Nr 2/2002

 PRZYRODA I KRAJOBRAZ  

Janina Kamińska 

POMOSTY

Dlaczego sprawa pomostów jest ważna dla Wigierskiego Parku Narodowego? Pomosty są elementem zagospodarowania turystycznego wód parku. Ich istnienie może, w skali całego zbiornika, ograniczać dewastację przybrzeżnej roślinności. Łodzie dobijające w dowolnych miejscach do brzegów powodowałyby niszczenie roślin wodnych na wielu odcinkach linii brzegowej. Obecność pomostów kanalizuje ruch jednostek pływających do wybranych punktów, chroniąc tym samym pozostałe obszary przed penetracją. Jednocześnie jednak zbyt duża liczba tych budowli degraduje brzegi akwenów. Zniszczenie części trzcinowiska i stała lub częsta obecność ludzi zmniejszają liczebność gniazdujących w tej strefie ptaków wodnych, zwiększają erozję brzegów, obniżają walory estetyczne krajobrazu, sprzyjają gromadzeniu się różnego rodzaju śmieci, etc.

W 1998 roku została przeprowadzona inwentaryzacja pomostów na obszarze całego parku. W spisie pomostów brali udział przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego, Urzędów Gmin leżących w granicach parku, sołtysi poszczególnych miejscowości oraz przedstawiciel WPN-u. Na terenie parku zinwentaryzowano wówczas aż 175 pomostów, w tym 144 pomosty na jeziorze Wigry; po 8 na jeziorach Pierty, Mulaczysko i Leszczewek; 3 na jeziorze Krusznik; 2 na jeziorze Długie oraz po 1 na jeziorach Omułówek i Mozguć. Największa liczba pomostów zlokalizowana była przy wsiach: Gawrychruda (39), Bryzgiel (37), Magdalenowo-Wigry (18), Cimochowizna (15), Rosochaty Róg (13), Stary Folwark (12) i Krusznik (10). Podczas inwentaryzacji opisano kształt, wymiary i stan techniczny wszystkich pomostów. 

Wigierski Park Narodowy akceptuje budowę nowych pomostów na brzegach jezior przylegających do terenów zwartej zabudowy wsi. Jak wynika z zaleceń opracowanych na podstawie badań naukowych, minimalna odległość między pomostami nie powinna być jednak mniejsza niż 100 m. W niektórych miejscowościach położonych nad Wigrami stwierdzono znacznie większą liczbę pomostów. W przypadku obiektów już istniejących park stara się prowadzić działania zmierzające do pozostawienia optymalnej liczby pomostów.

Celem WPN-u jest doprowadzenie do zalegalizowania istniejących kładek i pomostów na akwenach udostępnionych do uprawiania turystyki, przy zachowaniu właściwej proporcji liczby budowli do długości odcinka linii brzegowej.

Wszystkie jeziora znajdujące się na terenie WPN-u są własnością Skarbu Państwa w zarządzie parku. WPN sukcesywnie dąży do zawierania umów z właścicielami pomostów w celu uregulowania stanu prawnego nieruchomości znajdujących się na tych gruntach. Umowy zawierane są na czas nieokreślony i mogą być rozwiązane przez każdą ze stron zgodnie z warunkami zawartymi w porozumieniu. Podpisanie umowy z parkiem wiąże się z wniesieniem rocznej opłaty w kwocie 10 zł za metr kwadratowy budowli (w 2002 roku). 

 Właściciele pomostów, którzy podpisali umowę o użyczenie gruntu mogą dopełnić dalszych formalności prawnych związanych z zalegalizowaniem istnienia pomostu, tj. uzyskaniem koniecznych decyzji: pozwolenia wodnoprawnego, pozwolenia budowlanego czy pozwolenia na użytkowanie pomostu.

Co należy zrobić aby zalegalizować pomost zlokalizowany przy swojej działce, wyremontować go lub wybudować nowy? Istnieją dwie drogi postępowania.

Pierwsza dotyczy wykonania remontu lub konserwacji istniejącego pomostu. Na przeprowadzenie robót budowlanych związanych z bieżącą konserwacją pomostu (tzn. wymianą zniszczonych desek nie stanowiących konstrukcji budowli), zgodnie z zapisami ustawy prawo budowlane, wymagane jest zgłoszenie zamiaru przeprowadzenia prac remontowych do właściwego urzędu. W przypadku pomostów jest to Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku Placówka Zamiejscowa w Łomży. Aby urząd przyjął zgłoszenie i zaakceptował zamierzone prace remontowe niezbędne jest wcześniejsze uzyskanie zgody WPN-u na korzystanie z gruntów Skarbu Państwa. Park udziela takiej zgody po podpisaniu umowy. Zatem przeprowadzenie robót budowlanych związanych z konserwacją obiektu nie wymagają od właściciela poniesienia dodatkowych kosztów (np. związanych z wykonaniem projektu budowlanego). Jedynym wydatkiem są koszty umowy z parkiem. 

Druga droga postępowania dotyczy robót budowlanych związanych z remontem, budową, odbudową i rozbudową pomostu. W przypadku zamiaru przeprowadzenia budowy nowego pomostu i remontu, odbudowy lub rozbudowy istniejącego pomostu tzn. wykonaniu prac związanych z wykonaniem nowych elementów konstrukcyjnych (słupów, podwalin i belek), ze zmianą kształtu, i wymiarów, konieczne jest wykonanie projektów technicznych a następnie wystąpienie o wydanie decyzji - pozwolenia wodnoprawnego do właściwego Starostwa Powiatowego. Mając umowę z WPN i decyzję - pozwolenie wodnoprawne należy wystąpić o decyzję - pozwolenie na budowę do Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku Placówki Zamiejscowej w Łomży. Po wykonaniu tych czynności i uzyskaniu koniecznych decyzji można przystąpić do prac budowlanych w terenie. 

Postępowanie inne niż opisane powyżej traktowane jest przez urzędy nadzoru budowlanego jako samowole budowlane i poza kosztami zainwestowanymi w materiały i robociznę, naraża właścicieli na postępowanie administracyjne, które kończy się z reguły nakazem rozbiórki obiektu. Wigierski Park Narodowy zachęca zatem właścicieli istniejących pomostów jak i tych, którzy zamierzają zbudować nowe przy własnych działkach, do zgłoszenia się do dyrekcji parku w celu uzgodnienia tego zamierzenia, podpisania umowy oraz do podejmowania dalszych działań zmierzających do legalizacji budowli.