Lp. | Identyfikacja i ocena zagrożeń | Sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków |
1 | Urbanizacja parku: degradacja walorów przyrodniczych i krajobrazowych, wzrost zanieczyszczenia środowiska i innych form antropopresji | Dążenie do jak najszybszego opracowania i uzgodnienia planu ochrony parku. Wprowadzenie do planu ochrony, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego województwa zapisów ograniczających zabudowę terenu parku, w szczególności obszarów położonych poza granicami skupionej zabudowy miejscowości, oraz innych zasad i wytycznych dotyczących gospodarowania przestrzenią i budownictwa na terenie parku narodowego. Wykupy gruntów zagrożonych urbanizacją. |
2 | Zanieczyszczenie wód | Rozbudowa systemu oczyszczania ścieków i kanalizacji wsi; wprowadzenie systemu oczyszczania ścieków burzowych; utrzymanie i odtwarzanie trwałej pokrywy roślinnej w strefie brzegowej wód; zachowanie nieużytków i innych gruntów z trwałą pokrywą roślinną, położonych w zlewniach bezpośrednich wód; wpływanie na ograniczanie stosowania nawozów mineralnych i środków ochrony roślin w zlewniach bezpośrednich jezior; wykupy gruntów położonych w zlewniach bezpośrednich; prowadzenie badań naukowych i monitoringu jakości wód; ograniczanie skutków eutrofizacji jezior poprzez sterowanie strukturą i liczebnością zespołów ryb (biomanipulację); zachęcanie rolników z terenu parku i otuliny do uczestnictwa w programach rolno-środowiskowych. |
3 | Zmiany stosunków wodnych | Utrzymanie właściwego poziomu (stanu) wód powierzchniowych i gruntowych; zapobieganie osuszaniu terenów podmokłych i likwidacji drobnych zbiorników wodnych; odtwarzanie śródpolnych oczek wodnych, utrzymanie naturalnej zmienności przepływów w ciekach, prowadzenie monitoringu hydrologicznego. |
4 | Wysychanie i murszenie torfowisk | Utrzymanie w stanie naturalnym lub renaturalizacja terenów torfowiskowych, również dzięki ich wykupom. |
5 | Zanieczyszczenie powietrza | Modernizacja systemów ogrzewania poprzez wprowadzanie i popularyzację technologii wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz termo-modernizację budynków. |
6 | Zanieczyszczenie powierzchni ziemi | Wprowadzenie zbiórki, segregacji i wywozu odpadów stałych (zadanie samorządów lokalnych). Likwidacja starych składowisk odpadów i rekultywacja terenu. |
7 | Obniżenie naturalnej odporności ekosystemów leśnych na działanie czynników wewnętrznych i zewnętrznych oraz degradacja siedlisk w lasach przekształconych antropogenicznie | Renaturalizacja drzewostanów poprzez regulację struktury przestrzennej, gatunkowej i wiekowej: przebudowa drzewostanów, dolesianie wybranych luk i przerzedzeń; porządkowanie powierzchni i przygotowanie gleby pod odnowienia, odnowienie lasu w drodze samosiewu, siewu lub sadzenia; zalesienia; poprawki i uzupełnienia; pielęgnacja upraw; wprowadzanie podszytów; kształtowanie stabilnej struktury zbiorowiska leśnego; cięcia pielęgnacyjno-hodowlane i ochronne; przerzedzanie wyznaczonych partii drzewostanów. |
8 | Zagrożenia drzewostanów ze strony owadów | Diagnozowanie występowania owadów; wykładanie pułapek; wyszukiwanie i usuwanie drzew zasiedlonych; usuwanie części drzew iglastych przewróconych lub złamanych w wyniku działania czynników abiotycznych; korowanie drewna; mechaniczne rozdrabnianie gałęzi i resztek po wyróbce drewna, z pozostawieniem ich na powierzchni. |
9 | Zagrożenia drzewostanów przez grzyby pasożytnicze | Ograniczanie występowania huby korzeniowej poprzez zabezpieczanie pni po ściętych drzewach preparatami biologicznymi; usuwanie części drzew porażonych. |
10 | Szkody wyrządzane przez zwierzęta łowne | Regulacja liczebności oraz struktury wiekowej i płciowej; zabezpieczanie upraw leśnych przed zgryzaniem; zwiększenie bazy żerowej poprzez uprawę poletek z uprawami rolnymi; okresowe obserwacje uszkodzeń drzewostanów. |
11 | Uszkodzenia w drzewostanach w wyniku działania wiatru, śniegu i lodu | Kształtowanie wewnętrznej struktury lasu w celu zwiększania stabilności (odporności) drzewostanów na działanie czynników abiotycznych. Usuwanie części drzew połamanych i wywróconych, których pozostawienie groziłoby zasiedleniem przez owady zagrażające trwałości drzewostanów. |
12 | Deficyt rozkładającego się drewna w ekosystemach leśnych | Pozostawienie zamierających i martwych drzew, które nie niosą ryzyka zasiedlenia przez owady zagrażające trwałości drzewostanów. |
13 | Pożary | Wykonanie i odnawianie pasów przeciwpożarowych; utrzymanie wyznaczonych dróg w stanie przejezdności dla samochodów gaśniczych; stała kontrola terenu w okresie zagrożenia pożarowego. |
14 | Niepożądany kierunek zmian w zbiorowiskach nieleśnych | Powstrzymywanie (na wybranych obszarach) sukcesji zbiorowisk nieleśnych poprzez eliminowanie drzew i krzewów, utrzymanie gruntów uprawnych – zespołów upraw; realizacja programów rolno-środowiskowych; wykupy przyrodniczo cennych gruntów nieleśnych. |
15 | Spadek różnorodności gatunkowej, zmiany struktury gatunkowej i liczebności ryb | Zarybienia wybranych wód parku wylęgiem i narybkiem gatunków zagrożonych wyginięciem oraz wykazujących niską liczebność; restytucja gatunków, które wyginęły w wyniku antropopresji; odłowy regulacyjne i kontrolne; badania naukowe i monitoring zmian zachodzących w strukturze i liczebności zespołów ichtiofauny; zwalczanie kłusownictwa rybackiego, dostosowanie zasad wędkowania do potrzeb ochrony ekosystemów wodnych. |
16 | Wzrastająca presja kormorana czarnego na zespoły ryb | Zarybienia, uwzględnianie wzrastającej presji kormorana na zespoły ryb przy ustalaniu wielkości odłowów regulacyjnych, postulowanie zmiany statusu ochronnego kormorana. |
17 | Pogorszenie warunków sanitarnych i tlenowych w strefie trzcinowisk jezior | Zimowe koszenie części trzcinowisk i częściowe usuwanie skoszonej roślinności wynurzonej z wybranych akwenów. |
18 | Zmniejszanie się liczebności (bogactwa) rodzimych gatunków roślin | Ochrona aktywna stanowisk cennych gatunków i restytucja siedlisk, eliminacja inwazyjnych gatunków obcych, zachowanie gospodarki ekstensywnej i tradycyjnych sposobów użytkowania gruntów rolnych; restytucja tradycyjnych odmian roślin uprawnych; zachęcanie rolników z terenu parku i otuliny do korzystania z programów rolno-środowiskowych; wykupy gruntów z cennymi gatunkami roślin. |
19 | Pojawienie się obcych gatunków roślin | Usuwanie mechaniczne obcych (inwazyjnych) gatunków roślin. |
20 | Zanikanie i przekształcanie siedlisk gatunków zwierząt | Zachowanie różnorodności, powierzchni i właściwego środowiska życia zwierząt; sterowanie zagęszczeniem, strukturą gatunkową, wiekową i przestrzenną wybranych populacji zwierząt; tworzenie siedlisk zastępczych. |
21 | Rozprzestrzenianie się obcych gatunków zwierząt | Ograniczanie liczebności gatunków pierwotnie nie występujących, a stanowiących zagrożenie dla istnienia gatunków rodzimych. |
22 | Spadek różnorodności gatunkowej zwierząt | Restytucja i reintrodukcja gatunków zwierząt, które dawniej występowały na terenie parku; zasilanie populacji gatunków rzadkich i zagrożonych nowymi osobnikami; odtwarzanie siedlisk; restytucja rodzimych ras zwierząt gospodarskich poprzez realizację programów rolno-środowiskowych. |
23 | Utrudnienia w przemieszczaniu się zwierząt przez drogi | Budowa bezkolizyjnych przejść dla zwierząt przez ciągi komunikacyjne. |
24 | Nieszczęśliwe zdarzenia losowe, którym ulegają zwierzęta | Okresowe przetrzymywanie i leczenie zwierząt wymagających opieki w celu ich powrotu do naturalnego środowiska. |
25 | Zużycie techniczne obiektów kultury materialnej | Konserwacja i rewaloryzacja obiektów znajdujących się w zarządzie parku; wspieranie ochrony zabytków i obiektów zabytkowych obcej własności poprzez pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych; wykupy obiektów kultury materialnej. |
26 | Niekontrolowana penetracja ludzka | Egzekwowanie zakazu wstępu do stref wyłączonych z turystyki; budowa urządzeń służących kanalizowaniu ruchu turystycznego; prowadzanie działalności edukacyjnej. |
27 | Wykroczenia przeciwko przyrodzie i środowisku parku | Zwalczanie przestępstw i wykroczeń, prowadzenie powszechnej, wielokierunkowej i różnorodnej edukacji środowiskowej; rozwój polityki informacyjnej parku oraz rozwijanie form komunikacji społecznej; współdziałanie z organizacjami pozarządowymi; budowa ośrodków edukacji przyrodniczej i kulturowej. |