Alfred Lityński - twórca nowoczesnej hydrobiologii polskiej

O autorze

Prof. dr hab. Gabriel Brzęk - nestor hydrobiologii polskiej.

Prof. dr hab. Gabriel Brzęk urodził się 25 maja 1908 roku w Błażowej (woj. rzeszowskie). Studiował nauki przyrodnicze oraz pedagogiczno-psychologiczne na Uniwersytetach Jagiellońskim i Poznańskim. W roku 1930 uzyskał magisterium z zakresu zoologii i anatomii porównawczej, zaś w roku 1932 drugie magisterium nauk pedagogicznych. Bezpośrednio po ukończeniu studiów, w roku 1930 podejmuje pracę naukową w Katedrze Zoologii Uniwersytetu Poznańskiego. W roku 1934 uzyskuje stopień doktora nauk ścisłych w zakresie zoologii. Przerwany w 1939 roku przewód habilitacyjny zrealizował na wydziale Przyrodniczym UMCS w Lublinie w styczniu 1945 roku. W latach 1944-1978 był jako docent - prof. nadzw. - prof. zwycz. kierownikiem Katedry Zoologii i Hydrobiologii Uniwersytetu MCS-WSR-AR w Lublinie oraz kierownikiem Katedry Biologii i Parazytologii Wydz. Farmaceutycznego AM w Lublinie.

Podjęta przez Prof. Gabriela Brzęka w 1930 roku i kontynuowana do wybuchu wojny działalność naukowa dotyczyła studiów limnologicznych. Po wyzwoleniu kontynuował działalność naukową, zarówno w dziedzinie limnologii, jak i w dziedzinie historii nauk przyrodniczych, a zwłaszcza historii zoologii Polsce. W tej ostatniej dyscyplinie Prof. G. Brzęk jest niekwestionowanym autorytetem. W licznych dziełach książkowych, pracach i artykułach naukowych utrwalił pamięć wybitnych przyrodników polskich oraz osiągnięcia polskich placówek naukowych. Wiele z nich dotyczy hydrobiologii, jak np. zasługująca na szczególną uwagę monografia "Stacja Hydrobiologiczna na Wigrach". Ogółem Profesor opublikował 186 prac i artykułów naukowych, w tym 12 książek. Prof. G. Brzęk jest czynnym członkiem PTH. Za ważny wkład w rozwój hydrobiologii w Polsce nadano Mu Członkostwo Honorowe Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego. Ponadto posiada członkostwo honorowe PT. Zool. PT. Przyr. im Kopernika i Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Aktywna działalność konspiracyjna w czasie II Wojny Światowej, jak również naukowo-badawcza i dydaktyczna Profesora znalazł uznanie, czego wyrazem są odznaczenia cywilne i wojskowe, m. in. Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari (V kl.), Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Kawalerski OOP, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal M. Oczapowskiego (V Wydz. PAN) i niezwykle ceniony w nauce Medal im. M. Kopernika. Profesor jest doctorem honoris causa Akademii Rolniczej i Akademii Medycznej w Lublinie, otrzymał też odnowiony po 60 latach doktorat Uniwersytetu im A. Mickiewicza. W 1997 roku Profesor Brzęk wybrany został na członka korespondenta PAU w Krakowie. Prof. Gabriel Brzęk zmarł 29 października 2002 r.

Stanisław Radwan

(zdjęcie prof.  G. Brzęka i tekst prof. S. Radwana pochodzą ze strony Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego)