4.1.3. Opady atmosferyczne

Suma roczna opadów atmosferycznych z terenu zlewni badawczej wynosiła 715,2 mm i była aż o 124,0 mm wyższa niż średnia suma z wielolecia 1971-2001. W porównaniu do roku poprzedniego wielkość opadów zwiększyła się o 73,8 mm. W ujęciu roku hydrologicznego suma opadów z 2010 roku wynosiła 699,0 mm i była wyższa od roku poprzedniego o 66,4 mm (Tab. 7).

Wielkość opadów wskazuje, że miniony rok był rokiem wilgotnym. Największe opady zanotowano w maju – 138,8 mm, kiedy to wystąpiły 4 dni z opadem umiarkowanie silnym i 1 dzień z opadem silnym. Maksymalny opad dobowy wyniósł w tym okresie 23,2 mm, a godzinny 15,6 mm (Tab. 7). Najsuchszym miesiącem był styczeń – spadło wówczas 19,8 mm opadów, które rozłożone były w okresie 10 dni. Maksymalny opad dobowy wynosił dla tego miesiąca 3,6 mm, a godzinny 2,6 mm. Łącznie w roku kalendarzowym wystąpiły 164 dni z opadem, a w roku hydrologicznym 162 dni. Charakterystykę opadów w roku kalendarzowym 2010 przedstawiono na rysunkach 10-14.

Tabela 7. Miesięczne i roczne charakterystyki opadów atmosferycznych (Sobolewo)

Rozpatrując opady atmosferyczne w czterech głównych porach roku kalendarzowego widać przewagę opadów w okresie letnim, ale nie jest ona już tak wyraźna jak w poprzednich latach. W trzech miesiącach letnich spadło o 61,6 mm więcej deszczu, niż w okresie wiosennym i o 117,4 mm więcej, niż w okresie jesiennym. Opady letnie stanowiły 37,4% całkowitego opadu rocznego. Opady z okresu zimowego stanowiły 12,9% całkowitego opadu rocznego i były niższe o 113,0 mm od opadów wiosennych oraz o 57,2 mm od opadów jesiennych. Na szczególną uwagę zasługuje wysoka suma opadów w okresie wiosennym, która stanowiła prawie 29% całkowitego opadu rocznego.

Rys. 10. Odchylenie miesięcznych sum opadów (2010) od średniej z wielolecia

Rys. 11. Średnie miesięczne sumy opadów atmosferycznych (Sobolewo, 2010) na tle opadów z wielolecia

Rys. 12. Liczba dni w roku (2010) bez opadów, z opadami bardzo słabymi (0,1-1,0 mm), słabymi (1,1-5,0 mm),
umiarkowanymi (5,1-10,0 mm), umiarkowanie silnymi (10,1-20,0 mm) i silnymi (20,1-30,0 mm)

Rys. 13. Przebieg roczny częstości (%) dni z opadem w 2010 roku (Sobolewo)

Rys. 14. Rozkład współczynnika pluwiometrycznego w roku 2010

4.1.4. Wilgotność powietrza atmosferycznego

Średnia względna wilgotność powietrza atmosferycznego na Stacji Bazowej „Wigry” w roku hydrologicznym 2010 wynosiła 79,25%. Najwyższą wilgotnością charakteryzował się listopad – 88,70%, a najniższą kwiecień – 67,59% (Tab. 8). Najniższe chwilowe minimalne wartości wilgotności wystąpiły w kwietniu (20,0%), a najwyższe w listopadzie (55,0%). Maksymalne wartości chwilowe były bardzo wyrównane i w ciągu całego roku nigdy nie spadały poniżej 91,0%. Biorąc pod uwagę rok kalendarzowy najwyższą wilgotnością charakteryzował się listopad (88,75%), a średnia wilgotność dla całego roku wyniosła 79,35%. Najwyższą średnią wilgotnością powietrza charakteryzował się okres jesienny – 84,35%, a najniższą okres wiosenny – 73,83% (Rys. 15).

Tabela 8. Wilgotność względna powietrza atmosferycznego w Sobolewie

Rys. 15. Wilgotność względna powietrza atmosferycznego na Stacji Bazowej WIGRY

w poszczególnych porach roku kalendarzowego 2010

4.1.5. Promieniowanie słoneczne

Na Stacji Bazowej „Wigry” prowadzone są automatyczne pomiary natężenia całkowitego promieniowania słonecznego (gęstości strumienia energii) oraz usłonecznienia rzeczywistego (czasu dopływu bezpośredniego promieniowania słonecznego do powierzchni Ziemi).

W roku hydrologicznym 2010 przeciętna wartość natężenia promieniowania słonecznego wynosiła 153,14 W/m² (Tab. 9) i była o ponad 5% wyższa niż w poprzednim roku. Najwyższą średnią wartość miesięczną zanotowano w lipcu – 364,88 W/m², a najniższą w grudniu – 11,76 W/m ². Średnie natężenie promieniowania dla okresu letniego wynosiło 291,59 W/m² i o 37% przewyższało wielkość promieniowania docierającego w okresie wiosennym, o ponad 44% w okresie jesiennym i o prawie 84% w okresie zimowym (Rys. 16).

Tabela 9. Natężenie całkowitego promieniowania słonecznego i usłonecznienie (Sobolewo, 2010)

W 2010 roku usłonecznienie, stanowiące czas dopływu energii słonecznej (>120 W/m²) do podłoża, wynosiło 1641,4 godzin i było aż o 169,6 godziny wyższe niż w poprzednim roku. Dla roku hydrologicznego wynosiło ono 11650,2 godziny. Roczny przebieg usłonecznienia pokazano na rysunku 17. Promieniowanie słoneczne najdłużej operowało na powierzchni Ziemi w okresie letnim – przez 255,16 godzin/miesiąc (było prawie o 80 godzin/miesiąc wyższe niż w poprzednim roku) i wiosennym – 167,59 godziny/miesiąc. Najkrótszy czas trwania usłonecznienia charakteryzował okres zimowy – zaledwie 26,81 godzin/miesiąc (Rys. 18).

Rys. 16. Natężenie promieniowania słonecznego w poszczególnych porach roku kalendarzowego 2010 (Sobolewo)

Rys. 17. Przebieg usłonecznienia i natężenia promieniowania słonecznego w roku hydrologicznym 2010 (Sobolewo)

Rys. 18. Usłonecznienie w poszczególnych porach roku kalendarzowego 2010 (Sobolewo)

4.1.6. Wiatr

Pomiary dotyczące wiatru polegały na określeniu jego kierunku i prędkości na wysokości 10 m nad gruntem. Kierunki wiatru wyznaczone zostały według 16-stopniowej skali. W roku 2010 najczęściej wiał wiatr z sektora wschodniego, północnego i południowo-zachodniego (Rys. 19). Szczegółowe zestawienie częstości kierunków wiatru przedstawia tabela 9.

Średnia roczna prędkość wiatru dla roku kalendarzowego i roku hydrologicznego wynosiła 1,6 m/s (Tab. 10). Wartość ta, podobnie jak i średnie miesięczne prędkości wiatru, była charakterystyczna dla wiatru bardzo słabego i słabego. Najwyższe chwilowe prędkości wiatru w roku kalendarzowym zanotowano w marcu (7,8 m/s), a w roku hydrologicznym w listopadzie (8,1 m/s). Najdłuższymi okresami ciszy charakteryzowały się miesiące sierpień - okres bezwietrzny stanowił 29,0% i lipiec - 23,4% (Tab. 11). W układzie pór roku najwyższą średnią prędkością wiatru charakteryzował się okres wiosenny – 1,79 m/s, a najmniejszą letni – 1,44 m/s (Rys. 20). W miesiącach letnich występowało najwięcej okresów bez wiatru - 22,19% (Rys. 21).

Rys. 19. Częstość (%) kierunków wiatru w 2010 roku (Sobolewo)

Rys. 20. Średnie i maksymalne prędkości wiatru dla poszczególnych pór roku kalendarzowego 2010 w Sobolewie

Rys. 21. Średni udział procentowy cisz dla poszczególnych pór roku kalendarzowego 2010 w Sobolewie

Tabela 10. Średnia częstość kierunków wiatru w procentach ogólnej liczby obserwacji (Sobolewo, 2010)

Tabela 11. Prędkość wiatru i procentowy udział ciszy (Sobolewo, 2010)

ciąg dalszy  »  

spis treści