HISTORIA PARKU
Pierwsze próby objęcia ochroną jeziora Wigry oraz
jego otoczenia sięgają roku 1921, kiedy prof.
Kazimierz Kulwieć przedstawił zagadnienia
unikatowych walorów tego obszaru na forum Państwowej
Komisji Ochrony Przyrody. W roku 1924 botanik
Bolesław Hryniewiecki i hydrobiolog Alfred Lityński
opracowali projekt utworzenia rezerwatu Wigry,
obejmującego jezioro oraz pas lasu o szerokości 1
kilometra wokół niego. Projekt ten niestety nie
doczekał się realizacji.
Pierwszym obszarem objętym ochroną był, utworzony w
1931 roku, krajobrazowo-florystyczny rezerwat
częściowy "Wigry", o powierzchni 500 hektarów. Objął
on jezioro Białe Wigierskie i część półwyspu Wysoki
Węgieł. Dyrekcja Naczelna Lasów Państwowych w 1932
roku zaleciła, aby we wszystkich lasach wokół Wigier
"utrzymać dotychczasowy charakter naturalnego
krajobrazu i podporządkować zabiegi gospodarcze
wymogom estetyki".
Kolejne
dwa rezerwaty częściowe zostały powołane dla ochrony
bobrów. W 1959 roku utworzono rezerwat "Ostoja
Bobrów Stary Folwark" (fragment doliny Czarnej
Hańczy i jeziora Wigry), a w 1962 "Ostoję Bobrów
Zakąty" (wokół jeziora Klonek). Pierwszym rezerwatem
gwarantującym ścisłą ochronę (od 1970 roku) był
obszar obejmujący suchar Wądołek i fragment
przylegającego lasu. Ochroną objęte zostało małe (1
ha), lecz głębokie na 15 metrów jezioro z
pływającymi wyspami. W 1975 roku unikatowe walory
jeziora Wigry zostały dostrzeżone przez
Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN), która
umieściła jezioro Wigry na liście najcenniejszych
zbiorników wodnych świata (Project "Aqua").
Uwieńczeniem starań wielu środowisk naukowych i
społecznych o ochronę Wigier i jego otoczenia, było
powołanie w roku 1976 Wigierskiego Parku
Krajobrazowego. Objął on powierzchnię prawie 11
tysięcy hektarów, a utworzona wokół niego strefa
ochronna blisko 2800 hektarów. Lasy i wody
pozostawały w gospodarczym użytkowaniu, jednak z
dbałością o unikatowe walory krajobrazów naturalnych
i kulturowych. Ważnym narzędziem ochrony stał się
opracowany i zatwierdzony w roku 1980 plan
zagospodarowania przestrzennego WPK.
Ważnym
krokiem w kierunku wzmocnienia ochrony przyrody na
terenie Wigierskiego Parku Krajobrazowego było
utworzenie w 1985 roku dziesięciu rezerwatów
ścisłych, o łącznej powierzchni 385,58 ha. Niedługo
po utworzeniu WPK rozpoczęte zostały prace nad
powołaniem nad Wigrami parku narodowego. Wsparciem
społecznym dla tej idei były coroczne spotkania
wybitnych przedstawicieli świata kultury i nauki
"Kultura i Środowisko".
W roku
1986 Wojewoda Suwalski zgłosił do ministerstwa
odpowiedzialnego za sprawy środowiska wniosek o
utworzenie Wigierskiego Parku Narodowego.
Uzgodnienia na najwyższym szczeblu władz państwowych
trwały blisko 3 lata. W tym okresie Lasy Państwowe
utworzyły nadleśnictwo Wigierski Park z siedzibą w miejscowości Krzywe, a Instytut Badawczy Leśnictwa
zorganizował w nim swoją Stację Doświadczalną. Ta
placówka naukowa funkcjonowała także po utworzeniu
parku narodowego - do roku 1993.
W
czerwcu 1988 roku Rada Ministrów podjęła decyzję o
powołaniu Wigierskiego Parku Narodowego, o
powierzchni 14840 hektarów, od dnia 1 stycznia 1989
roku. Późniejsza nowelizacja rozporządzenia Rady
Ministrów z roku 1997 zwiększyła powierzchnię parku
do 15085 hektarów, z czego lasy stanowią około 63%,
wody 19%, grunty rolne 15%, a inne użytki 3% tej
powierzchni. Park realizuje swoje cele zgodnie z
zatwierdzanym corocznie przez Ministra Środowiska
wykazem zadań ochronnych.
WPN
jest ważnym ogniwem w systemie ochrony przyrody w
Polsce, Europie i świecie. W roku 2002 Wigierski
Park Narodowy został uznany za obiekt konwencji ramsarskiej, jako obszar wodno-błotny o znaczeniu
międzynarodowym. W roku 2004, wraz z całą Puszczą
Augustowską, stał się obiektem europejskiej sieci
Natura 2000 - obszarem specjalnej ochrony ptaków.
Jako Ostoja Wigierska jest także specjalnym obszarem
ochrony siedlisk Natura 2000.
|
