Analiza działalności Wigierskiego Parku Narodowego w roku 2016

Spis treści

   

Strona główna WPN

1. WSTĘP

1.1. Powierzchnia Parku

Dorota Zaborowska

W 2016 roku powierzchnia ogólna parku nie uległa zmianie w stosunku do roku poprzedniego i wynosiła 15 089,7935 ha.

W ewidencji gruntów WPN wystąpiły następujące zmiany:

  • wykupiono 10,6704 ha gruntów położonych w granicach parku,
  • ubyło 0,0586 ha w wyniku zasiedzenia działki 80/1 w obrębie Burdeniszki (w granicach WPN), na której znajdują się obce zabudowania.

Wokół parku utworzona jest strefa ochronna, zwana otuliną, o powierzchni 11 283,81 ha.

Park wykonuje swoje zadania statutowe w oparciu o podział organizacyjny wprowadzony w 1996 roku, według którego dzieli się na dwa leśne obręby ochronne:

1. Obręb Ochronny Wigry o powierzchni 4 627,92 ha;

2. Obręb Ochronny Maćkowa Ruda o powierzchni 4 962,92 ha;

oraz Wodny Obwód Ochronny o powierzchni 2 889,93 ha.

W Obrębie Ochronnym Wigry funkcjonuje 5 obwodów ochronnych:

1. Obwód Ochronny Lipniak – o pow. 915,98 ha;

2. Obwód Ochronny Krzywe – o pow. 964,14 ha;

3. Obwód Ochronny Leszczewek – o pow. 875,07 ha;

4. Obwód Ochronny Gawarzec – o pow. 903,16 ha;

5. Obwód Ochronny Słupie – o pow. 969,57 ha;

Obręb Ochronny Maćkowa Ruda składa się także z 5 obwodów ochronnych:

1. Obwód Ochronny Powały – o pow. 609,73 ha;

2. Obwód Ochronny Krusznik – o pow. 1 109,88 ha;

3. Obwód Ochronny Lipowe – o pow. 1 013,40 ha;

4. Obwód Ochronny Mikołajewo – o pow. 1 112,88 ha;

5. Obwód Ochronny Wysoki Most – o pow. 1 117,03 ha.

Powierzchnie obwodów ochronnych i obrębów przyjęto zgodnie z Leśną Mapą Numeryczną (LMN) Wigierskiego Parku Narodowego, sporządzoną przez TAXUS SI Sp. z o.o. w Warszawie, według stanu na dzień 01.01.2012 r.

1.1.1. Stan prawny gruntów

Wszystkie nieruchomości mają uregulowany stan prawny w zakresie ujawnienia ich w księgach wieczystych.

Aktualnie w WPN występują następujące formy prawne władania nieruchomościami:

  • własność Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym WPN (grunty, które do 01.01.2012 r. były w trwałym zarządzie oraz zakupione po tym terminie w drodze pierwokupu) – 12 458,58 ha,
  • własność budynków, budowli i innych urządzeń znajdujących się na w/w gruntach,
  • własność gruntów, które są nabywane w drodze wykupów lub darowizny od 01.01.2012 r. – 82,81 ha, współwłasność WPN z osobami fizycznymi – 1,96 ha.

1.2. Wykupy gruntów i budynków

Dorota Zaborowska

W 2016 roku WPN wykupił 10,6704 ha gruntów. Łącznie zakupiono 3 nieruchomości (5 działek).

W kwietniu wykonano prawo pierwokupu w stosunku do 2 nieruchomości:

  • w Bryzglu o pow. 7,3981 ha – dz. nr 97/10 i 97/12,
  • w Gawrych Rudzie o pow. 1,3407 ha – dz. nr 32/27 i 32/28.

Nieruchomości zostały zakupione na rzecz Skarbu Państwa i przekazane przez starostów augustowskiego i suwalskiego w użytkowanie wieczyste Wigierskiemu Parkowi Narodowemu. Pierwokupy został zrealizowane dzięki dotacji NFOŚiGW w kwocie 343 182 zł.

Ponadto ze środków LIFE+ dokupiono w kwietniu jeszcze jedną nieruchomość w Leszczewie – działka nr 68 o pow. 1,9316 ha – koszt zakupu: 132 186,60 zł. Nieruchomość została zakupiona na własność WPN.

Zgodnie z przysługującym WPN prawem pierwokupu nieruchomości położonych w granicach Parku (art. 10 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody), do Parku wpłynęło 15 zawiadomień z kancelarii notarialnych, dotyczących zawarcia warunkowych umów sprzedaży nieruchomości, położonych w obrębach: Leszczewek (7 – o pow. 1,0732 ha), Bryzgiel (2 – o pow. 7,5240 ha), Gawrych Ruda (2 – o pow. 1,4370 ha), Leszczewo (1 – o pow. 2,0011 ha), Cimochowizna (1 – o pow. 0,1751 ha), Piertanie (1 – o pow. 0,1004 ha), Rosochaty Róg (1 – o pow. 6,0100 ha). WPN w dwóch przypadkach wykonał prawo pierwokupu, tj. w Bryzglu i Gawrych Rudzie. W stosunku do pozostałych nieruchomości park nie był zainteresowany zakupem, ponieważ w większości nieruchomości objęte były miejscowym planem zagospodarowania, w którym przeznaczono je do zabudowy.

1.3. Przejmowanie nieruchomości Skarbu Państwa

Dorota Zaborowska

W 2016 roku nie przejmowano nieruchomości Skarbu Państwa.

1.4. Natura 2000

Jarosław Borejszo

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 stycznia 2004 roku, w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. nr 229, poz. 2313), Wigierski Park Narodowy w całości znajduje się w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków (w skrócie OSO) „Puszcza Augustowska” (kod obszaru PLB 200002). W listopadzie 2007 r., decyzją Komisji Europejskiej obszar naszego parku stał się częścią obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty (OZW) – przyszłego specjalnego obszaru ochrony siedlisk (SOO) „Ostoja Wigierska” (kod PLH 200004). Do czasu wydania przez Ministra Środowiska stosownego rozporządzenia, w Ostoi Wigierskiej obowiązują przepisy ochronne dotyczące SOO.

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego sprawuje nadzór nad OSO „Puszcza Augustowska” i SOO „Ostoja Wigierska” w częściach znajdujących się w granicach parku.

Podstawowym dokumentem zawierającym dane o obszarze Natura 2000 jest Standardowy Formularz Danych (w skrócie SDF, od Standard Data Form). W wyniku prac nad planem ochrony Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska zostały zebrane nowe informacje dotyczące gatunków i siedlisk. Zaistniała konieczność aktualizacji SDF-a uwzględniającej najnowsze dane. Projekt nowego SDF-a Ostoi Wigierskiej w 2016 roku został pozytywnie zaopiniowany przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku. Kolejnym krokiem było przekazanie Standardowego Formularza Danych do Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w celu jego aktualizacji. Niestety SDF dla Ostoi Wigierskiej dostępny na stronie http://natura2000.gdos.gov.pl/, mający datę aktualizacji 2016-12, nie zawiera zmian zgłoszonych przez Wigierski Park Narodowy i nie można go traktować jako źródła rzetelnej informacji o Ostoi Wigierskiej.

1.5. Plan ochrony i plan zadań ochronnych

Jarosław Borejszo

Zadania ochronne

W związku z brakiem planu ochrony, park funkcjonuje na podstawie zadań ochronnych i zadań rzeczowych, corocznie zatwierdzanych przez Ministra Środowiska. W 2016 roku podstawę działalności statutowej parku stanowiło zarządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2016 r. w sprawie zadań ochronnych dla Wigierskiego Parku Narodowego (Dziennik Urzędowy Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2016 r., poz. 25).

Zadania rzeczowe zostały zatwierdzone przez Ministra Środowiska pismem DLP-III.4102.183.2016.TP z dnia 12 lipca 2016 roku.

Plan ochrony

W 2016 roku trwały prace nad projektem rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego. W dniu 17 lutego 2016 roku dyrektor WPN wyłożył ten dokument do konsultacji społecznych. Zostały one przeprowadzone zgodnie z wymogami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235, z późn. zm.). Projekt dokumentu został umieszczony na stronie internetowej Wigierskiego Parku Narodowego, udostępniony do wglądu w siedzibie dyrekcji parku oraz przesłany w wersji drukowanej i elektronicznej wójtom i przewodniczącym rad gmin, z jednoczesnym określeniem terminu do zgłaszania uwag do dnia 11.03.2016 roku. Określony został ponadto sposób składania uwag i wniosków (w formie pisemnej, ustnie do protokołu i za pomocą środków komunikacji elektronicznej) oraz organ właściwy do ich rozpatrywania (Dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego). W marcu 2016 r. odbyły się otwarte spotkania z udziałem mieszkańców gmin, na których przedstawiciele Wigierskiego Parku Narodowego oraz zaproszeni autorzy planu ochrony przedstawiali treść i ustalenia dokumentu, odpowiadali na pytania, udzielali wyjaśnień, przyjmowali zgłaszane wnioski. Spotkania powyższe zorganizowały lokalne samorządy (2.03.2016 r. gmina Suwałki i gmina Nowinka, 7.03 2016 r. gmina Szypliszki, 10.03.2016 r. gmina Krasnopol). W trakcie konsultacji w wyznaczonym terminie wpłynęły uwagi i wnioski od 33 osób, instytucji i organizacji. Zostały one indywidualnie rozpatrzone, a w sporządzonym rejestrze uwag i wniosków zawarto informację o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione.

W wyniku uwzględnienia złożonych wniosków i naniesienia poprawek, projekt rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego został zmodyfikowany, a następnie w dniu 18.05.2016 roku przyjęty przez Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego. W dniu 19.05.2016 roku dokument został opublikowany na stronie Internetowej WPN-u. O przyjęciu i opublikowaniu dokumentu zostały powiadomione podmioty biorące udział w konsultacjach. Tego samego dnia dokument w wersji papierowej został przesłany do właściwych miejscowo rad gmin w celu zaopiniowania. Przedstawiciele WPN uczestniczyli w posiedzeniu połączonych komisji Rady Gminy Suwałki w dniu 9.06.2016 r. oraz w posiedzeniu Rady Gminy Krasnopol w dniu 21.06.2016 r., podczas których udzielali wyjaśnień i odpowiadali na pytania. Rady pozostałych Rad Gmin (Nowinka, Giby i Szypliszki) nie wyraziły potrzeby udziału przedstawicieli Parku w posiedzeniach na których opiniowano projekt planu ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego.

Ostatecznie, dwie rady gmin podjęły uchwały pozytywnie opiniujące przedstawiony projekt (Suwałki i Szypliszki), a dwie rady gmin wyraziły stanowisko negatywne (Nowinka i Krasnopol). Rada Gminy Giby nie wypowiedziała się w sprawie projektu planu ochrony.

W dniu 24 czerwca 2016 roku projekt planu ochrony został przesłany do Ministerstwa Środowiska. Do końca 2016 roku Wigierski Park Narodowy nie był informowany o postępach prac nad ustanowieniem planu ochrony.

Plany zadań ochronnych

W latach 2011-2014 Wigierski Park Narodowy realizował przedsięwzięcie pod nazwą Plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska, którego głównym celem było opracowanie:

  • projektu planu ochrony dla Wigierskiego Parku Narodowego;
  • projektu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 PLH200004 Ostoja Wigierska poza granicami Wigierskiego Parku Narodowego;
  • projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 PLB200002 Puszcza Augustowska poza granicami Wigierskiego Parku Narodowego.

Zajęcie się dokumentami wymienionymi w punktach 2 i 3 wynikało z faktu, że w momencie aplikowania o środki na ten cel obowiązywała wersja ustawy o ochronie przyrody, w świetle której Dyrektor WPN sprawował nadzór nad całym obszarem Ostoi Wigierskiej i Puszczy Augustowskiej. Prace były realizowane zgodnie z zapisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (zwanej dalej ustawą ocenową). Został spełniony art. 39 i 40 tej ustawy, tzn. podano do publicznej wiadomości informację o:

  • przystąpieniu do opracowywania projektów planów;

  • możliwościach zapoznania się z niezbędną dokumentacją sprawy, którą na początku były założenia do opracowania planów a później kolejne opracowania przygotowywane w trakcie prac realizowanych na potrzeby sporządzenia planów;
  • możliwościach składania uwag i wniosków oraz sposobie i miejscu ich składania;
  • organie właściwym do rozpatrzenia uwag i wniosków, którym był wtedy dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego.

Podczas prac zostały również spełnione wymogi zawarte w art. 29 ust 5 oraz art. 28 ust 3 ustawy o ochronie przyrody, nakładające obowiązek umożliwienia zainteresowanym osobom i podmiotom udział w pracach związanych ze sporządzaniem projektów planów. Odbyło się 10 spotkań dyskusyjnych – warsztatów, przyjmowane były również uwagi i wnioski, ale dotyczyły one kolejnych etapów prac nad planami, a nie finalnych dokumentów.

W trakcie realizacji przedsięwzięcia sytuacja prawna uległa zmianie. Przepisy ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 224, poz. 1337), zmieniające m.in. art. 32 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody w zakresie nadzoru nad obszarem Natura 2000 położonym częściowo w obszarze parku narodowego, zdjęły z dyrektora parku narodowego obowiązek nadzoru nad tą częścią obszaru Natura 2000, która wykracza poza granice parku. Dyrektor parku stracił prawne umocowanie do dalszego zajmowania się tym dokumentami, jednak nie była już możliwa rezygnacja ze sporządzania projektów planów dla Ostoi Wigierskiej i Puszczy Augustowskiej poza granicami WPN. Były to główne wskaźniki przedsięwzięcia realizowanego ze środków POIiŚ i NFOŚiGW. Należy przy tym zauważyć, że zakres tego przedsięwzięcia nie obejmował dalszego procedowania końcowych dokumentów, to znaczy:

  • projektu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Obszaru Natura 2000 PLH200004 Ostoja Wigierska poza granicami Wigierskiego Parku Narodowego,
  • projektu zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 PLB200002 Puszcza Augustowska.

Po zakończeniu prac oba dokumenty zostały przekazane Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w Białymstoku do dalszych działań, w szczególności do przeprowadzenia postępowania z udziałem społeczeństwa na zasadach określonych w dziale III rozdziale 3 ustawy ocenowej, które jest niezbędną częścią procesu sporządzania planów ochrony i planów zadań ochronnych.

W odpowiedzi RDOŚ w Białymstoku uznał, że nie jest organem odpowiedzialnym za upublicznienie ww. projektów i przeprowadzenie postępowania z udziałem społeczeństwa na zasadach określonych w ustawie ocenowej. Zgodnie z zapisami tej ustawy za upublicznienie dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa odpowiada organ opracowujący projekt tego dokumentu, a zdaniem RDOŚ organem tym jest Dyrektor WPN. Zdaniem Wigierskiego Parku Narodowego jest to błędne rozumowanie, ponieważ:

  • zgodnie z art. 29 ust 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r., poz.1651), projekt planu ochrony dla obszaru Natura 2000 lub jego części sporządza sprawujący nadzór nad obszarem (art. 28 ust. 1 w ten sam sposób ustala sporządzającego plan zadań ochronnych),
  • zgodnie z art. 27a ust 2 cytowanej ustawy nadzór nad obszarem Natura 2000 lub proponowanym obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty sprawuje właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska.

W świetle przytoczonych przepisów, organem odpowiedzialnym za sporządzenie planu ochrony dla obszaru PLH200004 Ostoja Wigierska oraz planu zadań ochronnych dla obszaru PLB200002 Puszcza Augustowska poza granicami Wigierskiego Parku Narodowego jest Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku. Zatem to RDOŚ jest instytucją właściwą do przeprowadzenia dalszych procedur związanych z ustanowieniem wyżej wymienionych dokumentów. W naszej opinii przeprowadzenie tych procedur przez Wigierski Park Narodowy byłoby prawnie nieskuteczne, ponieważ dyrektor WPN nie jest organem właściwym do podejmowania tych działań. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Białymstoku podtrzymuje swoje stanowisko, że powinno to być wykonane przez Wigierski Park Narodowy.

Dnia 21 stycznia 2016 roku Wigierski Park Narodowy zwrócił się do Ministerstwa Środowiska z prośbą o wskazanie organu właściwego do dalszych prac nad projektami tych planów. Do końca 2016 roku Ministerstwo Środowiska nie udzieliło odpowiedzi.

1.6. Łączność

Piotr Pieczyński, Stefan Mackiewicz

W 2016 roku system łączności znajdujący się w dyspozycji WPN przedstawiał się następująco:

1) Łączność bezprzewodowa (radiokomunikacyjna ruchoma lądowa – rrl), alarmowa:

a) stacje radiowe:

- główna stacja bazowa (GSB – Dyrekcja WPN),

- stacje przekaźnikowe (Krzywe, Królówek, Lipowe),

- lokalne stacje bazowe (LSB) – 16 sztuk,

- radiotelefony przewoźne – 6 sztuk,

- radiotelefony nasobne – 10 sztuki,

- M216, Yaesu FTL-1011 – bazowe i przewoźne.

b) sprzęt radiokomunikacyjny:

- radiotelefony Motorola P200, GP340 – nasobne,

- M216, Yaesu FTL-1011 – bazowe i przewoźne;

c) kanały radiowe:

- kanał 1 – roboczy: łączność bezpośrednia dla wszystkich radiotelefonów w sieci pozostających w zasięgu,

- kanał 2 i 3 – łączność z GSB poprzez stacje przekaźnikowe w sytuacji braku łączności na kanale 1,

- kanał 3, 4, 5 – łączność ze strażą pożarną, kanały wykorzystywane wyłącznie przez Punkt Alarmowo Dyspozycyjny WPN i Służbę Ochrony Przeciwpożarowej Parku;

d) wykorzystywana częstotliwość:

- 48,3000 MHz,

- 160,5500 MHz;

e) obszar wykorzystywania częstotliwości – gminy wiejskie Nowinka, Giby, Krasnopol, Suwałki, Szypliszki;

f) podstawa prawna funkcjonowania sieci rrl.: pozwolenie radiowe RRL/C/A/0032/2015 ważne do 31.12.2025 r.

W 2016 roku wykonywano prace konserwacyjno-naprawcze urządzeń rrl.

2) Łączność za pomocą sieci GSM:

a) obecnie w Wigierskim Parku Narodowym w sieci Plus funkcjonuje 38 telefonów komórkowych;

b) do dyspozycji leśniczych zostało zakupionych 10 kart SIM przeznaczonych do przesyłu danych. Ponadto 1 karta zainstalowana jest w instalacji alarmowej w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu;

3) Łączność za pomocą telefonii stacjonarnej:

WPN posiada telefonię stacjonarną do obsługi siedziby Parku, wylęgarni ryb w Tartaku, Muzeum Wigier w Starym Folwarku oraz OEŚ na Słupiu.

  

  

Dalej »

  

  

Spis treści  

Strona główna WPN