Nr 3/2002

  PRZYRODA I KRAJOBRAZ  

 

Janina Kamińska 

  

Jak budować w PARKU?

  

Krajobraz WPN-u zmienia się. Na obszarach od wieków użytkowanych rolniczo i na zabudowanych terenach wsi pojawia się coraz większa liczba nowych budynków. Jednocześnie stopniowo znikają stare, drewniane chałupy i budynki gospodarcze świadectwo tradycyjnego budownictwa, harmonijnie wpisanego w lokalny krajobraz.

  

Corocznie w granicach WPN-u "wyrasta" od kilkunastu do kilkudziesięciu nowych budowli. Stają się one trwałymi elementami krajobrazu parku stać będą kilkadziesiąt lub kilkaset lat i praktycznie nieodwracalnie przekształcą jego pejzaż. Nowe budynki wznoszą niestety nie tylko stali mieszkańcy nadwigierskich wsi. Groźna stała się "presja budowlana" ludzi zamieszkałych na stałe w miastach, którzy pragnąc mieć letni dom w ładnej i spokojnej okolicy, odkupili od rolników części ich gospodarstw, a przez to uzyskali możliwość ubiegania się o pozwolenie na budowę nowych domów. Szybkie tempo urbanizacji WPN-u nieuchronnie prowadzi do degradacji walorów krajobrazowych parku, wpływając negatywnie nie tylko na jego estetykę, ale również na funkcjonowanie ekosystemów terenów otwartych.

    

 

Doświadczenia wielu ostatnich lat historii budownictwa na terenie obecnego parku narodowego i jego strefy ochronnej nie są niestety najlepsze. W ciągu ostatniego pięćdziesięciolecia zmieniały się przepisy dotyczące budowania jak i mody na powstawanie określonego typu obiektów. Zwłaszcza jeżeli chodzi o wznoszenie budynków mieszkalnych. Wiele szkód w krajobrazie spowodowało budowanie, w latach 70-tych i 80-tych, poza terenami skupionej zabudowy wsi, piętrowych domów mieszkalnych z płaskimi lub kopertowymi dachami. Domy te często wznoszone były w eksponowanych krajobrazowo miejscach - na lokalnych wzniesieniach terenu (np. domy w Leszczewie i Sobolewie). Również zabudowa wsi Stary Folwark z domami w różnych "stylach", kształtach i wielkości, przyczyniła się do powstania chaosu krajobrazowego i kompo- zycyjnego miejscowości.

  

Na szczęście społeczności lokalne i władze samorządowe już wiele lat temu doceniły znaczenie i wartość krajobrazu nadwigierskiego i podejmowały w miarę swoich możliwości próby określenia zasad budowania nie kolidujących z malowniczym otoczeniem jezior i lasów. Chcąc zachować w jak najlepszym stanie tradycyjny krajobraz, a przez to m.in. zapewnić jego trwałą atrakcyjność dla wielu odwiedzających park turystów, musimy odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań. Po pierwsze - jakiego rodzaju budowle mogą być wznoszone w parku narodowym, po drugie - gdzie należy lokalizować nowe budynki, po trzecie wreszcie - jaka powinna być forma nowo budowanych, względnie remontowanych i modernizowanych obiektów. Odpowiedzi na te pytania oraz informacji o obowiązujących procedurach udzielę na podstawie aktualnych przepisów, zawartych m.in. w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gmin, rozporządzeniu w sprawie Wigierskiego Parku Narodowego oraz wytycznych planu ochrony parku. 

  

Co budować: Na terenie parku narodowego mogą powstawać jedynie obiekty związane z prowadzeniem gospodarki rolnej lub leśnej bądź obiekty służące celom parku oraz inne obiekty, których lokalizacja została wyznaczona w planach zagospodarowania przestrzennego gmin. 

     

 

  

Gdzie budować: Budowane na terenie parku obiekty mogą być lokalizowane w obszarach zabudowy wsi, a także jako uzupełnienie istniejących już siedlisk, w zabudowie rozproszonej (kolonijnej).

  

Tereny zabudowy wsi są uwidocznione w planach zagospodarowania przestrzennego gmin jako "strefy skupionej zabudowy". Z reguły obejmują one tereny dawnych, historycznie ukształtowanych wsi. Dla umożliwienia mieszkańcom wznoszenia nowych domów, w toku prac nad planem ochrony, park zaproponował rozszerzenie stref skupionej zabudowy niektórych miejscowości. Wprowadzanie nowych budynków do istniejących wsi i jednoczesne ograniczenie zabudowy kolonijnej pozwoli na ochronę innych, cennych krajobrazowo obszarów parku. 

  

Jak budować: Zgodnie z zapisami planów zagospodarowania przestrzennego gmin, powstająca na terenie parku architektura powinna nawiązywać do tradycyjnych, typowych dla naszego regionu form budownictwa. Administracyjne decyzje, zawarte w planach zagospodarowania, nie mogą jednak zapanować nad wprowadzanymi do krajobrazu obiektami. Choć spełniają one podstawowe warunki (budynek parterowy z dachem dwuspadowym), charakteryzują się jednak wielką różnorodnością form i stylów, często dalekich od lokalnych tradycji.

Wszyscy potencjalni inwestorzy, którzy chcieliby się zapoznać z zasadami projektowania budynków nawiązujących do lokalnego, regionalnego stylu architektonicznego będą mile widziani na konsultacjach w siedzibie dyrekcji parku w Krzywem. Pracownik Działu Ochrony Przyrody i Krajobrazu pomoże inwestorowi w zapoznaniu się z zasadami dotyczącymi: lokalizacji i wielkości budynku, kształtu bryły, rodzaju dachu, formy doświetlania poddasza użytkowego, sposobu kształtowania wejścia do obiektu, wielkości, kształtu i wyglądu okien oraz pożądanej kolorystyki ścian i dachów. 

   

Procedury: Przystępując do budowy nowego obiektu czy modernizacji powiązanej z rozbudową domu już istniejącego, konieczne jest, tak jak w każdym przypadku rozpoczynania budowy (również poza terenem parku narodowego), dopełnienie określonych prawem czynności. 

W pierwszej kolejności występujemy do właściwego Urzędu Gminy z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Pracownik gminy sprawdza, czy zamierzenia inwestycyjne są zgodne z zapisami planu zagospodarowania przestrzennego i informuje wszystkie zainteresowane strony (w tym WPN) o wszczęciu postępowania administracyjnego. Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu określa warunki niezbędne do projektowania (formę i lokalizację obiektu, sposób zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków, podłączenie do sieci komunikacyjnej i energetycznej, rodzaj zalecanego sposobu ogrzewania obiektu, sposób usuwania nieczystości stałych). Mając taką decyzję, możemy przystąpić do sporządzenia planu zagospodarowania działki i do wyboru projektu (spełniającego warunki zawarte w decyzji gminy oraz wymagania dotyczące formy architektonicznej). 

Po wykonaniu całościowego opracowania projektowego należy wystąpić do Starostwa Powiatowego o wydanie pozwolenia na budowę. Po otrzymaniu kompletu decyzji można przystąpić do budowy. Otrzymanie pozwolenia na budowę jest konieczne również w przypadku wykonywania remontu obiektu budowlanego, jeżeli obejmuje on zmianę lub wymianę elementów konstrukcyjnych tego obiektu.

  

Stosując się do wyszczególnionych zasad postępowania (w toku procesu przygotowania budowy lub remontu), unikamy sytuacji, w których działania inwestycyjne mogą być potraktowane jako samowole budowlane, co skutkuje decyzjami administracyjnymi nakazującymi rozbiórkę obiektów. 

  

Wigierski Park Narodowy udziela dodatkowych informacji i wyjaśnień dotyczących budownictwa na terenie parku pod numerem telefonu 566 63 22 wew. 42 lub bezpośrednio w Dziale Ochrony i Krajobrazu WPN-u, w siedzibie dyrekcji parku w Krzywem.

   
indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł

.

.