Nr 3/2005

 PRZYRODA I KRAJOBRAZ   

Brzoza powalona przez bobry nad Czarną Hańczą
(fot. W.Misiukiewicz)

  

Wojciech Misiukiewicz

  

O BOBRACH

 

(1)

   

Bóbr europejski jest zwierzęciem herbowym Wigierskiego Parku Narodowego. Gatunek ten, jeszcze do XII wieku był obecny na terenie całego kraju, jednak na skutek eksploatacji łowieckiej, został niemal doszczętnie wytępiony. W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku, liczebność bobrów - w całym kraju - była porównywalna do tej jaką mamy obecnie w Wigierskim Parku Narodowym; tj. ok. 250 osobników. Od pierwszej połowy lat dziewięćdziesiątych liczba ta utrzymuje się na podobnym, stałym poziomie.
Należy przypuszczać, że obecny stan ilościowy bobrów w parku osiągnął swoje optimum, zwierzęta te są bowiem wybitnie terytorialne i nie dopuszczają w granice swoich terytoriów innych migrujących osobników.

   

Bobry zasiedlają różne środowiska. Najwięcej zamieszkuje brzegi dużych jezior i rzek. Duże zagęszczenie wigierskich bobrów wymusiło na tych zwierzętach opuszczenie obszarów zalesionych i osiedlanie się na terenach śródpolnych. Na obszarze Parku zwierzęta przystosowały się do zmienionych warunków bytowania; obecnie spotyka się je nawet w rowach melioracyjnych oraz niewielkich, śródpolnych oczkach wodnych. Takie stanowiska występują w największym zagęszczeniu w okolicach wsi Leszczewo. Polne tereny są atrakcyjnym miejscem osiedlania się migrujących osobników. Na obszarze WPN bobry "wysyciły" wszystkie dogodne środowiska wodne, występując nawet w miejscach mało atrakcyjnych, ubogich w pokarm. Za takie tereny możemy uznać suchary (śródleśne, naturalnie zakwaszone zbiorniki wodne - przyp. red.), na brzegach których bobry wybudowały swoje żeremia. 

 

Uboga baza pokarmowa wokół Sucharów sprawia, że bobry coraz częściej zmuszane są do żerowania na drzewach iglastych - sosna ogryziona przez bobry nad Sucharem I.
(fot. W.Misiukiewicz)

   

   

   

   

 

  

Żeremie bobrowe w Mikołajewie.  (fot. W.Misiukiewicz)

   

Ograniczona ilość dostępnego pokarmu wokół sucharów nie zniechęciła zwierząt do zamieszkania tych obszarów, a położone blisko siebie zbiorniki są wykorzystywane przemiennie w kolejnych sezonach. Dla porównania w Puszczy Piskiej takie dystroficzne jeziorka są sporadycznie kolonizowane przez bobry, w naszej Puszczy Augustowskiej zwierzęta zajęły niemal wszystkie tego typu zbiorniki.

  

Budowlane zachowanie bobrów najbardziej widoczne jest na rzekach gdzie zwierzęta budują tamy - najwięcej ich znajduje się w północnej części parku, na rzece Wiatrołuży. Część tamtejszych zapór charakteryzuje się rzadko spotykaną, kamienną konstrukcją. Ciekawe budowlane zachowanie bobrów możemy zaobserwować też na niewielkiej rzeczce Samlance. Wybudowane wiele lat temu dwie tamy są każdego roku utrzymywane i pomimo, że zwykle zwierzęta porzucają po kilku sezonach zasiedlony teren, w tym przypadku powracają do niego rokrocznie. Tamy te przez cały czas poprawiane są w mniejszym bądź większym stopniu pomimo, iż zwierzęta nie zawsze obierają brzegi tej rzeki jako miejsce do przezimowania. Na terenie parku nie zaobserwujemy natomiast wielkoobszarowych rozlewisk bobrowych. Wbrew powszechnie utartym opiniom, bobry najchętniej zamieszkują nory w brzegach rzek, a nie żeremia. Ponieważ koryta nadwigierskich rzek bardzo często przebiegają przez wąwozy i jary o stosunkowo stromym nachyleniu brzegów, gryzonie zasiedlają właśnie takie miejsca. Nie muszą więc budować wysokich i długich tam, bowiem ukształtowanie terenu ułatwia tworzenie rozlewisk.

  

  

  

Ciąg dalszy  

  

  

  

indeks tematyczny "WIGRY" home Wigierski PN spis treści następny artykuł