Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. ANALIZA I OCENA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU
3.4. Ochrona gatunków roślin i zwierząt
3.4.1. Czynna ochrona roślin Maciej Romański
Nadal prowadzono inwentaryzację gatunków roślin naczyniowych, podlegających ochronie prawnej i wymienianych przez czerwone listy oraz interesujących z innych powodów. Na zakończenie 2015 roku, baza danych punktów reprezentujących tą grupę roślin (bez uwzględnienia gatunków inwazyjnych obcego pochodzenia) liczy 13 796 rekordów, z czego w roku 2015 przybyło ich 1744. Nie znaleziono nowych gatunków, wcześniej nie notowanych. Niepokojące jest stałe i gwałtowne zmniejszanie się liczby stanowisk oraz liczebności dwóch gatunków: obuwika pospolitego (Cypripedium calceolus) oraz sasanki otwartej (Pulsatilla patens). Od wielu lat trend ten utrzymuje się, jednak przyczyny nie są znane. Znaleziono natomiast nowe obszary z dość licznym występowaniem rzepika szczeciniastego (Agrimonia pilosa), gatunku z drugiego załącznika dyrektywy siedliskowej Natura 2000. Oprócz roślin naczyniowych prowadzono dalsze poszukiwania mszaków, głównie wątrobowców. Z ciekawszych gatunków mchów, uwzględnianych w projekcie planu ochrony Parku, znaleziono 17 nowych drzew zasiedlonych przez Neckera complanata oraz zinwentaryzowano 251 nowe drzewa zasiedlone przez Homalia trichomanoides. Dzięki współpracy ze specjalistą, Piotrem Górskim, który prowadzi na terenie Parku projekt badawczy dotyczący Cephalozia catenulata, znaleziono nowe gatunki wątrobowców, wcześniej nie wykazywane z terenu WPN: Barbilophozia attenuata oraz Jungermannia subulata. Szczególnie drugi z nich jest wyjątkowo cennym znaleziskiem. Udało się również potwierdzić występowanie, znanego z literatury jednak dawno nie obserwowanego gatunku jakim jest: Barbilophozia barbata. Zweryfikowano również, błędne oznaczenie gatunku Scapania undulata. Okazało się, że okaz ten powinien zostać oznaczony jako Scapania nemorea. Na koniec 2015 roku, baza danych WPN dotycząca występowania wątrobowców liczyła 8735 rekordów oraz 470 rekordów dostarczonych przez specjalistę. Badania nad tą grupa roślin będą kontynuowane w 2016 roku. W chwili obecnej potwierdzone jest występowanie 68 gatunków wątrobowców. Kontynuowano również inwentaryzację obcych, inwazyjnych gatunków roślin naczyniowych. Na koniec 2015 roku baza danych dotycząca tej grupy roślin zawiera 8 912 rekordów, z czego w 2015 roku przybyło ich 813. Nadal prowadzona była inwentaryzacja wybranych gatunków grzybów, obecnie baza danych dotycząca rozmieszczenia tych organizmów liczy 3 407 rekordów.
3.4.2 Ochrona ptaków szponiastych Piotr Pieczyński
Zweryfikowano istniejące strefy ochrony całorocznej i okresowej wokół gniazd bielika w Obwodzie Ochronnym Słupie. Utworzono strefę ochrony całorocznej i okresowej wokół gniazda orlika krzykliwego w Obwodzie Ochronnym Lipniak. Aktualne zasięgi stref wprowadzone zostały do stosowania zarządzeniem dyrektora … Opracowano pn. „Czynna ochrona ptaków szponiastych w Wigierskim Parku Narodowym” i złożono do dofinansowania ze środków funduszu leśnego. Projekt obejmuje następujące zadania:
3.4.3. Czynna ochrona pszczoły miodnej dziko żyjącej Łukasz Skiendziul
Aktualnie na terenie Wigierskiego Parku Narodowego są dwie barcie i cztery kłody bartne. Jesienią 2015 roku, w listopadzie, wykonano dodatkowych 5 barci (ze środków funduszu leśnego) w rosnących starych sosnach w obwodach ochronnych: Krzywe oraz Wysoki Most. W każdym roku kalendarzowym dokonuje się planowo czterech niezbędnych przeglądów. Pierwszy w okresie wiosennym po oblocie pierwszych pszczół, dwa kolejne w okresie letnim i ostatni w okresie jesiennym tuż przed zimowaniem owadów. Trzeba zaznaczyć, że do tej pory pszczoły nie były podkarmiane sztucznym pokarmem na zimę oraz nie były leczone – mimo tego udaje się pojedynczym rodzinom pomyślnie przezimować. Nie podbierano również miodu. Wiosną przeprowadzano tzw. „podmiot barci”. Polega on na oczyszczeniu barci z osypu martwych pszczół, różnych resztek, usuwaniu nadmiaru suszu od dołu, wycinaniu starych, bardzo ciemnych pustych plastrów, usunięciu tzw. „ogacenia”. Jeżeli barcie były zawilgocone i nie przezimowały w nich pszczoły, zostawiano je otwarte na okres kilku tygodni. Sprawdzano również stan desek zatworowych, oczek, kołków i sznura mocującego. Usuwano nadmiar zastygłej żywicy i oczyszczano wylot, aby był drożny. W okresie letnim przeprowadzono się kontrolę gniazd i sprawdzono stopień rozwoju rodzin. W okresie jesiennym wykonano dodatkowe ocieplanie. Polega ono na zabezpieczeniu zatworu dodatkowymi gałązkami świerkowymi lub innym naturalnym materiałem, który spełnia dodatkową funkcję ocieplenia i jednocześnie ochrony przed ptactwem (sikorki, dzięcioły) w okresie zimy. Następnie wiosną będzie podjęta próba zasiedlenia poszczególnych nowych barci rodzinami pszczelimi oraz planowane jest dalsze prowadzenie monitoringu. Poza tym z czasem można będzie porównać sukces zasiedlenia i wykorzystania poszczególnych konstrukcji.
3.4.4. Czynna ochrona ptaków i nietoperzy Łukasz Skiendziul
Park prowadzi coroczne działania zmierzające do zapewnienia jak najkorzystniejszych warunków bytowania ptakom. Poza pozostawianiem starych drzew dziuplastych, wywieszane są nowe budki lęgowe, w tym roku były to 182 sztuki dla różnych gatunków ptaków oraz dla nietoperzy. Budki wywieszano najczęściej wzdłuż dróg, linii oddziałowych w młodszych drzewostanach (poniżej 80-letnich) oraz w pobliżu brzegów lasu i polan. Corocznie dokonuje się jesiennego czyszczenia skrzynek lęgowych (w 2015 roku – 617 sztuk), polegającego na usunięciu naniesionego przez ptaki materiału i pozostałości po lęgach. W 2015 roku zakupiono karmę dla ptaków (470 kg), w postaci kul tłuszczowych z ziarnami, i wywieszono ją w okresie zimowym przy osadach leśnych.
3.4.5. Ochrona stanowisk zwierząt zagrożonych wyginięciem Marek Jeromin
Stwierdzono zasiedlenie dwu gniazd bielika Haliaeetus albicilla w Obwodzie Ochronnym Słupie. Na obu gniazdach obserwowano młode – jedno i dwa. Przeprowadzone kontrole gniazd potwierdziły sukces lęgowy. Dwie pary bielików wyprowadziły w 2015 r. łącznie trzy młode.
3.4.6. Obserwacje orlika krzykliwego Marek Juszkiewicz
W 2015 roku orlik krzykliwy zasiedlił jedno gniazdo w Obwodzie Ochronnym Lipniak. Para orlików wyprowadziła z gniazda dwa młode. Jest to duży sukces, gdyż nie często rodzicom udaje się wykarmić oba młode. Odchowane ptaki odleciały na początku września.
3.4.7. Monitoring liczebności kormorana nad jeziorem Długim Marek Jeromin
Obserwacje mające na celu uzyskanie informacji o liczebności kolonii kormorana nad jeziorem Długim prowadzone są od roku 2009. Poniżej zamieszczono tabelę z danymi z poszczególnych obserwacji w roku 2015, które prowadzono przy pomocy lornetki o powiększeniu7x50. Tabela 13. Liczebność kormorana nad jeziorem Długim w czasie obserwacji w 2015 roku
3.4.8. Obserwacje ptaków na jeziorze Wigry w 2015 r. Dorota, Grzegorz i Jerzy Zawadzcy
W 2015 r. obserwacje ptaków z łodzi motorowej na jeziorze Wigry, przeprowadzono w 9. terminach, w okresie od 1 maja do 28 listopada. Najwyższą liczebność ptaków stwierdzono w lipcu i sierpniu – ok. 4 320 ptaków. Najliczniejszym gatunkiem na jeziorze była łyska, nieznacznie przekraczając liczebność 2000 osobników. Jest to kontynuacja trendu spadkowego z poprzednich lat. Stosunkowo niska była również liczebność kormorana, którego najwyższy stan wynosił tylko 1 152 osobniki (12 sierpnia). W kolonii na Wyspie Mysiej były 23 gniazda. Niska liczebność gągoła w sezonie lęgowym silnie wzrosła jesienią do ponad 1 200 osobników z powodu przylotu ptaków z północy. Przez cały sezon utrzymywała się wysoka liczebność łabędzia niemego, osiągając najwyższy stan 210 osobników w listopadzie. Wysokie były również stany krzyżówki – do 314 os. w październiku. Wzrost wykazuje liczebność perkoza – razem z młodymi w lipcu było 1 300 ptaków. Podczas liczeń odnotowano 3 nowe gatunki dla WPN: perkoz rogaty (4 osobniki – 1 maja), bernikla białolica (1 os. 27 września), rożeniec (1 os. 31 października). Obserwowano także latającego nad Wigrami trzmielojada oraz kanię czarną – gatunki, których nie stwierdzili w WPN wykonawcy operatu ochrony fauny w latach 2011-2013. Na uwagę zasługują liczne pojawy mewy małej w okresie wiosennym (40 os. 1 maja) oraz rybitwy czarnej (185 os. 1 maja). Silny wzrost liczebności wykazywała w kolejnym roku czapla biała, której liczebność w maju i w czerwcu wynosiła 99 osobników. W czerwcu na jeziorze Długim przebywało ok. 50 czapli białych na noclegowisku z kormoranami. W 2015 roku nie było na Wigrach kolonii lęgowej śmieszki. Prawdopodobnie przyczyną było nie wykoszenie kępy trzcin, w której gnieździły się mewy. Konieczne jest wykoszenie tego obszaru zimą 2016 roku. Tabela 14. Monitoring ptaków Wigier w 2015 r.
3.4.9. Opieka nad chorymi i rannymi zwierzętami Wojciech Misiukiewicz
Ośrodek rehabilitacji zwierząt został wybudowany w 1999 roku z pomocą finansową Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ośrodek rehabilitacji zwierząt funkcjonuje w oparciu o decyzję Ministra Środowiska (DOPog4201044S8/04/jr) z dnia 31.08.2004 r. Schronisko zlokalizowane jest w województwie podlaskim, na terenie Gminy Giby, w miejscowości Maćkowa Ruda 57, 16-503 Krasnopol. Placówka działa w oparciu o Zarządzenie nr 17/2010 Dyrektora Wigierskiego Parku Narodowego z dnia 15 listopada 2010 r. Zabiegi weterynaryjne dokonywane są przez lekarzy weterynarii Lecznicy Weterynaryjnej „VitaWet” z Suwałk. Współpraca WPN z lekarzami weterynarii odbywa się zazwyczaj na zasadzie wolontariatu, jak również część zabiegów finansowana jest z kasy Parku. W 2015 roku w ośrodku rehabilitacji zwierząt WPN przebywało łącznie 41 zwierząt: 9 ssaków i 32 ptaki; 5 zwierząt padło bądź uśpiono. Historię poszczególnych przypadków przedstawia poniższa tabela. Tabela 15. Ewidencja zwierząt przetrzymywanych w ośrodku rehabilitacji zwierząt w Maćkowej Rudzie w 2015r.
3.5. Działalność edukacyjna Joanna Adamczewska
3.5.1. Zajęcia edukacyjne
Ośrodek Edukacji Środowiskowej prowadził latem liczne zajęcia edukacyjne, Letnią Akademię Przyrody i dni otwarte. Frekwencja uczestników przewyższyła poprzedni rok. W zajęciach, warsztatach i imprezach edukacyjnych wzięło udział prawie 1500 osób. W sumie przeprowadzono 122 lekcje (w formie zajęć lub warsztatów z zakresu edukacji przyrodniczej). Nowością były tzw. dni otwarte – kiedy to udostępniano wszystkich chętnym pomoce edukacyjne, gry i mikroskopy. Pod fachową opieką pracowników działu edukacji zainteresowani uczyli się rozpoznawać owady, poznawali mikroświat. Szczególnie zainteresowani taką formą spędzenia czasu byli rodzice z dziećmi, którzy wypoczywając nad Wigrami mieli możliwość skorzystania z bazy ośrodka edukacyjnego.
I. Zielone Szkoły Zorganizowano 5-dniowe programy edukacyjne dla czterech turnusów Zielonych Szkół (udział wzięło łącznie 160 osób). Zajęcia dla dzieci ze szkół podstawowych z Geniusz, Bogusz i Nurca-Stacji oraz gimnazjów z Jaświł i Czarnej Wsi Kościelnej (wszystkie z województwa podlaskiego) odbyły się w Ośrodku Edukacji na Słupiu. Dzieci wcieliły się w rolę odkrywców i badaczy, poznając przy tym walory przyrodnicze Parku i jego najbliższej okolicy. Uczniowie pod opieką pracowników Parku poznawali lasy, torfowiska, jeziora, badali różnorodność biologiczną, wspólnie wędrowali ścieżkami edukacyjnymi i uczyli się rozwiązywać questy. Jednocześnie, jako reporterzy gazety „Misja Przyr(g)oda", każdego dania zamieszczali swoje relacje na specjalnie dedykowanym profilu na Facebooku. Po powrocie do szkoły uczniowie zrealizują projekt, którego celem będzie zaprezentowanie walorów przyrodniczych najbliższej okolicy. Najciekawsze prace będą publikowane pn. „Nieodkryte szlaki", jako dodatek do gazetki „Misja Przyr(g)oda".
II. Zajęcia edukacyjne w bazie dydaktycznej w Krzywem i na terenie parku Z zajęć przyrodniczych, warsztatów w bazie edukacyjnej w Krzywem i w terenie (poza OEŚ) skorzystało 1618 osób, łącznie w 63 zajęciach (spotkaniach lub warsztatach). Kontynuowano zajęcia cykliczne dla dzieci niepełnosprawnych – uczniów Szkoły Podstawowej ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Suwałkach. Zajęcia prowadzono w siedzibie Parku, na wystawie przyrodniczej oraz ścieżkach edukacyjnych wg specjalnie opracowanych scenariuszy. Część szkół z terenu Parku i otuliny korzystała nieodpłatnie z oferty Parku – z zajęć zarówno prowadzonych w szkołach, jak też w OEŚ i w bazie edukacyjnej w Krzywem. Zorganizowano Dzień Ziemi dla Zespołu Szkół w Starym Folwarku. Klasy 4-6 tej szkoły podstawowej i uczniowie gimnazjum wzięli udział w rajdzie rowerowym, zajęciach terenowych na ścieżkach edukacyjnych i w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu. Z zajęć kulturowych (ceramika i tkactwo) w bazie edukacyjnej w Krzywem skorzystały 63 osoby.
III. Zajęcia poza siedzibą i terenem Parku Na prośbę szkół (w ramach wieloletniej współpracy), jak też z powodu funkcjonowania oddziałów integracyjnych lub w przypadku szczególnie dużego zaangażowania szkoły w realizację projektów z zakresu edukacji przyrodniczej pracownicy działu edukacji prowadzili także zajęcia poza Ośrodkiem Edukacji Środowiskowej. W ramach ich realizowana była:
3.5.2. Imprezy, akcje
3.5.2.1. Zimowa Akademia Przyrody
W Zimowej Akademii Przyrody, która odbyła się w dniach 3-6 luty 2015r. uczestniczyły 32 osoby. Przez cztery dni zajęć uczestnikom akademii objaśniano tajniki życia wilków, ptaków, mikroskopijnych organizmów żyjących w wodach rzeki Kamionki (mikrokosmos). Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uznało rok 2015 Międzynarodowym Rokiem Światła, stąd podczas pierwszego dnia akademii, uczestnicy poznawali właściwości fal świetlnych, jego wpływ na żywe organizmy oraz rozmaite zagadki i iluzje optyczne (projekt Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 200 Ostoja Wigierska LIFE11/NAT/PL/000431). 3.5.2.2. Letnia Akademia Przyrody
Tegoroczna Akademia Przyrody była zorganizowana w dniach 28-31 lipca i 3-4 sierpnia. Każdy dzień zajęć miał inną tematykę – uczestnicy poznali tajniki dendrochronologii, techniki latania, życia w warunkach antarktycznych, mikroskopii, malowali ducha lasu i tworzyli drewniane anioły. Nowością były zajęcia nocne – odbywające się w godzinach późnowieczornych, które zgromadziły wyjątkowo dużą publiczność. Poza spacerem i podglądaniem przyrody nocą, uczestnicy poznawali motyle nocne. Tradycyjnie podczas LAP, na Słupiu stacjonowała przez jeden dzień łódź Leptodora. LAP (projekt Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 200 Ostoja Wigierska LIFE11/NAT/PL/000431). Łącznie wzięło w nich udział 34 osoby. 3.5.2.3. Akcja „Sprzątanie Świata"
W dniu 28 września już po raz 22 zorganizowano akcję „Sprzątania Świata”. Tegoroczne impreza odbyła się pod hasłem przewodnim „Wyprawa - poprawa”. Sprzątane były brzegi jezior, plaże, szlaki turystyczne, ścieżki edukacyjne, Parkingi, drogi gminne oraz dzikie wysypiska. Ogółem w akcji uczestniczyło ponad 850 osób. Do akcji przyłączyli się również osadzeni w Areszcie Śledczym w Suwałkach. Zebrano łącznie około dwóch ton śmieci. 3.5.2.4. Noc Sów
10 kwietnia zorganizowano po raz drugi Noc Sów, której celem było przybliżenie świata tych tajemniczych ptaków i wspólne nocne nasłuchy. Noc Sów organizowana jest od 2012 roku w całej Polsce, a koordynuje ją Stowarzyszenie Ptaki Polskie. Do tej akcji przyłączył się także Wigierski Park Narodowy. W programie Nocy Sów znalazły się: prezentacja idei wydarzenia, celów i działań stowarzyszenia Ptaki Polskie, omówienie gatunków sów występujących w Polsce, przybliżenie biologii sów, metod badań i ochrony tych ptaków, przedstawienie sów w legendach i kulturze oraz nasłuchy w terenie. Uczestnikom udało się usłyszeć pohukiwanie samców puszczyka i włochatki. 3.5.2.5. Wielki Dzień Pszczoły
W dniu 8 sierpnia odbył się Wielki Dzień Pszczół, cykliczna impreza dotycząca roli zapylaczy w środowisku. W bieżącym roku połączono tę imprezę z warsztatami dla mieszkańców Parku dotyczącymi budowania domków dla pszczół dziko żyjących. Uczestnicy warsztatów najpierw wzięli udział w części teoretycznej o biologii pszczołowatych, w szczególności dotyczącej gatunków dziko żyjących. Podczas części praktycznej samodzielnie pod okiem instruktora wykonywano tzw. domki dla pszczół. W części terenowej uczestnicy zwiedzili ścieżkę edukacyjną Las, na której znajdują się stanowiska bartne – wyciosane w sosnach barcie oraz zawieszone kłody bartne. Najmłodsi wzięli udział w zajęciach plastycznych, których tematem wiodącym była pszczoła. 3.5.2.6. Europejski Dzień Parków - gra terenowa
24 maja z okazji Europejskiego Dnia Parków zorganizowano imprezę o charakterze gry terenowej. Dzięki wsparciu finansowemu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Białymstoku przygotowano ciekawe stanowiska na trasie gry, a najlepszych uczestników nagrodzono sprzętem sportowym i turystycznym. W tym dniu w Parku był tzw. dzień otwarty, w którym można było zwiedzać nieodpłatnie obiekty Parku – Muzeum Wigier w Starym Folwarku, wystawę etnograficzną w Krzywem, ścieżki edukacyjne oraz szlaki turystyczne wodne. Gra terenowa „Wśród mchów i paproci, czyli co nie tylko Żwirek i Muchomorek wiedzieć powinni o Wigierskim Parku Narodowym” doczekała się już drugiej edycji (pierwsza miała miejsce podczas Festynu z okazji 25-lecia Parku w roku ubiegłym) i zgromadziła prawie 100 osób, głównie rodzin z dziećmi. Gra odbywała się w Krzywem na ścieżce edukacyjnej oraz w obiekcie edukacyjnym „Dziupla”. Tematyka zadań praktycznych na 12 punktach kontrolnych związana była z przyrodą – rozpoznawaniem gatunków roślin, grzybów, zwierząt, znajomością zasad obowiązujących na obszarach chronionych, walorami Parku narodowego – krajobrazowymi, przyrodniczymi i kulturowymi.
3.5.3. Konkursy
4 listopada odbyło się posiedzenie komisji konkursowej na okoliczność ogłoszonego we wrześniu konkursu plastycznego pt. „Człowiek w fascynującym świecie mikroorganizmów”. Członkowie komisji – pani Halina Mackiewicz i pan Mieczysław Iwaszko oraz dyrektor WPN Jacek Łoziński zmierzyli się z nie lada wyzwaniem - oceną 468 prac , które napłynęły na konkurs. W poszczególnych grupach wiekowych udział wzięło: 5-6 lat – 65 prac, 7-12 lat – 335 prac, 13-16 lat – 48 prac, powyżej 16 lat – 20 prac Przyznano 12 nagród głównych i 30 wyróżnień. Uroczyste wręczenie nagród odbyło się 4 grudnia. Wigierski Park Narodowy, po raz piaty włączył się do Konkursu Wiedzy Ekologicznej „Różnorodność biologiczna i formy ochrony przyrody w Polsce” organizowanego przez Białowieski Park Narodowy. Konkurs był adresowany do gimnazjalistów z terenu województwa podlaskiego. Wigierski Park Narodowy był koordynatorem powiatowym konkursu. Konkurs trwał od września do listopada. Składały się na niego trzy etapy. W etapach szkolnym i powiatowym uczestnicy pisali test. Uczniowie zakwalifikowani do etapu wojewódzkiego przygotowywali pracę autorską, pisali test oraz odpowiadali na pytania ustne. Do etapu wojewódzkiego zakwalifikowało się 8 uczniów z naszego regionu, a laureatem został uczeń z Gimnazjum Nr 7 w Suwałkach.
3.5.4. Warsztaty, spotkania, szkolenia
Dział Edukacji odpowiedzialny jest za część edukacyjną projektu Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 200 Ostoja Wigierska LIFE11/NAT/PL/000431, polegającą m.in. na zorganizowaniu w latach 2012 – 2016 cyklu warsztatów dla rolników, przewodników i nauczycieli.
26 września odbyły się warsztaty dla przewodników turystycznych, których tematem było przybliżenie możliwości poznawania przyrody i najbliższego otoczenia osobom niewidomym. Zwieńczeniem warsztatów było omówienie i praca z „Atlasami Parków Narodowych w Polsce dla osób niewidomych i słabowidzących", które we współpracy z Parkami narodowymi przygotowało Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach. Podczas sesji terenowej zaprezentowano elementy infrastruktury turystycznej ograniczającej presję turystyczną na obszarze Natura 2000 „Ostoja Wigierska”: pomost na półwyspie Łysocha, platformy widokowe na Powałach i Bartnym Dole oraz powstającą platformę nad zatoką Słupiańską. Częścią wyjazdu była też krótka wizyta w zmodernizowanym Ośrodku Edukacji Środowiskowej, gdzie przewodnicy zapoznali się z zapleczem edukacyjnym oraz ofertą zajęć prowadzonych w Ośrodku. 13 listopada odbyły się warsztaty dla nauczycieli pt. „W ptasim świecie”. Warsztaty były skierowane do nauczycieli nauczania zintegrowanego oraz klas 4-6 szkoły podstawowej. W programie znalazła się obszerna prezentacja gatunków ptaków spotykanych w WPN, praktyczne zajęcia z wykorzystaniem ptasich piór, gniazd, nauka rozpoznawania, konserwacji i przechowywania, nauka rozpoznawania ptasich głosów i wycieczka terenowa na ścieżkę edukacyjną, połączona z praktyczną prezentacją ptasich gier i zabaw. 11 grudnia WPN wspólnie ze Stowarzyszeniem Człowiek i Przyroda zorganizował warsztaty dla służb ochrony przyrody dotyczące obcych inwazyjnych gatunków roślin. Na warsztaty zaproszono przedstawicieli wszystkich Parków narodowych i krajobrazowych w województwie podlaskim. Ostatecznie w spotkaniu udział wzięli pracownicy: Biebrzańskiego Parku Narodowego, Wigierskiego Parku Narodowego, Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. W dniach 24-26 sierpnia we współpracy z Europejskim Funduszem Rozwoju Wsi Polskiej pracownicy WPN prowadzili ogólnopolskie warsztaty metodyczne dotyczące realizacji programu edukacyjnego pt. „Zielona Szkoła w Parku narodowym”. Szkolenie poświęcone badaniom wody miało miejsce na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego oraz w Ołtarzewie pod Warszawą. W warsztatach wzięli udział nauczyciele ze szkół wytypowanych do udziału w projekcie w bieżącym roku szkolnym oraz pracownicy Parków narodowych (100 osób). W maju i we wrześniu na warsztatach praktycznych w OEŚ na Słupiu i w Muzeum Wigier przebywali nauczycieli biologii i przyrody ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych z Warszawy i okolic. Nauczyciele odbywali tu kurs doskonalący metody prowadzenia zajęć terenowych uczestnicząc w zajęciach prowadzonych przez pracowników Parku – badając plankton i makrofaunę bezkręgową oraz właściwości chemiczne wód jeziora Wigry, poznając zagadnienia mikrofotografii przyrodniczej. W zajęciach wzięło udział 60 osób (3 turnusy). Ponadto WPN podpisał porozumienie z Biurem Edukacji Urzędu Miasta Warszawa dotyczące stałej współpracy w zakresie przygotowania nauczycieli przedmiotów przyrodniczych w warszawskich szkołach do realizacji zadań edukacyjnych z wykorzystaniem metod badawczych i pracy w terenie. Projekt nosi nazwę Warszawsko – Wigierska Akademia Nauczycieli Przyrodników i zakłada przeszkolenie docelowo około 1500 nauczycieli z Warszawy i okolic w bazie edukacyjnej WPN.
3.5.5. Imprezy zewnętrzne, wystawy
Pracownicy Działu Edukacji uczestniczyli wydarzeniach organizowanych przez inne instytucje, placówki edukacyjne, organizacje:
3.5.6. Wydawnictwa i materiały promocyjne
Dział Edukacji prowadził sprawy związane z następującymi publikacjami (postępowanie przetargowe, redakcja, oraz dystrybucja):
3.5.7. Dotacje na działalność edukacyjną – przygotowanie wniosków, realizacja
Wniosek o dotację do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki pt. Czy wszystko jasne w przyrodzie (sfinansowano m.in.: grę terenową, druk materiałów – kart pracy, kolorowanek, etc. zakup drobnych pomocy do zajęć, materiałów plastycznych, zakup nakup nagród w konkursie).
3.5.8. Pozostałe działania
20 marca zaproszono pracowników Działu Edukacji do Zespołu Szkół w Krasnopolu na prezentację projektów edukacyjnych podczas dorocznego Festiwalu Projektów, który przygotowują uczniowie gimnazjum. W ramach projektu uczniowie inwentaryzowali miejsca w swojej okolicy na terenie gminy Krasnopol, gdzie rosną gatunki inwazyjne,. Podczas Festiwalu grupa zaprezentowała humorystyczną inscenizację w przebraniach poszczególnych gatunków. Projekt był pokłosiem udziału nauczycieli ze szkoły w warsztatach organizowanych przez WPN dotyczących obcych inwazyjnych gatunków roślin. 23 września pracownicy WPN-u uczestniczyli w otwarciu nowej infrastruktury edukacyjno-turystycznej w Dzukijskim Parku Narodowym na Litwie oraz na gali jubileuszu 20-lecia Warsztatów Terapii Zajęciowej w Suwałkach. Odpowiadając na liczne prośby osób indywidualnych, szkół, bibliotek, świetlic, organizacji, stowarzyszeń, etc. przesłano bądź przekazano bezpośrednio kilkadziesiąt kompletów rozmaitych materiałów promocyjnych Parku. Materiały promocyjne Parku były także nagrodami w licznych konkursach (Muzeum Geologiczne w Warszawie, szkoły suwalskie).
3.6. Muzeum Wigier Maciej Ambrosiewicz
Zespół Muzeum Wigier wchodzi w skład Działu Edukacji Wigierskiego Parku Narodowego. Punkt Informacji Turystycznej w Muzeum Wigier podlega ogólnopolskiej certyfikacji informacji turystycznej, którą przeprowadziły Polska Organizacja Turystyczna i Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna. W wyniku certyfikacji muzeum otrzymało 2 kategorię, czyli 2 gwiazdki na cztery możliwe. Certyfikacja ważna jest do września 2016 roku.
3.6.1. Programy edukacyjne
Muzeum Wigier oferuje zwiedzanie ekspozycji z przewodnikiem, indywidualnie lub z audio przewodnikiem oraz zajęcia edukacyjne skierowane do dzieci, młodzieży i osób dorosłych. W roku 2015 pracownicy muzeum przeprowadzili 42 lekcje muzealne, w których uczestniczyło 1007 osób. Wśród lekcji muzealnych dużym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia dotyczące klasy czystości wody w jeziorze Wigry, biologii życia bobra, ptaków, ryb, ogólnie zwierząt Wigierskiego Parku Narodowego, chemizmu wody wigierskiej, Natury 2000. W ofercie edukacyjnej nadal największym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia na Wodnych Ścieżkach Edukacyjnych (rejsy łodzią Leptodora II prowadzone od maja do października 2015 roku, z których w 260 rejsach skorzystało 2260 osób) oraz lekcje muzealne. Muzeum było miejscem szkoleń i spotkań dla nauczycieli, odbywały się tu szkolenia organizowane przez WPN dla pracowników i członków stowarzyszeń turystycznych.
3.6.2. Wystawy
3.6.3. Imprezy i akcje organizowane w/przez Muzeum Wigier
Muzeum Wigier kontynuowało działania dotyczące spotkań z podróżnikami, celem poszerzenia wiedzy wśród zainteresowanych mieszkańców na temat innych kultur, zabytków, wartości przyrodniczych itp. W roku 2015 odbyły następujące spotkania:
Inne imprezy, których Muzeum Wigier było organizatorem lub współorganizatorem:
3.6.4. Udostępnienie muzeum
W 2015 roku pracownicy Muzeum Wigier prowadzili ewidencję zwiedzających i uczestniczących w lekcjach muzealnych. Muzeum Wigier w minionym roku sprzedało 12058 biletów wstępu. Ponad połowę wszystkich zwiedzających – (6429 osób) stanowili turyści odwiedzający w grupach zorganizowanych. Odwiedzającymi muzeum podobnie, jak w ubiegłym roku, byli przede wszystkim z Polski - najczęściej z Warszawy i województwa mazowieckiego. W muzeum byli także turyści z innych regionów Polski, m.in. z Krakowa, Opola, Lubina, Poznania, Konina, Wrocławia, Łodzi czy Gdańska. Zagraniczni goście Muzeum pochodzili z takich krajów jak: Niemcy, Litwa, Rosja, Wielka Brytania, Włochy, Holandia, USA, Białoruś i Francja. Porównując tegoroczny sezon turystyczno-edukacyjny w Muzeum Wigier z rokiem poprzednim, widoczny jest wzrost liczby zwiedzających. Na wzrost odwiedzjących przyczyniło się kilka rzeczy, a mianowicie poprawa infrastruktury parkingowej przy muzeum, wyposażenie parkingu w nowe instalacje dla rowerzystów, poprawa odcinka dojazdu dróg publicznych, (przedłużająca się przebudowa większej części drogi Suwałki-Sejny była nadal komunikacyjnym utrudnieniem w czasie sezonu letniego). Turyści oceniali bardzo pozytywnie ekspozycje muzeum, zadawali też często pytania dotyczące funkcjonowania muzeum, atrakcji w okolicy i na terenie WPN, posmakowania potraw regionalnych, miejsca zjedzenia ryb, dojazdu do klasztoru wigierskiego, wędkowania na wodach WPN, noclegów, rowerów, kajaków i żaglówek. Uwagi ze strony odwiedzających dotyczyły utrudnienia i dodatkowych objazdów odcinków dróg krajowych oraz słabego oznakowania przy trasie Suwałki – Sejny. Zgłaszane były postulaty ze strony zwiedzających, aby jeszcze wyraźniej wskazać miejsce zjazdu do muzeum przy drodze Suwałki-Sejny. Do najlepszych doświadczeń podczas pobytu turyści zaliczyli przede wszystkim interaktywną, nowoczesną formę edukacji, zastosowanie audio przewodników przy zwiedzaniu indywidualnym i grupowym. Wysoką ocenę uzyskało wyposażenie wystaw w ekrany dotykowe i tablice interaktywne, które oddziałują intensywniej na zmysły i emocje oraz rejsy Leptodorą II po jeziorze Wigry. Projekty realizowane przez muzeum: Na początku bieżącego roku WPN podpisał aneks umowy z CKPŚ i NFOŚiGW do projektu „Ograniczenie presji turystycznej na cennych przyrodniczo obszarach Wigierskiego Parku Narodowego”. W ramach tego aneksu przewidziane zostało rozszerzenie jego zakresu o następujące zadania: budowa dwóch stacji ładowania pojazdów elektrycznych, montaż separatorów substancji ropopochodnych na Parkingu przy Muzeum Wigier, modernizacja sali konferencyjnej i ekspozycyjnej przy Centrum Informacji Turystycznej w budynku Dyrekcji WPN, montaż 4 stacji naprawy rowerów, zakup 12 rowerów, w tym 4 rowerów z napędem wspomagającym (elektrycznym), zakup przyczepki do transportu rowerów, zakup 4 stojaków rowerowych. W I półroczu w muzeum przeprowadzono remont wnętrz, podczas którego odnowiono sale wystawowe. Realizacja wymienionych zdań zgodnie z zakładanym harmonogramem została zakończona w czerwcu 2015 roku.
3.6.5. Promocja
W 2015 roku Muzeum Wigier wysyłało z okazji otwarcia każdej wystawy, cyklicznych spotkań czy organizowanych imprez po 250 zaproszeń drogą elektroniczną. Dodatkowo informowano na stronie internetowej WPN, a także przez media oraz portale internetowe o organizowanych wydarzeniach. Wydano 5 tyś. zaktualizowanych broszur dotyczących wystaw muzeum. Na bieżąco prowadzona jest strona własna Parku www.wigry.org.pl, w ramach której jest podstrona Muzeum Wigier. Bardzo często zgłaszanie grup na zwiedzanie muzeum odbywało się przez stronę www. Licznik zarejestrował 70 995 osób odwiedzających lub korzystających z naszej strony internetowej. Ponadto informacje o Muzeum Wigier i imprezach w nim organizowanych ukazywały się na wielu stronach internetowych, w tym:
Przekazano materiały informacyjne o Muzeum Wigier do: Centrów Informacji Turystycznej w Suwałkach (SIRT, CMIKT), Augustowie, Sejnach, Białymstoku (Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna). Telewizja Białystok i lokalne Radio 5 nagrały materiał o Muzeum Wigier.
|