Plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000

PUSZCZA AUGUSTOWSKA

Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku, ul. Lipowa 51, 15-424 Białystok tel. (85) 652 21 08, faks (85) 748 19 07 sekretariat@bialystok.buligl.pl  www.bialystok.buligl.pl NIP: 525-000-78-85

Protokół z II spotkania dyskusyjnego-warsztatów

w ramach prac nad

Projektem Planu Zadań Ochronnych

dla Obszaru Natura 2000 Puszcza Augustowska

W dniu 02.12.2011 r. o godz. 9 w siedzibie Nadleśnictwa Pomorze w miejscowości Pomorze 8, Gmina Giby, odbyło się drugie z pięciu zaplanowanych spotkań w ramach przygotowania Projektu Planu Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Puszcza Augustowska.

Zaproszenia na spotkanie zostały wysłane do Członków Zespołu Lokalnej Współpracy oraz osób, które wyraziły chęć bycia informowanymi o spotkaniach. Zaproszenia wysłano drogą elektroniczną lub pocztą tradycyjną do grupy 37 interesariuszy związanych z terenem Puszczy Augustowskiej. Informacja — zaproszenie na spotkanie, ukazało się także na stronie Wigierskiego Parku Narodowego. Lista obecności na spotkaniu zawiera 35 osób.

Zarys przebiegu spotkania:

1. Mieczysław Jarosz, Zastępca Nadleśniczego Nadleśnictwa Pomorze, jako Gospodarz terenu, na którym odbyło się spotkanie, powitał wszystkich uczestników oraz przedstawił najistotniejsze informacje o nadleśnictwie.

2. Przedstawiono postępy w pracach nad Planem (Edyta Karpierz — przedstawiciel Biura Urządzania Lasu Oddział w Białymstoku). Zaprezentowano elementy Szablonu Dokumentacji Planu. Omówiono etap wstępny prac zawierający punkty:

• Informacje ogólne o obszarze

• Weryfikacja terenu objętego Planem

• Ustalenie przedmiotów ochrony objętych Planem

• Opis założeń do sporządzenia Planu

• Organizacja procesu komunikacji z różnymi grupami interesu

• Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialności

• Zespół Lokalnej Współpracy

Obecnie prace znajdują się na etapie II: Opracowanie projektu Planu.

3. Przedstawiciel Instytutu Badawczego Leśnictwa - Janusz Czerepko oraz Wigierskiego Parku Narodowego — Jarosław Borejszo, omówili zmiany w prawie dotyczące opracowywania Planów Zadań Ochronnych dla obszarów Natura 2000. Zmiany dotyczą organu sprawującego nadzór nad obszarem. Organem tym od roku 2012 mają stać się wyłącznie Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska. Zapisy dotyczące zadań ochronnych mają zostać dołączone do zakresu Planów Urządzenia Lasu.

4. Przedstawiono prezentacje: Stan populacji gatunków ptaków z załącznika I Dyrektywy Ptasiej w Puszczy Augustowskiej przygotowaną i omówioną przez Dorotę Zawadzką, opiekuna Ostoi Ptasiej IBA Puszcza Augustowska, przedstawiciela Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków i Członka Zespołu Lokalnej Współpracy. (zob. główne tezy prezentacji)

5. W drugiej części spotkania odbyła się sesja terenowa na obszarze Leśnictwa Wigrańce, Nadleśnictwa Pomorze, w oddz. 769. Dyskutowano o gospodarowaniu leśnym w starodrzewach, które są istotnym siedliskiem dla wielu gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony obszaru PLB 200002 Puszcza Augustowska.

Podczas spotkania była możliwość dyskusji, wnoszenia uwag, propozycji, uzupełniania wypowiedzi innych osób. Uczestnicy spotkania poruszyli wiele tematów, które zostaną uwzględnione w toku prac nad Projektem Planu Zadań Ochronnych.

Ważniejsze tematy poruszane podczas spotkania:

• Przedstawiciel Wigierskiego Stowarzyszenia Mieszkańców Wsi — Michał Mackiewicz, zwrócił uwagę, na konieczność odrębnego planowania działań ochronnych na gruntach prywatnych i państwowych.

• Marek Masłowski reprezentujący Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych zwrócił uwagę na wpływ drapieżnictwa norki, jenota na oraz zanikanie otwartych przestrzeni na drastyczny spadek populacji cietrzewia. Temat został rozwinięty przez dr Dorotę Zawadzką i przed- stawicieli Lasów Państwowych. Poruszono problem możliwości restytucji cietrzewia na terenie Puszczy Augustowskiej, gdzie gatunek ten praktycznie wyginął.

• Zwrócono uwagę na wykaszanie łąk i ich rolę jako żerowisk wielu gatunków ptaków gnieżdżących się w lasach. Głos zabrał Roman Kalski (PTOP) wyrażając opinię na temat programów rolno-środowiskowych i związanego z tym zbyt późnego koszenia łąk, co wpływa negatywnie m.in. na żerowiska orlika krzykliwego. Pojawiła się sugestia zapisu ograniczenia korzystania w przyszłości z pakietów ptasich na terenach należących do Lasów Państwowych i indywidualnego podejścia do poszczególnych działek. Marek Masłowski (RDLP) zgodził się z przedmówcą, zwrócił także uwagę na niebezpieczeństwo sprzyjania pojedynczym gatunkom ptaków. Na temat niedostosowania pakietów rolno-środowiskowych do biologii gatunków oraz istotności zaniechania „koszenia do środka" dla ograniczenia śmiertelności ptaków wypowiadała się również dr Dorota Zawadzka.

• Janusz Porowski (BULiGL) dodał, iż wnioskowanie o usunięcie z SDF gatunków, które nie występują na obszarze od stosunkowo niedawna może być problematyczne. W toku dyskusji zwrócono uwagę, iż należy wnioskować do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska o aktualizację obecności i liczebności gatunków w SDF, by były podstawy na przyszłość do szacowania rzeczywistych zmian populacji. Wypowiadali się w tej kwestii również: Marek Masłowski, Dorota Zawadzka, Wojciech Stankiewicz — przedstawiciel Nadleśnictwa Augustów.

• Poruszono kwestię gatunków „dyskusyjnych" spoza I Załącznika Dyrektywy Ptasiej, które będąc gatunkami spełniającymi kryterium ilościowe populacji są również gatunkami stosunkowo pospolitymi na terenie kraju (np. gąsiorek, trzciniak) i ich populacja jest stabilna. Rozważano temat celowości traktowania ich jako przedmiotów ochrony.

• Przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, Roman Kalski, uzupełnił, na podstawie własnych obserwacji, informacje o występowaniu pary gadożera w Puszczy Augustowskiej po roku 2006 w okolicach Kuriańskiego Bagna. Wyraził opinię, iż gatunek ten powinien pozostać w SDF.

• Marek Masłowski zwrócił uwagę na nieliczny udział przedstawicieli samorządów lokalnych i osób prywatnych oraz ich rolę jako zarządzających większością terenów nieleśnych, ważnych dla wielu gatunków dwuśrodowiskowych. Dyskusję na ten temat podjął również Krzysztof Wolfram (Fundacja Zielone Płuca Polski). Rozważane były sposoby zachęcenia ich do aktywnego udziału w spotkaniach, stworzenia systemu komunikacji z tymi grupami. Wskazano rolę Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w tym zakresie, biorąc pod uwagę, iż obecnie tworzonych jest wiele planów zadań ochronnych. Przedstawiciel Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Grzegorz Piekarski przytoczył przykład Muraw w Haćkach, gdzie udział właścicieli gruntów mimo ich indywidualnego zaproszenia był znikomy.

• ]an Nowel (Wigierskie Stowarzyszenie Mieszkańców Wsi) wyraził opinię, iż jeśli planowanie działań będzie odpowiednio miarkowane, to nie widzi dużych konfliktów z właścicielami gruntów. Ważne jest jednak umotywowanie pewnych działań argumentami ekonomicznymi.

• Podczas sesji terenowej, przedmiotem dyskusji był sposób gospodarowania i/lub ochrony partii drzewostanów sosnowych w wieku 160-180 lat, z których największy ma powierzchnię 14 ha. Przedyskutowano możliwe warianty obejmujące: użytkowanie rębnią IVd, Ib oraz wyłączenie drzewostanu z użytkowania, połączone z odsłanianiem stożków odnowienia naturalnego sosny. Drzewostany te stanowią miejsce występowania głuszca (bogate tokowisko z lat 60., obecnie prawdopodobnie tokujący 1 kogut, obserwacje kur). Zaznaczono konieczność pozostawienia odpowiedniej puli starodrzewu w odpowiednim rozłożeniu przestrzennym na obszarze Puszczy Augustowskiej oraz niestandardowego podejścia do użytkowania lasu. Drzewostany takie, poza głuszcem, są ważnym siedliskiem min. dla: jarząbka, sóweczki, włochatki, gągoła, dzięcioła czarnego, siniaka. Ze względu na proces przygotowywania PZO oraz PUL dla Nadleśnictwa Pomorze, zaproponowano podjęcie konkretnych ustaleń dotyczących drzewostanów w trakcie dalszych etapów tworzenia obydwu dokumentów, z uwzględnieniem opinii specjalistów. Niezależnie od dyskusji w trakcie spotkania terenowego ZLW, w RDOS toczy się procedura związana z powoływaniem strefy ochronnej głuszca.

Starano się ująć w niniejszym protokole najważniejsze tematy poruszone podczas spotkania. Przytoczenie wszystkich wypowiedzi nic było możliwe, jednak będą one brane pod uwagę w procesie tworzenia Planu.