin naczyniowych” oraz wymierającego [E] wg „Listy gatunków rzadkich i zagrożonych”. Nie odnaleziono na terenie zlewni badawczej storczyka Hammarbya paludosa (L.) KUNTZE (wątlik błotny), gatunku o statusie zagrożonego wyginięciem [En] wg „Polskiej czerwonej księgi roślin naczyniowych” i narażonego na wyginięcie [V] wg „Listy gatunków rzadkich i zagrożonych”. Zaobserwowano również znacznie mniejszą liczbę osobników Malaxis monophyllos (L.) SW (wyblin jednolistny). W 2000 roku występowało 14 osobników generatywnych, a obecnie tylko 4 (2 generatywne i 2 wegetatywne). Storczyk ten ma status gatunku niskiego ryzyka [Lr] wg „Polskiej czerwonej księgi roślin naczyniowych” i rzadkiego [R] wg „Listy roślin rzadkich i zagrożonych”. Kontrola jedynego stanowiska Cypripedium calceolus L. (obuwik pospolity) - gatunku o statusie narażonego na wymarcie [Vu,V] wg „Polskiej czerwonej księgi roślin naczyniowych” i „Listy roślin rzadkich i zagrożonych”, wykazała stabilność tej niewielkiej populacji.

Zmiany liczebności storczyków Hammarbya paludosa i Malaxis monophyllos na razie nie budzą niepokoju, ze względu na dużą naturalną zmienność liczebności ich populacji w kolejnych latach. Lata obfitego ich występowania zwykle są rozdzielone nawet kilkuletnimi okresami znacznego spadku liczebności. Niepokojący natomiast jest spadek liczebności Viola epipsila.