kliknij,
aby powiększyć
|
WŚRÓD PÓL i ŁĄK
Bogactwo Wigierskiego Parku Narodowego to nie tylko
jeziora, rzeki, torfowiska czy lasy. Równie cenne i
ważne dla
zachowania różnorodności biologicznej są ekosystemy
lądowe nieleśne: łąki, pastwiska, pola uprawne i
sady.
W granicach parku znajduje się ponad 2200 ha gruntów rolnych. Obszary te stanowią w większości własność prywatną, a w zarządzie Wigierskiego Parku Narodowego znajduje się jedynie ok. 400 ha łąk i pól. Na gruntach będących własnością Skarbu Państwa realizowane są różne formy aktywnej ochrony przyrody, a grunty prywatne podlegają ochronie krajobrazowej.
Tereny nieleśne obejmują pola uprawne – głównie uprawy zbożowe i okopowe oraz zbiorowiska łąk i muraw – świeże łąki i pastwiska, także suche łąki i murawy ciepłolubne, wielokośne łąki wilgotne i torfowiska. Z obszarami przekształconymi przez człowieka, takimi jak ogrody, okolice domostw, łąki i pola, związanych jest wiele gatunków roślin i zwierząt. Stanowią one elementy różnorodności biologicznej. Na łąkach i polach znajdziemy wiele rzadkich gatunków roślin, często objętych ścisłą ochroną gatunkową i znajdujących się na „Czerwonej liście roślin i grzybów Polski”. Z terenami otwartymi związanych jest wiele gatunków ptaków, takich jak skowronek polny, przepiórka, kuropatwa czy pokląskwa. Obszary nieleśne stanowią także atrakcyjny teren łowiecki ptaków drapieżnych.
W granicach Parku, na terenach otwartych, występują siedliska przyrodnicze chronione w ramach sieci Natura 2000. Należą do nich Ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe (kod 6120), Niżowe murawy bliźniczkowe (kod 6230-4), Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (kod 6410), Okrajkowe ziołorośla nadrzeczne (kod 6430), Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (kod 6510) oraz Kwietne murawy kserotermiczne (kod 6210-3). Na ogół zbiorowiska te zajmują niewielkie powierzchnie. Największe są obszary łąk świeżych (6510), zajmują łącznie około 90 hektarów.
Utrata różnorodności przyrodniczej jest widoczna szczególnie w tych miejscach, gdzie z różnych przyczyn zrezygnowano z prowadzonej wcześniej gospodarki (koszenia, wypasania, uprawy). Takie ekosystemy podlegają naturalnej sukcesji, tracą cechy, jakie uzyskały przez dziesiątki lat użytkowania – otwarty krajobraz porasta drzewami i stopniowo zamienia się w las, a dotychczasowe zbiorowiska roślinności terenów otwartych i związanych z nimi zwierząt zanikają. Aby je zachować, konieczne jest utrzymanie mozaiki historycznie ukształtowanych ekosystemów, a więc dalsze rolnicze użytkowanie części obszarów lub systematyczne koszenie i odkrzaczanie terenów nieleśnych, wykonywane jako zabiegi czynnej ochrony przyrody. Tereny te są najczęściej własnością prywatną. Dla zachowania przyrodniczego bogactwa terenów otwartych Wigierski Park Narodowy prowadzi wykupy gruntów, które są cenne przyrodniczo, a grozi im zaniechanie użytkowania bądź przekształcenie.
Tereny rolnicze Parku cechuje duże zróżnicowanie gleb oraz ekstensywny sposób użytkowania. Dzięki temu zachowały się tu rzadkie zespoły upraw zbożowych. Najczęściej spotykanym zespołem upraw zbóż jest występujący na glebach brunatnych zespół wyki czteronasiennej, odznaczający się obecnością ostróżeczki polnej, czerwca rocznego, sporka polnego oraz szczawiu polnego. Swoiste zespoły chwastów występują także w uprawach okopowych. Do rzadkich rosnących tam gatunków należą: włośnica zielona, włośnica sina, maruna bezwonna, komosa biała, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, dymnica pospolita, jasnota różowa oraz farbownik polny.
Aktualizacja: 2022-02, L. Krzysztofiak
Strona główna Wigierskiego Parku Narodowego
|