| kliknij, aby powiększyć:
Wodne siedliska przyrodnicze
Natura 2000 w granicach WPN
opracował Piotr Pieczyński
|
WODY
Wigierski Park Narodowy odróżnia od innych parków
narodowych ogromna różnorodność ekosystemów wodnych.
Łącznie zajmują one obszar 2836 ha, to jest prawie
19% powierzchni parku. Wśród jezior zwracają uwagę
zróżnicowanie wielkości, głębokości i kształtu
zbiorników oraz odmienne w poszczególnych akwenach
właściwości wód, w tym żyzność, temperatura, warunki
tlenowe czy koncentracja związków humusowych.
Największy wpływ na różnorodność organizmów wodnych
ma żyzność (trofia) poszczególnych jezior. Decyduje
ona m.in. o obfitości i tempie namnażania się glonów
planktonowych, a w konsekwencji o przezroczystości
wody i zawartości tlenu przy dnie zbiornika.
|
Żyzność (trofia) jezior WPN:
- jeziora mezotroficzne – średnio żyzne, o
umiarkowanej produkcji biologicznej i okresowych zakwitach
planktonu.
- jeziora
eutroficzne –
żyzne, o dużej koncentracji substancji odżywczych
rozpuszczonych w wodzie, co powoduje silny rozwój glonów
planktonowych i zmniejszenie przezroczystości wody, a w
konsekwencji prowadzić może do występowania deficytów
tlenowych w głębszych częściach jeziora.
- jeziora dystroficzne (suchary) – z
wysoką koncentracją substancji humusowych w wodzie i małą
dostępnością substancji pokarmowych.
|
Zdecydowanie przewyższającym
swoją wielkością i głębokością a jednocześnie
najbardziej zróżnicowanym jeziorem parku są Wigry.
Kształt Wigier jest nieco zbliżony do litery „S”, a
nazwa prawdopodobnie wywodzi się z jaćwieskiego „wingris”,
co oznaczało wijący się, kręty. Kręta i długa jest
jego linia brzegowa (72 km), z wieloma większymi i
mniejszymi zatokami. Generalnie Wigry są jeziorem
mezotroficznym (średnio żyznym), jedynie niektóre
zatoki wykazują cechy umiarkowanej eutrofii
(zwiększonej żyzności).
W WPN-ie 9 jezior oceniono jako średnio żyzne
(mezotroficzne), a 7 zakwalifikowano do siedliska
Natura 2000 „Twardowodne oligo- i mezotroficzne
zbiorniki wodne z podwodnymi
łąkami ramienic Charetea ssp.” (kod siedliska 3140).
Oprócz Wigier i Białego
Wigierskiego są to: Krusznik, Muliczne, Samle Małe,
Przetaczek, Czarne koło Gawrych Rudy i Czarne koło
Bryzgla.
W parku 13 jezior charakteryzuje wysoka żyzność
(eutrofia). Sztandarowym przykładem w tej kategorii
jest jezioro Leszczewek. Dziesięć jezior WPN-u
zakwalifikowano jako siedlisko Natura 2000
„Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne
ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion”. Oprócz
Leszczewka są to: Pierty, Białe Pierciańskie,
Królówek, Gałęziste, Samle Duże, Omułówek, Postaw,
Długie i Okrągłe.
Najliczniejszą grupę zbiorników wodnych na terenie
Wigierskiego Parku Narodowego stanowią suchary. Te
niewielkie, śródleśne jeziora nauka określa jako
dystroficzne. W parku znajduje się 19 sucharów
zaklasyfikowanych do siedliska Natura 2000
„Naturalne, dystroficzne zbiorniki wodne” (kod
siedliska 3160).
Największym zagrożeniem dla jakości wód parku jest
ich użyźnianie. Prowadzi ono do wzrostu masy glonów
zawieszonych w toni wodnej, a w konsekwencji do
zmniejszania przezroczystości wody, pogarszania
warunków tlenowych, spadku zróżnicowania zespołów
organizmów wodnych i ustępowania gatunków właściwych
dla wód o niskiej żyzności, często rzadkich w skali
krajowej czy międzynarodowej.
Podstawową metodą ochrony wód przed dalszym wzrostem
żyzności jest ograniczanie dopływu związków fosforu
i azotu, w szczególności prawidłowa gospodarka
wodno-ściekowa w otoczeniu parku. Zadania z zakresu
rozbudowy kanalizacji ściekowej oraz utrzymania i
modernizacji oczyszczalni ścieków są pomyślnie
realizowane przez lokalne samorządy. Wszystkie
obiekty administrowane przez Wigierski Park Narodowy
zostały wyposażone w indywidualne oczyszczalnie
ścieków bądź podłączone do sieci kanalizacyjnej.
Ochrona jakości wód parku narodowego odbywa się
także poprzez kształtowanie składu i liczebności
zespołów ryb oraz na przywracaniu tych gatunków,
które z różnych powodów
wyginęły lub stały się bardzo nieliczne.
Jeziora WPN w pigułce
|
Lp.
|
Jezioro
|
Powierz-chnia (ha)
|
Głębokość maks. [m]
|
Typ troficzny
|
Forma ochrony
|
|
1.
|
Białe Pierciańskie
|
6,17
|
24,0
|
eutrofia
|
czynna
|
|
2.
|
Białe Wigierskie
|
101,89
|
34,0
|
mezotrofia
|
czynna
|
|
3.
|
Błotniste
|
0,25
|
poniżej 2
|
eutrofia
|
krajobrazowa
|
|
4.
|
Czarne koło Bryzgla
|
7,64
|
32,0
|
eutrofia
|
czynna
|
|
5.
|
Czarne koło Gawrych Rudy
|
2,80
|
10,0
|
mezotrofia
|
czynna
|
|
6.
|
Długie Wigierskie
|
80,38
|
14,8
|
eutrofia
|
czynna
|
|
7.
|
Gałęziste
|
3,83
|
14,3
|
mezotrofia
|
czynna
|
|
8.
|
Klonek
|
5,02
|
3,3
|
eutrofia
|
czynna
|
|
9.
|
Konopniak
|
2,02
|
6,7
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
10.
|
Królówek
|
10,35
|
4,5
|
eutrofia
|
czynna
|
|
11.
|
Krusznik
|
26,71
|
18,0
|
mezotrofia
|
czynna
|
|
12.
|
Leszczewek
|
22,02
|
6,5
|
eutrofia
|
czynna
|
|
13.
|
Mulaczysko
|
18,19
|
20,5
|
eutrofia
|
czynna
|
|
14.
|
Muliczne
|
25,67
|
11,3
|
mezotrofia
|
ścisła
|
|
15.
|
Okrągłe
|
14,39
|
12,8
|
eutrofia
|
czynna
|
|
16.
|
Omułówek
|
17,77
|
5,5
|
mezotrofia
|
czynna
|
|
17.
|
Pierty
|
236,33
|
38,0
|
eutrofia
|
czynna
|
|
18.
|
Pietronajć
|
1,75
|
9,5
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
19.
|
Postaw
|
15,79
|
8,0
|
mezotrofia
|
czynna
|
|
20.
|
Przetaczek
|
0,42
|
4,0
|
mezotrofia
|
ścisła
|
|
21.
|
Rzepiskowe
|
1,28
|
7,0
|
eutrofia
|
ścisła
|
|
22.
|
Samle Duże
|
2,11
|
11,0
|
eutrofia
|
czynna
|
|
23.
|
Samle Małe
|
0,87
|
10,0
|
eutrofia
|
czynna
|
|
24.
|
Suchar Dembowskich
|
3,23
|
7,5
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
25.
|
Suchar I
|
1,26
|
4,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
26.
|
Suchar II
|
2,80
|
9,5
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
27.
|
Suchar III
|
0,46
|
4,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
28.
|
Suchar IV
|
1,28
|
8,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
29.
|
Suchar Rzepiskowy
|
1,13
|
4,7
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
30.
|
Suchar V
|
0,61
|
5,7
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
31.
|
Suchar VI
|
0,30
|
2,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
32.
|
Suchar VII
|
0,29
|
2,9
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
33.
|
Suchar Wielki
|
11,60
|
9,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
34.
|
Suchar Wschodni
|
1,27
|
3,1
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
35.
|
Suchar Zachodni
|
1,52
|
2,3
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
36.
|
Sucharek k. Bryzgla
|
0,59
|
6,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
37.
|
Ślepe Krzyżańskie
|
0,75
|
1,2
|
eutrofia
|
ścisła
|
|
38.
|
Ślepe Zielone
|
0,75*
|
6,8
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
39.
|
Wądołek
|
1,23
|
15,0
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
40.
|
Widne
|
2,29
|
5,7
|
dystrofia
|
ścisła
|
|
41.
|
Wigry
|
2202,03
|
73,0
|
mezoeutrofia
|
czynna
|
|
42.
|
Wygorzele
|
2,17
|
2,5
|
dystrofia
|
ścisła
|
Przez park przepływa 7 rzek o
naturalnych, nieuregulowanych korytach. Rzeki w północnej
części parku mają często bystry nurt i kamieniste
dno, czym przypominają górskie strumienie.
Rzeki WPN w pigułce
|
Lp.
|
Rzeka
|
Długość w granicach Parku [km]
|
|
1.
|
Czarna Hańcza
|
18,7
|
|
2.
|
Wiatrołuża
|
7,5
|
|
3.
|
Kamionka
|
4,0
|
|
4.
|
Maniówka
|
2,9
|
|
5.
|
Piertanka
|
1,4
|
|
6.
|
Samlanka
|
1,4
|
|
7.
|
Gremzdówka
|
1,2
|
Rzeki Czarną Hańczę i Piertankę
zakwalifikowano do siedliska przyrodniczego Natura
2000 „Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami
włosieniczników” (kod 3260). Siedlisko to wykształca
się głównie na naturalnych odcinkach rzek i potoków,
ze stosunkowo intensywnym przepływem wody i dnem
piaszczystym, żwirowym lub drobnokamienistym.
Aktualizacja: 2021-11, J. Borejszo
Strona główna Wigierskiego Parku Narodowego
|
