Nr 4/2006

 PRZYRODA I KRAJOBRAZ   

   

 WPN w Europie   

Kumak nizinny Bombina bombina.   Fot. L.Krzysztofiak

  

Lech Krzysztofiak

  

GATUNKI NATURA 2000

(1) 

 

      

Wigierski Park Narodowy tworzy mozaikę różnorodnych środowisk, co wpływa na dużą liczbę gatunkową roślin, zwierząt i grzybów tu występujących. Niekiedy są to gatunki bardzo rzadkie w naszej faunie i florze, a ich stanowiska na terenie parku stanowią jedne z nielicznych w Polsce. Trudno precyzyjnie określić liczbę wszystkich gatunków występujących w granicach parku, gdyż wiele grup organizmów jeszcze nie doczekało się swoich opracowań. Co roku przybywa informacji o nowych gatunkach czy nowych stanowiskach gatunków rzadkich, zagrożonych i objętych ochroną. Dotychczas na terenie parku opisano występowanie ponad 900 gatunków roślin naczyniowych i ponad 2000 gatunków zwierząt. Niewiele wiadomo o różnorodności świata grzybów – oprócz w miarę dobrze poznanego składu gatunkowego porostów, niewiele wiemy o pozostałych gatunkach grzybów.

  

Lipiennik Loesela Liparis loeselii. Fot. L.Krzysztofiak

  

Niektóre gatunki roślin i zwierząt mają duże znaczenie dla całej Unii Europejskiej. Zostały one wymienione w załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (Dyrektywa Siedliskowa) oraz załączniku I Dyrektywy Komisji Europejskiej 79/409/EEC (Dyrektywa Ptasia). Gatunki te uznane zostały na terenie Wspólnoty za zagrożone lub rzadkie, wymagające szczególnej uwagi. Spośród 22 gatunków roślin, w tym piętnastu należących do roślin wyższych, na terenie parku stwierdzono występowanie 8 gatunków: rzępika szczeciniastego Agrimonia pilosa, aldrowandy pęcherzykowatej Aldrovanda vesiculosa, obuwika pospolitego Cypripedium calceolus, lipiennika Loesela Liparis loeselii, sasanki otwartej Pulsatilla patens, skalnicy torfowiskowej Saxifraga hirculus, leńca bezpodkwiatkowego Thesium ebracteatum i staroduba łąkowego Angelica palustris.

 

  

  

 

  

Obuwik pospolity Cypripedium calceolus. Fot. L.Krzysztofiak

  

Ten ostatni gatunek podany został przez Kulwiecia w 1904 roku i prawdopodobnie mylnie oznaczony. Od tamtej pory nikt nie potwierdził występowania tej rośliny na obszarze dzisiejszego parku. Pozostałe gatunki mają pojedyncze stanowiska (aldrowanda pęcherzykowata) lub od kilku (np. obuwik pospolity) do kilkunastu. (np. lipiennik Loesela). Spośród tych gatunków jedynie 3 mają w naszym kraju stosunkowo liczne stanowiska: sasanka otwarta – gatunek suchych muraw i borów sosnowych, lipiennik Loesela i skalnica torfowiskowa, oba związane z torfowiskami.

  

Szczególny stosunek Unii Europejskiej do niektórych gatunków roślin nie odzwierciedla w pełni zagrożenia flory Polski czy Wigierskiego Parku Narodowego. Lista gatunków zagrożonych lub rzadkich jest tu bowiem znacznie dłuższa. Z reguły największym zagrożeniem dla roślin są niekorzystne zmiany zachodzące w ich środowisku. Osuszanie łąk, odwadnianie torfowisk, likwidacja niektórych siedlisk, eutrofizacja czy zanieczyszczanie zbiorników wodnych mogą spowodować wyginięcie i tak już stanowisk wielu rzadkich gatunków. Na terenie parku dotyczy to zwłaszcza aldrowandy pęcherzykowatej, która występuje tylko w jednym niewielkim zbiorniku wodnym oraz obuwika pospolitego, stwierdzonego zaledwie na trzech nielicznych stanowiskach.

  

  

  

  

ciąg dalszy   

  

  

  

indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł