|
Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
4.4.2. Chemizm opadu organicznego
Zgodnie z programem podstawowym ZMŚP wykonano analizy chemiczne opadu organicznego jedynie z próby zbiorczej z całego roku hydrologicznego. Ich wyniki przedstawiają tabele 32-33. Zebrany opad organiczny (z całego roku) poddano analizie chemicznej, dzieląc go na trzy frakcje: igły, liście oraz pozostałe komponenty. Chemizm opadu jest cechą dynamiczną, stanowiącą odzwierciedlenie zmiennego w czasie i przestrzeni układu poszczególnych składowych środowiska przyrodniczego i zachodzących w nim procesów, a także charakteru i stopnia nasilenia antropopresji (Jonczak 2011). W roku 2012, podobnie jak w latach ubiegłych, największe stężenia prawie wszystkich badanych pierwiastków (poza sodem, którego najwięcej było w igłach) wystąpiły w liściach – były to przede wszystkim liście leszczyny. Z badań Dziadowca i Kaczmarka (1997) oraz Augusto i in. (2002) wynika, że opad organiczny pochodzący z drzew liściastych jest zazwyczaj bogatszy w azot, fosfor, potas, wapń i magnez, niż opad z drzew iglastych.
Tabela 32. Roczny ładunek pierwiastków docierających do gleby z opadem organicznym [kg/ha/rok suchej masy]
1 ± - odchylenie standardowe dla lat 2006-2012
W poprzednich latach obserwowano bardzo mały udział liści w opadzie organicznym w poszczególnych miesiącach (sięgający tylko do 3%). W 2012 roku, w miesiącu październiku, udział ten sięgnął 11% całkowitej masy opadu. Tak duży udział liści w opadzie nie jest typowy dla tego środowiska, co wynika z faktu, że niemal na całym badanym obszarze występują drzewostany iglaste, z dominującą sosną i świerkiem. Opad organiczny jest tu w miarę jednorodny, charakteryzuje się małą popielnością i bardzo dużą wartością stosunku węgla do azotu. Z reguły frakcja liści nie wpływała znacząco na ilość składników pokarmowych docierających do gleby z opadem organicznym. Badania chemiczne opadu pobranego ze zlewni badawczej w roku 2012 wykazały, że stosunek węgla do azotu w igłach wynosił 50, a w liściach był prawie o połowę mniejszy (28). Względem lat poprzednich nastąpił wzrost ładunku siarki i wapnia, które osiągnęły wartości najwyższe w całym cyklu badawczym.
Tabela 33. Ładunki biogenów wracających z opadem biologicznym do podłoża
W cyklu biogeochemicznym opad organiczny jest ogniwem przekazującym pierwiastki z roślinności do gleby (Szarek, Braniewski 1996). Przeprowadzone analizy chemiczne zebranego materiału pozwoliły stwierdzić, że na badanej powierzchni leśnej wraz z opadem organicznym najwięcej dotarło do gleby pierwiastków wapnia i azotu (w poprzednich latach zawsze więcej było azotu), a najmniej sodu. Badane pierwiastki, pod względem wielkości dopływu z opadem materii organicznej, można uszeregować następująco: Ca>N>K>Mg>S>P>Na.
Literatura Augusto L., Ranger J., Binkley D., Rothe A. 2002. Impact of several common tree species of European temperature forests on soil fertility. Ann. For. Sci., 59, p. 233-253. Bednarek R., Dziadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. 2005. Badania ekolgiczno-gleboznawcze. PWN, Warszawa. Dziadowiec H., Kaczmarek J. 1997. Wpływ składu gatunkowego drzewostanu na opad roślinny i zasoby glebowe materii organicznej w Górznieńsko-Lidzbarskim Parku Krajobrazowym na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. (W:) Funkcjonowanie geoekosystemów na terenach pojeziernych. VIII Ogólnopolskie Sympozjum ZMŚP, Wigry, s. 73-76. Jonczak J. 2011. Struktura, dynamika i właściwości opadu roślinnego w 110 letnim drzewostanie bukowym z domieszką sosny i świerka. Sylwan, 155(11), s. 760-768. Obmiński Z. 1978. Ekologia lasu. PWN, Warszawa. Puchalski T., Prusinkiewicz Z. 1975. Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego. PWRiL. Szarek G., Braniewski S. 1996. Metale ciężkie w opadzie ściółki lasu mieszanego zlewni potoku Ratanica. Sylwan, 65, 4, s. 53-62.
4.5. Roztwory glebowe
Program badania roztworów glebowych prowadzony jest na powierzchni leśnej w Sobolewie, w profilu gleby płowej zbielicowanej, na trzech głębokościach - 30 cm, 50 cm i 100 cm, od 2004 roku. Zgodnie z instrukcją Laboratorium Monitoringu Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie minimalna objętość próby potrzebna do wykonania analiz chemicznych, określających zawartość jonów w roztworze glebowym wynosi 125 ml. W całym roku hydrologicznym 2012 objętość roztworów glebowych we wszystkich zainstalowanych lizymetrach nie przekroczyła kilku mililitrów. Zatem żadna z prób nie spełniła kryterium objętościowego i nie została poddana analizom fizyko-chemicznym. Trudno w obecnej chwili stwierdzić, jakie czynniki wpłynęły na brak dostatecznej ilości roztworów glebowych we wszystkich lizymetrach. Próbniki podciśnieniowe sprawdzano i trymowano do odpowiedniego podciśnienia w cyklu tygodniowym, od wiosny do pierwszych opadów śniegu (4.12.2012 r.). Wcześniej już sprawdzono sprawność techniczną lizymetrów oraz poprawność ich instalacji. Ze względu na powyższą sytuację oraz fakt, że w poprzednich sezonach uzyskiwano niewiele prób, które przekraczały 125 ml roztworu, podjęto działania zmierzające do zastosowania innego typu lizymetrów.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
