Raport ZMŚP 2012, Stacja Bazowa Wigry

Badania chemizmu powietrza atmosferycznego polegały na określeniu miesięcznych stężeń dwutlenku siarki (SO₂) i dwutlenku azotu (NO₂) metodą pasywną (zgodnie z Normą PN89/Z-04092/08). Analizy laboratoryjne próbników wykonało Centrum Innowacyjno-Wdrożeniowe „Propagator” z Krakowa.

Średnie miesięczne stężenia zanieczyszczeń z 2012 roku oraz z lat poprzednich przedstawiono w tabeli 16 i na rysunkach 33-34, natomiast średnie roczne z lat 2003-2012 - w tabeli 17.

Tabela 16. Średnie miesięczne stężenia zanieczyszczeń powietrza w Sobolewie w 2012 roku

Miesiąc	S-SO₂		SO₂	N-NO₂		NO₂
	μg/m³
XI	0,67	1,33			5,08		16,67
XII	0,83	1,67			6,29		20,67
I	1,17	2,33			4,77		15,67
II	1,00	2,00			3,20		10,50
III	0,83	1,67			1,32		4,33
IV	0,50	1,00			1,62		5,33
V	0,00	0,00			1,62		5,33
VI	0,50	1,00			1,42		4,67
VII	0,33	0,67			1,22		4,00
VIII	0,50	1,00			1,32		4,33
IX	0,50	1,00			1,93		6,33
X	1,17	2,33			1,73		5,67
XI	2,00	4,00			3,45		11,33
XII	1,17	2,33			3,45		11,33
rok hydrologiczny 2012
kompletność [%]	100	100			100		100
średnia arytmetyczna	0,67	1,33			2,63		8,63
SD	0,35	0,70			1,77		5,82
MAX	1,17	2,33			6,29		20,67
MIN	0,00	0,00			1,22		4,00
ilość wyników poniżej progu wykrywalności	0	0			0		0
rok kalendarzowy 2012
kompletność [%]	100	100			100		100
średnia arytmetyczna	0,81	1,61			2,25		7,40
SD	0,53	1,06			1,16		3,81
MAX	2,00	4,00			4,77		15,67
MIN	0,00	0,00			1,22		4,00
ilość wyników poniżej progu wykrywalności	0	0			0		0
wielolecie 2003-2012*
średnia arytmetyczna	0,63	1,25			1,80		5,91
SD	0,42	0,83			0,49		1,59
MAX	1,19	2,38			2,63		8,63
MIN	0,01	0,01			1,13		3,72
ilość wyników poniżej progu wykrywalności	13	13			1		1

Tabela 17. Zanieczyszczenie powietrza - średnie roczne stężenia S-SO₂ i N-NO₃ w latach 2003-2012

Rok	S-SO₂	N-NO₂
Rok	μg/m³
rok hydrologiczny
2003	0,85	1,34
2004	1,19	1,39
2005	1,06	1,13
2006	1,14	1,70
2007	0,49	2,06
2008	0,23	2,08
2009	0,36	1,98
2010	0,01	1,38
2011	0,27	2,31
2012	0,67	2,63
rok kalendarzowy
2003	0,85	1,49
2004	0,93	1,15
2005	0,93	1,13
2006	1,04	1,70
2007	0,33	2,06
2008	0,23	2,08
2009	0,32	1,68
2010	0,00	1,83
2011	0,39	3,03
2012	0,81	2,25

Analiza przebiegu wieloletnich zmian średniego rocznego (z lat kalendarzowych) stężenia zanieczyszczeń powietrza pokazuje, że w latach 2003-2010 zanieczyszczenie dwutlenkiem siarki sukcesywnie obniżało się. W ostatnich dwóch latach zanotowano natomiast wyraźny wzrost stężenia tego gazu w powietrzu atmosferycznym, od poziomu niewykrywalnego do wartości 0,81 μg/m³. Odwrotną sytuację obserwowano w przypadku dwutlenku azotu, do roku 2011 stężenie tego gazu wykazywało wyraźną tendencję wzrostową, natomiast w roku 2012 średnie stężenie obniżyło się o około 25% (Rys. 35).

Zarówno w badanym roku jak i w wieloleciu stężenie obu gazów było wielokrotnie niższe od norm wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu z dnia 24 sierpnia 2012 r. określających poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, zróżnicowane ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę roślin.

Rys.35. Wieloletnie zmiany stężenia dwutlenku siarki SO₂ i dwutlenku azotu NO₂ w powietrzu
(średnie roczne z lat kalendarzowych)

Ponieważ analiza danych pogodowych ze stacji meteorologicznej dostarcza jedynie informacji o lokalnym kierunku wiatru, do określenia kierunków napływu mas powietrza nad stację badawczą wykorzystano program modelowania ruchu mas powietrza Flextra, opracowany przez Norweski Instytut Badań Powietrza NILU ( http://www.nilu.no/projects/ccc/trajectories/). Uzyskane dane pokazują, że w 2012 roku masy powietrza napływały nad rejon stacji głównie z zachodu i północnego-zachodu oraz z północy. Taki układ kierunków może wskazywać, że źródłem zanieczyszczeń powietrza na badanym obszarze może być miasto Suwałki.

Przebieg miesięcznej emisji SO₂ i NO₂z Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Suwałkach wskazuje, że może to być główne źródło zanieczyszczeń powietrza rejestrowanych na stacji meteorologicznej w Sobolewie (Rys. 36). Wprawdzie największa ilość SO₂ została uwolniona do atmosfery w lutym 2012 roku, a największe stężenie tego gazu próbniki zarejestrowały w listopadzie 2012 roku, to można jednak zauważyć generalną zbieżność wzrostów i spadków ilości zanieczyszczeń oraz wielkości emisji w miesiącach letnich i w sezonie grzewczym. W przypadku NO₂ największe stężenie zarejestrowano w styczniu 2012 roku (największa emisja była w lutym), najniższe zaś w lipcu, co pokrywa się z najniższą emisją z ciepłowni w Suwałkach.

Rys.36. Ilość [kg] SO₂ i NO₂ wyemitowanego do atmosfery przez Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Suwałki w 2012 roku

Średnie miesięczne stężenia dwutlenku siarki (SO₂) w powietrzu w 2012 roku mieściły się w zakresie od wartości poniżej progu detekcji czujników (maj) do 4,00 μg/m³(listopad). Średnie stężenie SO₂ w roku hydrologicznym wynosiło 1,33 μg/m³, a dla kalendarzowego 1,61 μg/m³ (Tab. 16). W obu przypadkach wartości te były ponad dwukrotnie wyższe niż w roku 2011. Przebieg zmian średnich miesięcznych stężeń S-SO ₂ w roku 2012 przedstawia rysunek 37.

Średnie miesięczne stężenia dwutlenku azotu (NO₂) w powietrzu w 2012 roku mieściły się w zakresie od 4,00 μg/m³ (lipiec) do 20,67 μg/m³(grudzień). Wartości te są bardzo zbliżone do średnich z roku 2011. Średnie roczne stężenie NO₂ dla roku hydrologicznego wynosiło 8,63 μg/m³ i było niższe o około 25% od wartości średniej z roku poprzedniego. Dla roku kalendarzowego średnie stężenie NO₂ wynosiło natomiast 7,40 μg/m³ i było niższe o około 25% od średniej z roku 2011 (Tab. 16).

W latach 2003 - 2012 najniższe stężania dwutlenku azotu notowano latem - od czerwca do sierpnia, najwyższe zaś zimą, w grudniu i styczniu (Rys. 34). Przebieg zmian średnich miesięcznych stężeń N-NO₂ w roku 2012 przedstawia rysunek 38.