Proszę chwilę zaczekać, ładuję stronę ... |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. ANALIZA I OCENA DZIAŁALNOŚCI OCHRONNEJ c.d.
5.2. Ochrona ekosystemów nieleśnych lądowych
W celu ochrony nieleśnych ekosystemów lądowych, polegającej na zaprzestaniu ich użytkowania, WPN w 1998 roku wykupił: Łąki - 2,68 ha Pastwiska - 0,19 ha Nieużytki - 0,34 ha RAZEM - 3,21 ha
Wykup był dofinansowany przez Fundację EKOFUNDUSZ w ramach projektu „Ochrona rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt Wigierskiego Parku Narodowego”, którego ostatni etap zrealizowano w 1998 r.
5.2.1. Grunty rolne
Powierzchnia gruntów rolnych na terenie Parku wynosi 2228,84 ha co stanowi 14,8% całkowitej jego powierzchni (załącznik nr 1.). W tym grunty orne zajmują 11,2% powierzchni Parku (1681,61 ha) z czego 174,11 ha znajduje się w zarządzie Parku, a 1507,5 ha jest własnością prywatną. Łąki i pastwiska obejmują 536,08 ha powierzchni Parku (3,5%): 96,80 ha znajduje się w zarządzie Parku, a 439,28 ha to własność prywatna. Szczegółowe zestawienie z podziałem na gminy i rodzaj własności przedstawiono w załączniku nr 3. W formie deputatów użytkowano 52,15 ha gruntów, w tym 37,75 ha gruntów ornych i 14,40 ha łąk i pastwisk. Miejscowym rolnikom wydzierżawiono 40,12 ha gruntów ornych oraz 15,11 ha łąk i pastwisk (łącznie 55,23 ha). Na potrzeby Parku w ramach zespołów rolnych użytkowano 29,72 ha, z tego 13,52 ha wykorzystano pod zasiewy owsa, żyta i rzepaku, a na łąkach o powierzchni 16,20 ha wykonywano koszenie. Zabiegi w zespołach upraw rolnych prowadzone są w celu utrzymania gruntów w odpowiedniej kulturze, zapewnienia materiału siewnego na poletka zaporowe, ograniczenia postępowania sukcesji roślinności drzewiastej i krzewów, a także stworzenia bazy pokarmowej dla zwierzyny w okresie nasilenia szkód przez nią wyrządzanych. W 13 gospodarstwach rolnych jest realizowany program „Analiza techniczno- ekonomiczna celowości realizacji programu rolno- środowiskowego w Europie Środkowej. Program pilotażowy w obszarze Zielonych Płuc Polski”. Ma on za zadanie ocenę sytuacji gospodarstw rolnych gdyby obowiązywały zasady dofinansowania rolnictwa zawarte w dyrektywie nr 2078 Unii Europejskiej z 30.07.1992 r. (D.U. Wspólnot Europejskich nr L/215/92).
5.3. Ochrona ekosystemów wodnych
Spośród 17 jezior wchodzących w skład wydzielonego wodnego obwodu ochronnego Wigry ochronę czynną wykonywano w 7 jeziorach o łącznej powierzchni 2537,34 ha. Ochrona pozostałych 10 jezior o powierzchni 264,35 ha polegała na nadzorowaniu zakazu korzystania z tych wód.
Czynną ochronę wykonywano poprzez:
1. Zarybienia wybranych wód: a) gatunkami zagrożonymi skutkami eutrofizacji (sielawa i sieja) b) rybami drapieżnymi (szczupak, sum) w celu zwiększania ich liczebności i wzmacniania w ten sposób efektów biomanipulacji.
2. Odłowy rybacko-wędkarskie: a) ryb o krótkim cyklu życiowym w celu zapobiegania wtórnemu zanieczyszczeniu jezior przez snące ryby (sielawa) b) ryb karpiowatych w celu kontrolowania ich liczebności na odpowiednio niskim poziomie (ukleja, płoć, leszcz) c) odłowy w celu pozyskania tarlaków do wychowu materiału zarybieniowego (sielawy, siei i szczupaka) d) odłowy ryb migrujących poza obszar WPN (węgorz).
3. Zwalczanie przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom z zakresu ochrony przyrody.
5.3.1. Zarybienia
W 1998 r. dokonano następujących zarybień wód WPN:
Materiał zarybieniowy sielawy (18 900 000 szt.), siei (900 000 szt.) i szczupaka (1 410 000 szt.) uzyskano we własnej wylęgarni z pozyskanej jesienią przez brygadę rybacką WPN ikry sielawy i siei w ilości odpowiednio: 132 i 19,25 litra oraz pozyskanej wiosną ikry szczupaka w ilości 37,25 litra. Narybek suma został zakupiony w Doświadczalnym Ośrodku Zarybieniowym Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Giżycku. Podobnie jak w latach poprzednich WPN świadczył usługi wylęgarnicze inkubując we własnej wylęgarni ikrę sielawy, siei i szczupaka powierzoną przez rybackich użytkowników wód z terenu Suwalszczyzny. Z powierzonej jesienią 1997 roku przez 2 rybackich użytkowników jezior ikry sielawy i siei uzyskano wiosną 1998 r. 3 312 000 szt. wylęgu sielawy i 312 500 szt. wylęgu siei. Ponadto, z powierzonej wiosną 1998 roku przez 7 podmiotów dzierżawiących jeziora zapłodnionej ikry szczupaka wyprodukowano 750 000 szt. wylęgu. Za inkubację ikry WPN przejął 50% otrzymanego wylęgu czyli 375 000 szt.
W 1998 roku sumaryczna ilość wyprodukowanego materiału zarybieniowego w szt. wyniosła:
5.3.2. Odłowy
a) Odłowy regulacyjne wykonywano w 4 jeziorach (Wigry, Pierty, Leszczewek,
Postaw). W jeziorze Wigry do odłowów użyto rybackiego sprzętu ciągnionego
(przywłoka), biernego oplatającego (wontony sielawowe, siejowe), biernego
klatkowego (żaki, kozaki, mieroże, przestawa węgorzowa), w pozostałych jeziorach
odłowy wykonywano przywłoką. Dane dotyczące czynnej ochrony ichtiofauny w
poszczególnych jeziorach zawarte są w załączniku nr 13.
b) Odłowy wędkarskie. Poprzez przepisy regulaminu amatorskiego połowu ryb w wybranych wodach WPN presja połowowa kierowana jest na gatunki karpiowate. Gatunki zagrożone wyginięciem i ekologicznie ważne jak: troć jeziorowa, szczupak, sum, sieja chronione są regulaminem poprzez całkowite lub częściowe wyłączenie ich z połowów, poprzez szczegółowe określenie okresu, miejsc i dozwolonych metod połowu.
W 1998 roku udostępnionych do wędkowania było 5 jezior tzn. Wigry, Pierty, Leszczewek, Omułówek, Mulaczysko. Całkowitym zakazem połowu objęte były 4 gatunki, tzn. troć jeziorowa, pstrąg potokowy, sum, sieja. W 1998 roku WPN dopuścił w jeziorze Wigry ograniczony połów szczupaka. Ponadto, biorąc pod uwagę konieczność przeciwdziałania przeżyźnieniu wód wprowadzono zakaz używania do połowu ryb wszelkich zanęt.
W 1998 roku sprzedano następujące ilości poszczególnych kategorii licencji wędkarskich:
5.3.3. Ochrona wód przed kłusownictwem
Pracownicy wydzielonego wodnego obwodu ochronnego Wigry patrolowali wody Parku w celu zwalczania przestępstw i wykroczeń przeciwko przepisom dot. ochrony przyrody. W ich trakcie pouczano wędkarzy w zakresie przestrzegania regulaminu wędkarskiego, zatrzymano kilkakrotnie kłusowniczy sprzęt rybacki, głównie różnego rodzaju wontony. W przypadku gdy zatrzymany sprzęt rybacki był w dobrym stanie, po przeróbkach i odpowiednim, zgodnym z przepisami oznakowaniu przeznaczano go do wykorzystania przez służby WPN do wykonywania odłowów. W 1998 roku Straż Parku znalazła i zebrała z wody 108 sztuk różnego rodzaju sieci zastawionych przez kłusowników. Kłusowników „na gorącym uczynku” nie udało się ująć. Sieci zostały zniszczone czego dowodem są protokoły zniszczenia.
5.3.4. Inna działalność
5.4. Analiza stanu BHP
1. Struktura zatrudnienia:
2. Wypadki przy pracy:
W 1998 roku miał miejsce 1 wypadek przy pracy:
3. Wypadki w drodze z domu do pracy i z pracy do domu:
W 1998 roku miały miejsce 2 wypadki w drodze do pracy i z pracy.
4. Choroby zawodowe:
W 1998 roku nie stwierdzono chorób zawodowych.
5. Ochrona zdrowia:
W ciągu roku skierowano na badania okresowe 37 pracowników budżetowych oraz 17 gospodarstwa pomocniczego Wigierskiego Parku Narodowego. Prowadzono badania kontrolne w przypadku zwolnień lekarskich powyżej 30 dni oraz badania wstępne nowo zatrudnianych pracowników. Wg stanu na dzień 31 grudnia 1998 roku wszyscy pracownicy Wigierskiego Parku Narodowego posiadali aktualne zaświadczenia lekarskie stwierdzające możliwość wykonywania zawodu. W jednym przypadku na wniosek lekarza uprawnionego do badań profilaktycznych przeniesiono pracownika zatrudnionego na stanowisku drwala-motorniczego do wykonywania lżejszych prac jako robotnik gospodarczy.
6. Szkolenia bhp:
W 1998 roku zorganizowano i przeprowadzono szkolenia okresowe z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dla następujących grup pracowniczych:
Jednocześnie prowadzono instruktaż ogólny i stanowiskowy dla pracowników nowo zatrudnianych.
7. Zagrożenia czynnikami szkodliwymi:
W Wigierskim Parku Narodowym, ze względu na specyfikę prowadzonej działalności występują następujące zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi dla zdrowia:
8. Profilaktyka:
W związku z istniejącymi zagrożeniami pracowników ze strony ww. czynników szkodliwych i niebezpiecznych, w Wigierskim Parku Narodowym prowadzone były następujące działania profilaktyczne w celu ograniczenia stopnia zagrożenia:
Plan zamierzeń w zakresie poprawy stanu bhp na 1999 rok:
1. Przeprowadzenie wiosennego i jesiennego przeglądu stanowisk pracy 2. Szkolenie podstawowe i okresowe z zakresu bhp:
3. Badania profilaktyczne:
4. Okresowe kontrole wewnętrzne prowadzone w obwodach ochronnych przez służbę bhp. 5. Zakup odzieży ochronnej i roboczej oraz wyposażanie w nią pracowników WPN. 6. Szczepienia ochronne pracowników przeciw kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych. 7. Wykonywanie innych zadań związanych z obowiązkami pracodawcy i służby bhp w zakładzie pracy.
5.5. Ochrona przed szkodnictwem
Głównym zagrożeniem dla prawidłowej działalności WPN są przestępstwa i wykroczenia polegające przede wszystkim na:
W celu ochrony Wigierskiego Parku Narodowego przed szkodnictwem na jego terenie działa Straż Parku. Na początku 1998 w Straży Wigierskiego Parku Narodowego zatrudnionych było sześć osób - Komendant Straży Parku plus pięciu funkcjonariuszy Straży Parku. Od października stan etatowy wynosi 7 osób. Pracownicy ci wyposażeni są w krótką broń palną (pistolety typu P-83), ręczne miotacze gazu, pistolety gazowe oraz indywidualne środki łączności (radiotelefony noszone Motorola P-200). Ponadto Straż Parku posiada do swojej dyspozycji trzy samochody terenowe: Suzuki SAMURAI i 2 Łady NIVA, z czego jedną zakupiono dla WPN ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w miesiącu listopadzie 1998 r. Samochody wyposażone są w radiotelefony przewoźne. Ponadto Straż dysponuje łodzią motorową i wiosłową przystosowaną do pływania z przyczepnym silnikiem zaburtowym. Do zaspokojenia potrzeb technicznych Straży niezbędna jest konieczność zakupu silnika spalinowego (ekologicznego) o mocy ok. 25 KM do łodzi będącej na wyposażeniu Straży oraz echosondy przenośnej z możliwością montażu na pokładzie łodzi motorowej. Zachodzi również potrzeba posiadania przez Straż Parku częstotliwości operacyjnej, niedostępnej dla innych służb Parku.
Zadaniami Straży Parku Narodowego są:
W 1998 r. funkcjonariusze Straży Parku przeszli przeszkolenie zorganizowane w maju przez Białowieski Park Narodowy i w październiku przez Bieszczadzki Park Narodowy. Szkolenia obejmowały program z zakresu przedmiotów prawnych, zawodowych leśnych, pomocy przedlekarskiej, wyszkolenia strzeleckiego i technik interwencyjnych oraz prawa o ruchu drogowym i zasad stosowania środków łączności jak również nauki jazdy konnej.
Dotychczasowe działanie Straży Parku jest prawidłowe i zgodne z obowiązującymi przepisami. Opracowywane miesięczne plany pracy Straży Parku w zakresie ochrony mienia zakładają penetrację całego obszaru WPN oraz patrole ze szczególnym uwzględnieniem newralgicznych miejsc w różnych porach doby. W wyniku tych działań, a szczególnie patroli łodziami po akwenach WPN w różnych porach doby, znaleziono i zebrano z wody 108 sztuk różnego rodzaju sieci zastawionych przez kłusowników. Kłusowników „na gorącym uczynku” nie udało się ująć. Wszystkie sieci zostały zniszczone, czego dowodem są protokoły zniszczenia.
Z przeprowadzonej analizy zagrożeń i przyczyn ich powstania wynika, że w aktualnie istniejących warunkach całkowita eliminacja przestępstw i wykroczeń jest praktycznie niemożliwa, natomiast wydaje się możliwe zmniejszenie ilości i częstotliwości ich występowania. Osiągnąć to można przy dużym zaangażowaniu wszystkich Służb Parku, polegającym na systematycznym i bardzo częstym patrolowaniu terenu ze szczególnym uwzględnieniem miejsc i obszarów newralgicznych. Powinno to utrudnić w znacznym stopniu nielegalny wyrąb i kradzież drewna jak również wszelkiego rodzaju kłusownictwo, niekontrolowaną turystykę, powstawanie „dzikich” biwakowisk i campingów oraz w znacznym stopniu zapobiegać powstawaniu zagrożeń pożarowych. Działalność kontrolna Straży Parku została także omówiona w Punkcie 8.2.- kontrole wewnętrzne, a wyniki tej działalności przedstawione są w załączniku Nr 18.
5.6. Infrastruktura gospodarcza
5.7. Zatrudnienie i wynagrodzenia
W roku 1998 stan zatrudnienia był taki jak w roku 1997. Na dzień 31.12.1998 przedstawiał się on następująco:
W okresie czerwiec - październik, w ramach umowy z Rejonowym Biurem Pracy w Suwałkach w sprawie organizacji robót publicznych, zatrudnionych było 24 osób przy pracach interwencyjnych. Wynagrodzenie i składki na ubezpieczenia społeczne tej grupy pracowników refundował Rejonowy Urząd Pracy. Pracownicy ci wykonywali prace związane z remontem dróg, konserwacją urządzeń turystycznych i hodowlą lasu w Obrębie Ochronnym Wigry.
W 1998 roku w Wigierskim Parku Narodowym średnia płaca (łącznie z „trzynastką”) wniosła:
W porównaniu z rokiem 1997 wzrosła odpowiednio 20% w budżecie oraz 10% w gospodarstwie pomocniczym. Wszystkie ruchome składniki wynagrodzenia, takie jak umundurowanie, ekwiwalenty za deputaty, nagrody jubileuszowe i odprawy były w pełni realizowane na bieżąco. Większość prac związanych z ochroną ekosystemów lądowych była wykonywana przez wynajęte do tego celu Zakłady Usług Leśnych. Wykonawcy ci zostali wyłonieni w drodze zastosowania przepisów Ustawy o zamówieniach publicznych. W 1998 roku na terenie Parku pracowało 13 Zakładów Usług Leśnych łącznie średnio 100 osób.
5.7.1. Szkolenia
Pracownicy Wigierskiego Parku Narodowego, oprócz uczestnictwa w kursach i szkoleniach podwyższają również swoje kwalifikacje i wykształcenie w innych systemach kształcenia. W systemie studiów zaocznych kształci się jeden pracownik, a jeden uzyskał tytuł inżyniera leśnika. Również w systemie zaocznym 3 pracowników ukończyło Technikum Leśne w Białowieży, uzyskując tytuł technika leśnika. Jedna pracownica ukończyła Podyplomowe Studia Socjologii Wsi „Rozwój terenów wiejskich w perspektywie integracji z Unią Europejską”, finansowane z funduszu FAPA. Dyrektor ukończył Podyplomowe Studium Integracji Europejskiej i Współpracy Transgranicznej, w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Jeden pracownik ukończył Podyplomowe Studium Ochrony Parków Narodowych. Rozmiar i tematykę szkoleń prowadzonych w 1998 roku dla pracowników Wigierskiego Parku Narodowego przedstawia poniższa tabela.
Tabela 3. Szkolenia w 1998 roku
|