Nr 4/2005

 PRZYRODA I KRAJOBRAZ   

Grzybówka trzcinowa (Mycena belliae) (fot. M. Romański)

  

Maciej Romański

  

Nowe stanowisko

niezwykłego grzyba

 

      

Dla większości amatorów jesiennych grzybobrań, grzyby nierozerwalnie kojarzą się z lasem; ewentualnie z łąką. Jednak istnieją takie, które potrafią zadziwić miejscem swojego występowania. Należy do nich rzadka i — znana raczej niewielu osobom, poza specjalistami — grzybówka trzcinowa.

Grzybówka trzcinowa (Mycena belliae, synonimy: Omphalia belliae, Agaricus belliae), wybrała dość niezwykłe środowisko swojego bytowania. Tego niewielkiego grzyba nie znajdzie się bowiem na lądzie, gdyż miejscem jego występowania są ubiegłoroczne, martwe łodygi trzcin. Grzybnia przerasta trzciny, tworząc widoczny na nich biały nalot. Najczęściej późną jesienią — w październiku lub listopadzie, a czasem w trakcie dłuższych zimowych odwilży oraz sporadycznie w czerwcu, tuż nad wodą na trzcinach pojawiają się owocniki — wyrasta jące kępkami (2—10) niewielkie, szaro-brązowe kapelusze na cienkich nóżkach. Rosną one najczęściej na granicy wody, lub najwyżej ok. 1—2 cm nad jej powierzchnią. Czasem z kapeluszy starych, obumierających okazów, wyrasta kolejne "piętro" młodych owocników. Grzybówki trzcinowe pojawiają się raczej w dość luźnych trzcinowiskach, rosnących na płyciznach o zamulonym dnie, od strony lądu ocienionych przez podmokłe lasy olszowo-brzozowe lub zarośla wierzbowe.

W Polsce po raz pierwszy znaleziono ją w roku 1965 i dotychczas odnotowano 12 stanowisk jej występowania, rozmieszczonych w pasie pojezierzy na północy kraju, głównie na Mazurach. Nie tylko w Polsce gatunek ten należy do rzadkości, również i w pozostałych krajach europejskich miejsca gdzie można spotkać grzybówkę są bardzo nieliczne.   

   

   

 

  

Obecnie wiadomo, że występuje w takich krajach jak Wielka Brytania, Holandia, Dania, Belgia, Niemcy, Szwecja, Niemcy, Czechy i zapewne innych, jednak informacje na ten temat są niezwykle skąpe. W państwach, gdzie, można na niego trafić, wpisany jest na tzw. "Czerwone listy" opisujące gatunki rzadkie i zagrożone. Również w Polsce figuruje na czerwonej liście, ze statusem "R", oznaczającym gatunek rzadki. Słabe rozpoznanie jego występowania być może związane jest z dość nietypowym środowiskiem w jakim rośnie, rzadko odwiedzanym przez mykologów (specjalistów od grzybów).  

 

Dotychczas, na obszarze Suwalszczyzny znane było tylko jedno stanowisko tego gatunku — opisane w 1967 roku w okolicach Sejn. Dlatego też sporą sensację wywołało odnalezienie nowego, położonego na terenie Wigierskiego Parku Narodowego — trzynastego na terenie naszego kraju. Grzyb ten został zaobserwowany w jednym z jezior WPN już w 1995 roku, jednak aż do teraz nie udało się nawiązać kontaktu z mykologami potrafiącymi profesjonalnie oznaczyć i potwierdzić nasze znalezisko. Dopiero w 2005 roku, pani dr Anna Kujawa ze Stacji Badawczej Zakładu Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk w Turwi pod Poznaniem oznaczyła i podała jego nazwę, za co — przy okazji — Wigierski Park Narodowy pragnie Jej serdecznie podziękować. Na przyszłe lata planowane są poszukiwania grzybówki trzcinowej w innych jeziorach WPN-u.

indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł