1. WSTĘP

1.1. Powierzchnia parku

Dorota Zaborowska

Park wykonuje swoje zadania statutowe w oparciu o podział organizacyjny wprowadzony w 1996 roku, według którego dzieli się na dwa leśne obręby ochronne:

1.Obręb Ochronny Wigry o powierzchni 4671,17 ha,

2.Obręb Ochronny Maćkowa Ruda o powierzchni 4986,70 ha,

3.oraz Wodny Obwód Ochronny o pow. 2804,63 ha.

W Obrębie Ochronnym Wigry funkcjonuje 5 obwodów ochronnych:

1.Obwód Ochronny Lipniak - o pow. 923,33 ha;

2.Obwód Ochronny Krzywe - o pow. 973,48 ha;

3.Obwód Ochronny Leszczewek - o pow. 887,39 ha;

4.Obwód Ochronny Gawarzec - o pow. 906,17 ha;

5.Obwód Ochronny Słupie - o pow. 980,80 ha.

Obręb Ochronny Maćkowa Ruda składa się także z 5 obwodów ochronnych:

1.Obwód Ochronny Powały - o pow. 609,84 ha;

2.Obwód Ochronny Krusznik - o pow. 1136,50 ha;

3.Obwód Ochronny Lipowe - o pow. 1011,72 ha;

4.Obwód Ochronny Mikołajewo - o pow. 1113,06 ha;

5.Obwód Ochronny Wysoki Most - o pow. 1115,58 ha.

Powierzchnie obrębów leśnych i obwodów ochronnych podano na podstawie danych BULiGL z uwzględnieniem gruntów wykupionych i przejętych od 1996 r. Nie są one identyczne z powierzchnią ewidencyjną Parku.

Powierzchnia Wodnego Obwodu Ochronnego została podana zgodnie z ewidencją gruntów, w jej skład wchodzą następujące jeziora:

1.Wigry - 2202,0347 ha;

2.Pierty - 236,3351 ha;

3.Białe - 101,8871 ha;

4.Długie - 80,3845 ha;

5.Krusznik - 26,7100 ha;

6.Muliczne - 25,6708 ha;

7.Leszczewek - 22,0224 ha;

8.Mulaczysko - 18,1900 ha;

9.Omułówek - 17,7702 ha;

10.Postaw - 15,6678 ha;

11.Okrągłe - 14,3906 ha;

12.Suchar Wielki - 11,5957 ha;

13.Królówek - 10,3528 ha;

14.Czarne k.Bryzgla - 7,6398 ha;

15.Białe k.Piert - 6,1663 ha;

16.Klonek - 5,0200 ha;

17.Czarne k/ Gawrych Rudy - 2,7969 ha.

1.1.1. Stan prawny gruntów

W związku z nabyciem z dniem 01.01.2012 r. prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz własności położonych na tych nieruchomościach budynków i innych urządzeń oraz lokali WPN otrzymał decyzje Wojewody Podlaskiego potwierdzające nabycie tych praw do wszystkich nieruchomości, będących do dnia 31.12.2011 r. w trwałym zarządzie WPN, oprócz współwłasności. Współwłasności z osobami fizycznymi dotyczą 21 działek: 19 w obrębie Nowa Wieś i 3 w obrębie Wysoki Most - 9,7205 ha pow. wynikająca z udziałów w tych nieruchomościach. WPN wystąpił do Starosty Suwalskiego z prośbą o nieodpłatne przekazanie na własność WPN udziałów we współwłasnościach w Nowej Wsi (2,0295 ha). W przypadku działek położonych w Wysokim Moście nie wystąpiliśmy z takim wnioskiem, ponieważ toczy się postępowanie sądowe w sprawie zniesienia współwłasności i zasiedzenia, prowadzone na wniosek pozostałych współwłaścicieli.

We wszystkich księgach wieczystych dokonano stosownych wpisów dotyczących prawa użytkowania wieczystego i prawa własności budynków i urządzeń.

Aktualnie w WPN występują n/w formy prawne władania nieruchomościami:

• własność Skarbu Państwa w użytkowaniu wieczystym WPN (grunty, które do 01.01.2012 r. były w trwałym zarządzie) – 12 454,4 ha
• własność budynków, budowli i innych urządzeń znajdujących się na w/w gruntach,
• własność gruntów, które są nabywane w drodze wykupów od 01.01.2012 r.– 57,9822 ha

1.1.2. Księgi wieczyste

W 2013 r. założono księgi wieczyste dla nieruchomości położonych w Czerwonym Krzyżu o pow. 296,4904 ha i Mikołajewie o pow. 22,79 ha. WPN posiada założone księgi wieczyste dla wszystkich nieruchomości, zgodnie z poniższym zestawieniem:

Tabela 1. Zestawienie założonych w 2013 roku ksiąg wieczystych

1.2. Wykupy gruntów i budynków

Dorota Zaborowska

Od początku kwietnia 2013 r. WPN rozpoczął wykupy gruntów cennych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym w ramach przedsięwzięcia LIFE 11 NAT/PL/431 Czynna ochrona zagrożonych gatunków i siedlisk na obszarze Natura 2000 „Ostoja Wigierska” współfinansowanego przez instrument finansowy LIFE Wspólnoty Europejskiej oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dotychczas wykupiono 29 nieruchomości o łącznej powierzchni 53,5822 ha (plan – ok.68 ha) w tym:

• 27,8633 ha w Kruszniku (pomiędzy jeziorami Wigry i Krusznik, nad jez. Czarne),
• 11,0219 ha w Bryzglu (na Wyspie Ostrów i cała Krowa oraz przy jez. Czarne),
• 4,2537 ha w obrębie Leszczewek ,
• 2,4475 ha w Magdalenowie,
• 6,4500 ha w Cimochowiźnie,
• 0,3006 ha w Leszczewie,
• 0,4800 ha w Budzie Ruskiej,
• 0,7652 ha w Gawrych Rudzie.

Łączny koszt dotychczasowych wykupów obejmujący zakup gruntów, opłaty notarialne i sądowe, wycenę rzeczoznawcy wynosi: 3 644 202 zł (planowane koszty – 4 798 000 zł). Przedsięwzięcie będzie kontynuowane w 2014 r.

Zgodnie z przysługującym Parkowi prawem pierwokupu nieruchomości położonych w granicach parku (art.10 ust.5 ustawy o ochronie przyrody) do WPN wpłynęło 9zawiadomień z kancelarii notarialnych, dotyczących zawarcia warunkowych umów sprzedaży nieruchomości na terenie Parku, położonych w obrębach: Leszczewek (4 – o pow. 0,5105 ha), Gawrych Ruda (1 – o pow. 0,1118 ha), Czerwony Folwark ( 1 – o pow. 2,6875 ha), Piertanie ( 1 – o pow. 1,0002 ha), Krusznik (1 – o pow. 0,1700 ha), Mikołajewo (1 – o pow. 0,0900 ha). WPN nie był zainteresowany wykupem tych nieruchomości, nie były one ujęte w wykazie gruntów planowanych do wykupu.

1.3. Przejmowanie nieruchomości Skarbu Państwa

Dorota Zaborowska

W 2013 roku nie przejmowano nieruchomości Skarbu Państwa, przekazano natomiast 0,8262 ha gruntów na rzecz Województwa Podlaskiego – Podlaskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Białymstoku w związku z remontem i przebudową drogi Suwałki- Sejny, przebiegającej przez teren Parku na odcinku Krzywe – Tartak.

Zgodnie z art.12 ust.4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r, o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz.687 ze zm.) zwanej specustawą drogową, nieruchomości lub ich części stają się własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym odrębną decyzją. Ostateczną decyzją Wojewody Podlaskiego z dnia 6 maja 2013 r. udzielono Zarządowi Województwa Podlaskiego w Białymstoku zezwolenia na realizację inwestycji drogowej, polegającej na rozbudowie i budowie drogi wojewódzkiej Nr 653 na odcinku Suwałki-Sejny, w km od 35+548,00 do km 60+848,00, wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi i niezbędną infrastrukturą techniczną oraz zatwierdzono podział nieruchomości.

Na podstawie tej decyzji zostało podzielonych 14 działek będących w użytkowaniu wieczystym WPN, położonych w obrębie Krzywe, Leszczewek, Tartak – po obu stronach drogi na gruntach SP od m. Krzywe km 37+600 do Leszczewek km 40+420 (2 km 820 m) i we wsi Tartak (przy wylęgarni ryb) km 44+052 do km 43+700 (352 m). W wyniku podziału powstało 40 działek, z czego 26 o pow. 0,8262 ha przekazano protokołem zdawczo-odbiorczym w dniu 01.10.2013 r. na realizację inwestycji. Zgodnie z wydanymi przez Wojewodę Podlaskiego decyzjami, Parkowi przysługuje odszkodowanie w kwocie określonej dla wartości prawa użytkowania wieczystego tj. łącznie 66 784 zł. Kwota ta nie uwzględnia drzew i innych nasadzeń znajdujących się na gruncie, za które odszkodowanie przysługuje właścicielowi gruntu, czyli Skarbowi Państwa.

1.4. Natura 2000

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 stycznia 2004 roku, w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. nr 229, poz. 2313), Wigierski Park Narodowy w całości znajduje się w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków (w skrócie OSO) „Puszcza Augustowska” (kod obszaru PLB200002). W listopadzie 2007 r., decyzją Komisji Europejskiej obszar naszego parku stał się częścią specjalnego obszaru ochrony siedlisk (w skrócie SOO) „Ostoja Wigierska” (kod PLH 200004). Do czasu wydania przez Ministra Środowiska stosownego rozporządzenia Ostoja Wigierska ma status „obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty”, w którym obowiązują wszystkie przepisy ochronne dotyczące Natury 2000.

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego sprawuje nadzór nad OSO „Puszcza Augustowska” i SOO „Ostoja Wigierska” w części znajdującej się w granicach parku.

Podstawowym dokumentem zawierającym dane o obszarze Natura 2000 jest Standardowy Formularz Danych (w skrócie SDF, od Standard Data Form). Na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska http://natura2000.gdos.gov.pl/ znajdują się aktualne SDF-y wszystkich polskich obszarów Natura 2000. Najnowszy Standardowy Formularz Danych dla Ostoi Wigierskiej ma datę aktualizacji 2013-10. Treść tego SDF-u nie była konsultowana z Wigierskim Parkiem Narodowym i nie można jej traktować jako źródła rzetelnej informacji o „Ostoi Wigierskiej”. Zaktualizowany SDF Ostoi Wigierskiej będzie efektem trwających właśnie prac nad planem ochrony, które mają być zrealizowane z końcem 2014 roku.

1.5. Plan ochrony i plan zadań ochronnych

Jarosław Borejszo

W związku z brakiem planu ochrony Park funkcjonuje na podstawie zadań ochronnych, corocznie zatwierdzanych przez Ministra Środowiska. W 2013 roku podstawę działalności statutowej parku stanowiło zarządzenie nr 7 Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 roku, w sprawie zadań ochronnych dla Wigierskiego Parku Narodowego.

W 2013 roku trwała realizacja projektu „Plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego i obszaru Natura 2000 Ostoja Wigierska”. Projekt jest finansowany ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (nr POIS.05.03.00-00-275/10), w ramach działania 5.3 priorytetu V i w 15% współfinansowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Okres realizacji to lata 2011 – 2014.

W ramach projektu będą wykonane projekty dwóch planów ochrony:

1. Wigierskiego Parku Narodowego, uwzględniającego zakres dla parku narodowego i obszaru Natura 2000.

2. Specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Wigierska, w części znajdującej się poza granicami Wigierskiego Parku Narodowego.

Obszary objęte planowaniem przedstawiają mapy zamieszczone poniżej.

Zaawansowanie finansowe projektu na koniec 2013 roku wynosiło 88%. Stan zaawansowania rzeczowego prac nad projektem przedstawiał się następująco.

W 2013 roku trwały prace nad następującymi opracowaniami:

1.Operat ochrony ekosystemów leśnych.

2.Operat ochrony lądowych ekosystemów nieleśnych, torfowiskowych i  bagiennych.

3.Operat ochrony zasobów i ekosystemów wodnych.

4.Operat ochrony roślin.

5.Operat ochrony grzybów.

6.Operat ochrony zwierząt.

7.Bazy danych opisowych i geometrycznych zawartych w starych operatach:

Ochrony walorów i zasobów przyrody nieożywionej i gleb, Ochrony zasobów i  walorów krajobrazowych

i Ochrony wartości kulturowych.

8.Zagospodarowanie przestrzenne Wigierskiego Parku Narodowego i jego otuliny.

W 2013 roku zakończyła się praca nad bibliografią Wigierskiego Parku Narodowego.

Odbyły się też trzy spotkania dyskusyjne – warsztaty:

I kwartał 2013 – ekosystemy wodne;

II kwartał 2013 – flora, fauna, grzyby;

III kwartał 2013 – ekosystemy nieleśne, krajobraz, zagospodarowanie przestrzenne.

Na realizację projektu w 2013 roku wydano kwotę 286 390 zł.

Na stronie internetowej Wigierskiego Parku Narodowego znajdują się na bieżąco aktualizowane informacje o postępach prac nad planami ochrony. Pod adresem www.wigry.win.pl/inf_i_rozw/plany/po_index.htm każdy zainteresowany może przesłać za pomocą odpowiedniego formularza komentarze, uwagi i wnioski do zamieszczonych informacji. Nie wyklucza to możliwości składania uwag i wniosków w formie pisemnej, ustnie do protokołu lub za pomocą poczty elektronicznej.

1.6. Łączność

Piotr Pieczyński, Stefan Mackiewicz

Łączność bezprzewodowa, alarmowa w dyspozycji WPN w roku 2013:

a) stacje radiowe: główna stacja bazowa (GSB - Dyrekcja WPN), stacje przekaźnikowe (Krzywe, Królówek, Lipowe), lokalne stacje bazowe (LSB) - 16 sztuk, radiotelefony przewoźne – 8 sztuk, radiotelefony nasobne – 25 sztuki; M216, Yaesu FTL-1011 – bazowe i przewoźne.

b) sprzęt radiokomunikacyjny: radiotelefony Motorola P200, GP340 – nasobne M216, Yaesu FTL-1011 – bazowe i przewoźne. kanały radiowe: kanał 1 – roboczy: łączność bezpośrednia dla wszystkich radiotelefonów w sieci pozostających w zasięgu kanał 2 i 3 – łączność z GSB poprzez stacje przekaźnikowe w sytuacji braku łączności na kanale 1, kanał 3,4,5 – łączność ze strażą pożarną, kanały wykorzystywane wyłącznie przez Punkt Alarmowo Dyspozycyjny WPN i Służbę Ochrony Przeciwpożarowej Parku;

c) wykorzystywana częstotliwość 48,3000 MHz,160,5500 MHz.

Pozwolenie radiowe ważne jest do 29 grudnia 2015 r. Na bieżąco wykonywano konserwacje i naprawy.

Obecnie w sieci Plus funkcjonuje 38 telefonów komórkowych.

Do dyspozycji leśniczych zostało zakupionych 10 kart SIM przeznaczonych do przesyłu danych. Ponadto 1 karta zainstalowana jest w instalacji alarmowej w Ośrodku Edukacji Środowiskowej na Słupiu.

WPN posiada telefonię stacjonarną do obsługi siedziby parku, wylęgarni ryb w  Tartaku, Muzeum Wigier w Starym Folwarku oraz OEŚ na Słupiu.

Dalej »