1. WSTĘP

Rok 1996 był siódmym kolejnym rokiem działalności Wigierskiego Parku Narodowego. W okresie od 1 stycznia 1989 roku do 31.12.1996 roku, realizowane były wszystkie zadania Parku wynikające z jego statutu. Zwracano uwagę, aby każdy kolejny rok działalności był lepszy od poprzedniego. Z uwagi na fakt braku Planu Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego, siedem lat funkcjonowania Parku oparte było na wiedzy i doświadczeniu służb terenowych oraz Dyrekcji Parku. Działając bez tak ważnego dokumentu, konieczna była szczególna ostrożność przy podejmowaniu decyzji. Jak wskazywały przeprowadzane kontrole i inspekcje istotnych błędów nie popełniliśmy. Wszelkie zalecenia były analizowane tak aby w dalszej działalności wykorzystać płynące z nich wnioski.

W okresie tym korzystaliśmy z opinii Rady Naukowej Wigierskiego Parku Narodowego zarówno na posiedzeniach plenarnych jak i przez konsultacje z poszczególnymi członkami rady. Uzyskiwana w ten sposób wiedza była bardzo pomocna w bieżącej realizacji działań i przy pracach nad Planem Ochrony Parku.

Wzorem lat poprzednich opracowano analizę za kolejny rok działalności. Zawarty w niej opis działań Wigierskiego Parku Narodowego jest z konieczności skróconym obrazem naszej pracy realizowanej pomyślnie przy współpracy z Krajowym Zarządem Parków Narodowych i istotnym wsparciu finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

1.1. Podział administracyjny

W 1996 roku Wigierski Park Narodowy swe statutowe zadania wykonywał w oparciu o nowy podział administracyjny. Od 1 stycznia 1996 roku Wigierski Park Narodowy dzieli się na dwa obręby ochronne: Obręb Ochronny Wigry i Obręb Ochronny Maćkowa Ruda oraz Wydzielony Wodny Obwód Ochronny Wigry.

W Obrębie Ochronnym Wigry utworzone zostały następujące obwody ochronne:

• Obwód Ochronny Lipniak
• Obwód Ochronny Krzywe
• Obwód Ochronny Leszczewek
• Obwód Ochronny Gawarzec
• Obwód Ochronny Słupie

W Obrębie Ochronnym Maćkowa Ruda utworzone zostały następujące obwody ochronne:

• Obwód Ochronny Powały
• Obwód Ochronny Krusznik
• Obwód Ochronny Lipowe
• Obwód Ochronny Mikołajewo
• Obwód Ochronny Wysoki Most

W skład Wydzielonego Wodnego Obwodu Ochronnego Wigry, - weszły jeziora: Wigry, Pierty, Omułówek, Białe k. Piert, Królówek, Leszczewek, Postaw, Białe, Muliczne, Suchar Wielki, Okrągłe, Czarne k. Gawrych Rudy, Długie, Mulaczysko, Krusznik, Klonek, Czarne k. Bryzgla.

Nowy podział administracyjny Wigierskiego Parku Narodowego, usprawnił jego działalność poprzez odpowiedni rozdział kompetencji wśród merytorycznych pracowników służby Parku. Wykonywanie obowiązków służbowych stało się jasne i klarowne. Podział starych Obwodów Ochronnych i utworzenie nowych przyczyniło się do zmniejszenia średniej wielkości obwodu, która w tej chwili wynosi 919 ha. Umożliwiło to pełniejsze i dokładniejsze wykonywanie obowiązków służbowych przez leśniczych oraz pozostały personel.

1.2. Powierzchnia Parku.

Powierzchnia Wigierskiego Parku Narodowego formalnie od 1990 roku nie uległa zmianie. Przeprowadzone prace geodezyjne wykazały jednak istotne różnice powierzchni pomiędzy zapisem w Rozporządzeniu o utworzeniu Wigierskiego Parku Narodowego a stanem faktycznym. Został w związku z tym przygotowany nowy projekt Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Wigierskiego Parku Narodowego, w którym powierzchnia Parku wynosi 15085,49 ha. Projekt ten po konsultacjach na różnych szczeblach administracji, będzie podpisany najprawdopodobniej w I kwartale 1997 r.

W załącznikach nr 1, 2, 3 do analizy przedstawiona została powierzchnia ujęta w Rozporządzeniu o utworzeniu Wigierskiego Parku Narodowego wraz z zmianami jakie zaszły w stosunkach własnościowych lecz bez korekt wynikającej z różnicy pomiarów geodezyjnych. Załączniki te zostaną zaktualizowane po otrzymaniu od wykonawcy rejestrów gruntów wraz z kategoriami użytkowania i stosunkami własnościowymi, najprawdopodobniej jeszcze w I kwartale 1997 roku.

1.3. Wykupy gruntów i budynków.

W roku 1996 Wigierski Park Narodowy zapoczątkował wykupy gruntów od prywatnych właścicieli. Są to grunty stanowiące pełne enklawy położone w dolinie rzeki Wiatrołuży, Kamionki oraz jezior Samle Duże, Samle Małe, Gałęziste i Białe. Decyzję o rozpoczęciu wykupu gruntów podjęto ze względu na zagrożenia jakie wynikają z obecnego układu stosunków własnościowych. Przeciętna powierzchnia działki należącej niekiedy do kilku lub też kilkunastu właścicieli nie przekracza na ogół 1 ha. Wynikiem takiej sytuacji jest trudna do skontrolowania penetracja ekosystemów leśnych przez ludzi którzy są właścicielami przedmiotowych działek. Nie są widoczne w terenie granice własności obcej i Wigierskiego Parku Narodowego. Szkody wyrządzane przez bobry na w/w działkach zmuszają Dyrekcję Parku do płacenia odszkodowań.

Wskazanym jest kontynuowanie wykupu gruntów prywatnych właścicieli, stanowiących enklawy obcej własności w ekosystemach leśnych będących własnością Wigierskiego Parku Narodowego. Część z planowanych do wykupu gruntów położona jest w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów objętych ochroną ścisłą. Nie stanowią one żadnej wartości pod względem rolniczym, jedynie z uwagi na ich położenie oraz charakter (powierzchnie zakrzaczone i podmokłe) przedstawiają bardzo dużą wartość pod względem przyrodniczym. Wskazany jest kontynuowanie wykupu gruntów położonych na wyspach na jeziorach Wigry i Długie, wokół jezior Królówek, Gałęziste, Samle i Białe, wzdłuż rzek Wiatrołuża, (enklawy obcej własności na obszarach objętych ochroną ścisłą) oraz terenu położonego między oddziałami 105 i 108 we wsi Królówek.

Dokonanie wykupu tych gruntów rozwiąże przedstawione wyżej zagrożenia dla środowiska przyrodniczego Parku. Ograniczona zostanie penetracja ludzi w lasach Parku (poza obszarami do tego wyznaczonymi). Uporządkowane zostaną stosunki własnościowe i ograniczony zostanie problem wypłacania odszkodowań za szkody wyrządzane przez bobry.

Wykupy gruntów na terenie Wigierskiego Parku Narodowego dokonywane są na podstawie sporządzonych przez rzeczoznawców operatów szacowania nieruchomości (tzw. wycen) z firmy InterTIM z Suwałk, wyłonionej zgodnie z Ustawą o zamówieniach publicznych. W oparciu o wyceny odbywają się negocjacje z właścicielem gruntu i ustalana jest cena sprzedażna nieruchomości (w wyniku pozytywnych negocjacji) lub też w przypadku nie osiągnięcia porozumienia sprawa zostaje odroczona.

Do końca 1996 roku zostało wykupionych 15,59 ha gruntów na które zostały sporządzone akty notarialne za kwotę 77 900 zł. Przygotowane są kolejne umowy wstępne na zakup 7,33 ha gruntów. Wykupy te realizowane były z własnych środków Parku.

Stan zaawansowania w prowadzeniu wykupów przedstawia poniższa tabela:

Tab.1. Wykupy gruntów

W roku 1996 Wigierski Park Narodowy nie dokonywał wykupu budynków.

1.4. Plan ochrony Wigierskiego Parku Narodowego.

Wigierski Park Narodowy w 1990 roku rozpoczął prace nad sporządzeniem Planu Ochrony Parku, na który miały się składać: operat urządzania rezerwatowego gospodarstwa leśnego, operat urządzania rezerwatowego gospodarstwa wodnego oraz miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obszaru funkcjonalnego Wigierskiego Parku Narodowego. Plan miał być tworzony wspólnie z gminami leżącymi na terenie Parku i w jego sąsiedztwie. Ważne dla sporządzania tego planu było podjęcie przez pięć gmin uchwał samorządowych mówiących o konieczności rozpoczęcia prac nad nowym planem z uwagi na powstanie Wigierskiego Parku Narodowego. Po wielu istotnych korektach wynikających z "Instrukcji sporządzania planów ochrony Parków narodowych" na Plan Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego będą się składały trzy główne opracowania:

1. Plan ochrony ekosystemów leśnych i lądowych ekosystemów nieleśnych.
2. Plan ochrony ekosystemów wodnych.
3. Elementy zagospodarowania przestrzennego terenu parku i jego strefy ochronnej jako wytyczne do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gmin.

W grudniu 1995 roku zaproponowano Komisji Konsultacyjnej d/s sporządzania Planu Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego układ planu (tabela 2.) który został przyjęty na jej I posiedzeniu. Ogólny koszt sporządzenia planu (wg cen z początku 1993 roku przeliczone na PLN zł) oszacowano wstępnie na kwotę 816 900 zł. Po dokonanej korekcie kwota ta wzrosła do wysokości 2 003 700 zł. Do 31.12.1996 roku koszt prac nad planem ochrony wyniósł 1 080 349 zł.

W analizowanym okresie w ramach prac związanych z planem ochrony kontynuowano prace z zakresu ochrony ekosystemów lądowych, ochrony ekosystemów wodnych, opracowania mapy numerycznej Parku, wykonania ortofotomapy. Zostały wykonane zdjęcia lotnicze parku, które wykorzystane zostaną przy fotointerpretacji. Wytypowano też zespoły, które opracowywać będą kolejne działy oraz ustalono kryteria opracowania zasobów kulturowych i budownictwa Parku.

Tab.2. Układ operatów w Planie Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego

Przewiduje się zakończenie sporządzania Planu Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego z końcem drugiego kwartału 1998 roku. Dotrzymanie tego terminu będzie trudne ze względu na opóźnienia jakie nastąpiły w opracowywaniu map numerycznych i kompletowaniu aktualnych materiałów kartograficznych.

1.5. Kronika Parku

Park posiada pełną kronikę za lata 1989-1992. Obecnie prowadzone są prace nad uzupełnieniem kroniki za lata 1993-1996.

1.6. Bibliografia

Kontynuowane są prace nad przygotowaniem bibliografii do 1989 rok i gromadzone są prace, powstałe po utworzeniu Parku. Opracowanie te zostały zarchiwizowane w programie Microsoft Access.

1.7. Łączność

W 1996 r. Wigierski Park Narodowy zakończył modernizację wyposażenia przeciwpożarowego. Jednym z elementów tego przedsięwzięcia była organizacja sieci radiokomunikacyjnej ruchomej lądowej. Z dniem 1996.09.02 mocą decyzji wydanej przez Państwową Agencję Radiotelekomunikacji w Olsztynie Wigierski Park Narodowy otrzymał dwa kanały radiowe o następujących częstotliwościach:

• kanał 1 48,125 MHz
• kanał 2 45,750 MHz

Z dniem 01.12.1996 roku wszedł w życie regulamin organizacyjny sieci łączności radiokomunikacji ruchomej lądowej Wigierskiego Parku Narodowego.

W chwili obecnej, każda osada służbowa Parku zamieszkiwana przez pracowników służby Parku wyposażona jest w radiotelefon bazowy. Wszystkie samochody terenowe wyposażone są w radiotelefony przewoźne.

Aktualny stan łączności w Wigierskim Parku Narodowym przedstawia się następująco:

• 19 szt. radiotelefonów bazowych typu Yaesu i Motorola
• 19 szt. radiotelefonów przewoźnych typu Yaesu, Motorola i Radmor
• 46 szt. radiotelefonów noszonych typu Motorola i Midland
• Interface telefoniczny LL-2 umożliwiający pracę parkowej sieci łączności radiowej z ogólnokrajową siecią telefoniczną

Łączność telefoniczną przewodową w 1996 roku posiadały następujące budynki i osady leśne

• Budynek Dyrekcji Parku wraz z siecią numerów wewnętrznych
• Punkt Alarmowo - Dyspozycyjny z siecią numerów wewnętrznych
• Nadleśniczówka O.O. Maćkowa Ruda
• Leśniczówka O.O. Lipniak
• Leśniczówka O.O. Krzywe (numer wewnętrzny dyrekcji)
• Leśniczówka O.O. Leszczewek
• Leśniczówka O.O. Gawarzec
• Leśniczówka O.O. Słupie
• Leśniczówka O.O. Lipowe
• Leśniczówka O.O. Wysoki Most
• Ośrodek Edukacji Środowiskowej nad Zatoką Słupiańską
• Rybakówka we wsi Czerwony Folwark
• Osada Samle O.O. Krzywe
• Osada Lipniak O.O. Lipniak

W ramach współpracy z Agencją Rozwoju Regionalnego ARES w Suwałkach, Wigierski Park Narodowy został ujęty w programie rozwoju telefonii komórkowej ERA GSM, województwa suwalskiego prowadzonego przez SuReNet w Warszawie. Istnieje możliwość otrzymania bezpłatnie telefonów komórkowych do użytku służbowego.

Obecnie potrzeby Wigierskiego Parku Narodowego w zakresie łączności przedstawiają się następująco:

• założenie telefonu w leśniczówkach: Krusznik, Mikołajewo
• zakup i instalacja radiotelefonów przewoźnych (kuter, samochód dostawczy, samochód do ochrony przeciwpożarowej)
• zakup radiotelefonów noszonych w ilości szt. 4
• ustawienie dwóch anten przekaźnikowych.

1.8. Przejmowanie nieruchomości Skarbu Państwa.

W 1996 roku Wigierski Park Narodowy nie przejmował w zarząd, nieruchomości Skarbu Państwa znajdujących się w zarządzie innych instytucji. Nadal były podejmowane interwencje syndyka masy upadłościowej Zakładów Płyt Wiórowych w Suwałkach o odzyskanie nieruchomości w miejscowości Stary Folwark. Wszystkie wydane w tej sprawie decyzje administracyjne oddalały wnioski syndyka.

1.9. Powiększanie Parku.

W związku z potrzebą korekty przebiegu granicy Wigierskiego Parku Narodowego, (między innymi włączenie gruntów należących do Parku położonych dotychczas poza jego granicami) oraz wykonaniem nowych pomiarów geodezyjnych powierzchnia parku uległa zmianie. Propozycja zmian granic Parku przedstawiona została w projekcie nowego Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Wigierskiego Parku Narodowego.

Planuje się następujące poszerzenie Parku:

1) na terenie Gminy Suwałki:

1. w obrębie ewidencyjnym Wiatrołuża na łączną powierzchnię 1,74 ha..
2. w obrębie ewidencyjnym Magdalenowo na łączną powierzchnię 3,63 ha
3. w obrębie ewidencyjnym Nowa Wieś na łączną powierzchnię 24,23 ha
4. w obrębie ewidencyjnym Burdeniszki na łączną powierzchnię 9,48 ha

2) na terenie Gminy Nowinka

5. w obrębie ewidencyjnym Nowinka na łączną powierzchnię 4,29 ha

3) na terenie gminy Krasnopol

6. w obrębie ewidencyjnym Mikołajewo na łączną powierzchnię 1,65 ha

Powiększenie Parku o wyżej wymienione powierzchnie nastąpi w drodze nowego Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Wigierskiego Parku Narodowego.

2. ZAGROŻENIA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU

Zagrożenia wypełniania podstawowych funkcji Parku w roku 1996 w porównaniu z rokiem 1995 uległy ograniczeniom. Największym zagrożeniem dla jezior jest eutrofizacja i zanieczyszczenie wód powierzchniowych Parku przez dopływy ścieków spoza obszarów Parku i terenów położonych w jego granicach. Zmiany trofii jezior spowodowały zakłócenie składu ichtiofauny w niektórych jeziorach Parku.

Wśród zagrożeń ekosystemów lądowych wymienić należy:

• silne wypadanie świerka w drzewostanach starszych klas wieku na skutek presji niektórych gatunków owadów i patogenów,
• wystąpienie śniegołomów w miesiącu kwietniu i wyrządzone w związku z tym szkody - szczególnie w drzewostanach sosnowych II i III kl. wieku,
• nadmierna penetracja przez ludzi niektórych rejonów Parku (okolice plaży w Krzywem oraz sąsiadujące z Parkiem ogrody działkowe miejscowości Huta)
• kłusownictwo i inne formy szkodnictwa
• enklawy gruntów obcej własności leżące w granicach Parku a zwłaszcza: wyspy na jeziorze Wigry, doliny rzek Wiatrołuża, Kamionka, okolice jeziora Gałęziste i Samle
• zanieczyszczenia powietrza pochodzące ze źródeł lokalnych (Suwałki), oraz docierające z dalszych obszarów.
• niekorzystny układ dróg tranzytowych przebiegających przez Park i nadmierny ruch samochodowy (hałas, zanieczyszczenia, ginąca zwierzyna)

Inny dział zagrożeń wypełniania podstawowych funkcji Parku to zagrożenia wartości kulturowych i krajobrazu. Wymienić tutaj należy:

• podejmowane próby nielegalnej zabudowy
• zabudowa terenów - zagrożenie walorów krajobrazowych w miejscowościach Stary Folwark, Tartak, Leszczewo,
• funkcjonowanie w pobliżu Parku kopalni kruszywa oraz udokumentowanych złóż kruszywa, których eksploatacja może być w perspektywie zagrożeniem dla Parku.
• wzrost osadnictwa w Parku.
• zakładanie nowych gospodarstw.

Kolejnym działem zagrożeń, to zagrożenia związane z udostępnianiem Parku dla turystyki. W tym dziale zagrożeń najpoważniejsze z nich to penetracja terenów leśnych przez turystów i wzrost zagrożenia pożarowego. Obserwuje się też próby prowadzenie nielegalnej działalności związanej z prowadzeniem usług turystycznych poprzez próby tworzenia dzikich plaż i pól biwakowych, następuje zaśmiecanie lasów i wód przez turystów.

3. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO OBNIŻENIA SKUTKÓW ZAGROŻEŃ

    WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU

1. W 1996 roku oddany został do użytku III stopień oczyszczania (chemiczny) w miejskiej oczyszczalni ścieków w Suwałkach, co spowodowało odcięcie dopływu dużych ilości soli mineralnych. Pozytywne efekty tej inwestycji już są obserwowane na rzece Czarnej Hańczy poniżej oczyszczalni, przed wpływem do Wigier.
2. Rozpoczęta została budowa wiejskiej oczyszczalni ścieków w miejscowości Bryzgiel, oraz prace projektowe nad budową kolektora ścieków w miejscowości Krzywe do miejskiej oczyszczalni ścieków w Suwałkach.
3. W 13 osadach służbowych Parku wybudowane zostały przydomowe oczyszczalnie ścieków, a budowa następnych 9 będzie kontynuowana. Inwestycje te zostaną zakończone w 1998 roku, co spowoduje, że wszystkie osady służbowe Parku będą dysponowały dobrymi rozwiązaniami gospodarki ściekowej.
4. Kontynuowana jest aktywna ochrona ichtiofauny polegająca na preferowaniu jednych a ograniczaniu innych gatunków. Dostosowany również został do tych celów regulamin sportowego połowu ryb na wodach Wigierskiego Parku Narodowego.
5. Dzięki dużemu wysiłkowi administracji Parku, w tym szczególnie ciężkiej pracy administracji terenowej, udało się uprzątnąć drzewa zaatakowane głównie przez kornika drukarza. Ścisłe przestrzeganie instrukcji ochrony lasu daje szansę na zdecydowaną poprawę stanu sanitarnego lasu. Należy się spodziewać znacznie mniejszej ilości drzew atakowanych przez te owady w 1997 roku. Wszystkie powierzchnie na których nastąpiła wycinka drzew zostały odnowione w składzie gatunkowym dostosowanym do możliwości siedlisk.
6. W IV kwartale 1996 roku przystąpiono do usuwania skutków śniegołomów w drzewostanach sosnowych Prace te kontynuowane będą także w roku 1997. Szkody nie wystąpiły powierzchniowo. Połamane zostały pojedyncze drzewa, które są sukcesywnie uprzątane.
7. Podjęto w 1996 roku wykupy gruntów w enklawach, co powinno zapewnić lepszą ochronę bioróżnorodności tych atrakcyjnych pod względem przyrodniczym terenów. Wykupy gruntów w pełni realizowane były ze środków własnych Parku. W celu kontynuacji wykupu prowadzone są starania nad uzyskaniem zewnętrznych środków finansowych.
8. W celu usprawnienia zwalczania kłusownictwa na lądzie i wodzie Straż Parku i Wodny Obwód Ochronny zostały wyposażone w nowe łodzie napędzane silnikami wysokiej jakości o małej uciążliwości dla środowiska. Został przyjęty do pracy nowy strażnik, a straż wyposażono w drugi samochód terenowy. Strażnicy wzięli udział w specjalistycznym 10 dniowym szkoleniu. Prowadzona jest na bieżąco współpraca z Państwową Strażą Rybacką i Policją.
9. Prowadzone były i są prace nad Planem Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego. Wykorzystanie w tym celu nowoczesnych technik, w tym mapy numerycznej i zdjęć lotniczych daje szansę na powstanie bazy informacyjnej, niezbędnej przy podejmowaniu różnych decyzji. Podjęte już prace nad digitalizacją map tematycznych, opracowywanych w ramach planu ochrony stanowią bazę informacyjną, która będzie wykorzystywana również przez gminy wchodzące w skład Parku.
10. Ograniczenie negatywnych skutków powodowanych przez ruch turystyczny realizowane jest poprzez kanalizację tego ruchu polegającą na:
11. Wybudowaniu ścieżek dydaktycznych w rejonie miejscowości Krzywe z kładkami i pomostami. Są to atrakcyjne różnej długości trasy, bogato wyposażone w informacje, które będą nadal uzupełniane i wzbogacane.
12. Uruchomieniu strzeżonego parkingu w miejscowości Krzywe i uzgodnienie z użytkownikami ogródków działkowych w miejscowości Huta dojazdu do działek najmniej uciążliwego dla Parku.
13. Bieżącej konserwacji drogowskazów informacyjnych na szlakach turystycznych.
14. Wyznaczeniu i oznakowaniu szlaków rowerowych.
15. Poprawie oznakowania miejsc odpoczynku.
16. Opracowywanie i wdrażanie programów wskazujących korzyści dla ludności lokalnej płynących z rozwoju eko i agroturystyki.
17. Wydawaniu informatorów turystycznych dotyczących turystyki pieszej i wodnej, oraz materiałów edukacyjnych.
18. Dążąc do zaprezentowania najlepszych rozwiązań w zakresie ograniczenia zanieczyszczeń powietrza, Park z własnych środków wykonała w osadzie służbowej w Mikołajewie modernizację źródła ogrzewania zastępując dotychczasowy sposób ogrzewania na ogrzewanie pompą cieplną, oraz podejmuje działania w celu zastąpienia innych konwencjonalnych palenisk pompami ciepła.
19. Analiza aktualnego stanu między innymi układu sieci drogowej i innych elementów infrastruktury, będzie podstawą do podejmowania działań ograniczających ich negatywny wpływ na Park..
20. Prowadzenie prac badawczych w ramach monitoringu środowiska Parku, w tym Wigierskiej Stacji ZMŚP.
21. Utrzymywanie i rozwijanie współpracy z samorządami działającymi na terenie Parku.
22. Wzmożenie nadzoru nad budownictwem na terenie Parku oraz podjęcie działań zmierzających do likwidacji wzniesionych bez zezwolenia budynków.
23. Utworzenie Punktu Alarmowo - Dyspozycyjnego (ochrona przeciwpożarowa, częściowa obsługa ruchu turystycznego oraz ochrona mienia Dyrekcji Parku)
24. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Parku (studia podyplomowe, kursy, seminaria, szkolenia)
25. Rozwijanie działalności edukacyjnej, w tym prowadzenie zajęć w Ośrodku Edukacji Środowiskowej nad Zatoką Słupiańską.
26. Nawiązywanie kontaktów i współpracy w różnych kierunkach z różnymi instytucjami, towarzystwami, organizacjami i ośrodkami działającymi w kraju i poza jego granicami.
27. Rozpoczęcie prac projektowych szkółki zalesieniowej produkującej materiał sadzeniowy na potrzeby Parku.
28. Prowadzenie prac umożliwiających rozbudowę, sprawne i niezawodne działanie, a także w przyszłości transmisję danych komputerowych pomiędzy obwodami ochronnymi a dyrekcją Parku w ramach funkcjonowania sieci łączności radiokomunikacji ruchomej lądowej.

4. ANALIZA I OCENA WYPEŁNIANIA PODSTAWOWYCH FUNKCJI PARKU

4.1. Ochrona przyrody

W trakcie funkcjonowania Wigierskiego Parku Narodowego wykonano na jego terenie wiele prac z zakresu ochrony przyrody i dokumentujących walory przyrodnicze parku. Bardzo dużo prac jest kontynuowanych, jeszcze więcej trzeba podjąć w najbliższym czasie. Różnorodność ekosystemów Parku powoduje, że zachodzi konieczność prowadzenia wielu prac i badań interdyscyplinarnych.

W związku z powyższym w analizowanym okresie skupiono się przede wszystkim nad ochroną ekosystemów leśnych i przyspieszeniem oraz uaktywnieniem prac związanych z powstawaniem Planu Ochrony Wigierskiego Parku Narodowego. Przyczyni się to do jasnego określenia i sprecyzowania kierunków i metod ochrony poszczególnych komponentów Parku oraz określi zakres i rozmiar prac ochronnych w poszczególnych latach wykonywanych przez Służby Parku.

Kolejnym zagadnieniem na które podobnie jak w roku poprzednim zwrócono szczególną uwagę, była kompleksowa ochrona ekosystemów leśnych przed szkodliwym działaniem grupy owadów określanych mianem kambiofagów. Do przedstawicieli tej grupy owadów które wyrządziły największe szkody w Parku należą korniki (Ips sp.) a przede wszystkim kornik drukarz (Ips typographus), kornik drukarczyk (Ips amitinus) i czterooczak świerkowiec (Polygrphus polygraphus). Rozwój szkodników wystąpił głównie na obszarach wyłączonych z zabiegów ochronnych. Dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi kornika były wysokie temperatury i obniżający się poziom wód gruntowych. Konieczność zapewnienia spokoju w okresie ochronnym dla gniazdującej na terenie Parku pary bielików spowodowała opóźnienie w usuwaniu drzew zaatakowanych przez korniki. Ochrona ta dała w pełni pozytywne efekty, ponieważ para ta wyprowadziła w 1996 roku dwa młode. Prace porządkowe w drzewostanie zostały rozpoczęte po uzyskaniu przez młode ptaki pełnej zdolności lotu.

Dążąc do zapewnienia właściwych warunków lęgowych dla wielu gatunków ptaków zwracano szczególną uwagę na ochronę drzew dziuplastych oraz pozostawiano posusz jałowy. Wywieszono 252 nowe skrzynki lęgowe oraz prowadzono dokarmianie ptaków zimą wykładając 150 kg karmy i ustawiając 20 karmników.

Kontynuowana była w 1996 roku ochrona miejsc lęgowych ptactwa wodnego przy brzegach wysp, poprzez zakaz uprawiania wszystkich form turystyki wodnej w terminie do 30 maja.

Opracowany został projekt zadania pt. "Ochrona rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt Wigierskiego Parku Narodowego". Aktualnie trwają poszukiwania zewnętrznych środków finansowych na realizacje tego projektu. Prowadzone jednak już były prace przygotowujące niektóre zbiorniki do reintrodukcji raka szlachetnego, poprzez odłów raków pręgowanych.

W ciągu całego 1996 roku prowadzono szereg innych działań i zabiegów związanych z ochroną przyrody w Parku. Wyliczyć tutaj należy takie działania jak:

• Opracowanie 5 folderów, zawierających informacje o gatunkach roślin i zwierząt Parku.
• zamknięcie dróg wjazdowych na obszary objęte ochroną ścisłą,
• wprowadzenie czasowych ograniczeń wstępu na niektóre obszary Parku,
• wzmożona ochrona ppoż. poprzez dyżury w dyrekcji Parku i patrole w terenie,
• zwiększona kontrola przeciwko kłusownictwu na jeziorach i w lasach Parku,
• dążenie do ograniczenia rozprzestrzeniania się obcych dla przyrody Parku gatunków roślin i zwierząt,
• sprawowanie kontroli wykonywania zabiegów lasach stanowiących własność prywatną,
• sprawowanie kontroli nad usuwaniem drzew z zadrzewień i ich odnawianie,
• prowadzenie działań ochronnych i hodowlanych w ekosystemach Parku,
• czynna ochrony ichtiofauny w wodach Parku.

4.2. Działalność naukowa

Działalnością naukową Parku zajmuje się głównie Pracownia Naukowo-Badawcza. Zgodnie z zatwierdzonym programem działalności, w 1996 roku rozpoczęto realizację prac dotyczących biologii i ekologii kornika drukarza oraz efektywności odłowów korników w różne rodzaje pułapek. Prace te realizowane były różnymi metodami w Obrębie Ochronnym Maćkowa Ruda i Obrębie Ochronnym Wigry.

W Obrębie Ochronnym Maćkowa Ruda rejestrowano co tydzień ilości odławianych korników. Przeprowadzono także metodyczne doświadczenia dotyczące skuteczności feromonów, łowności różnych typów i kolorów pułapek oraz zależności ich łowności w odniesieniu od położenia w grupie. Badania te prowadził Nadleśniczy Obrębu mgr inż. Jacek Łoziński.

W Obrębie Ochronnym Wigry, raz w tygodniu, z poszczególnych obwodów ochronnych, cały materiał zebrany w pułapki feromonowe dostarczany był do Pracowni Naukowo - Badawczej. W laboratorium materiału ten był dzielony na korniki i inne grupy bezkręgowców. Następnie liczono ilość korników (metodą wagową) i wstępnie oznaczano ich przynależność gatunkową (oddzielano kornika drukarza od pozostałych gatunków korników).

Analizowano wielkość gradacji w poszczególnych obwodach ochronnych Obrębu Wigry, łowność poszczególnych typów pułapek, skuteczność różnych feromonów, kierunki przemieszczania się owada.

W minionym roku realizowane było szereg badań prowadzonych przez osoby z poza Parku. Badania te miały charakter cykliczny (np. badania sanitarno-epidemiologiczne wód powierzchniowych) lub jednorazowy (np. badania torfów). Większość tych badań to prace magisterskie studentów z SGGW w Warszawie, AR w Poznaniu, ART W Olsztynie i UW w Warszawie. Łącznie koordynowano lub współpracowano w 20 tematach badawczych.

Innym bardzo ważnym elementem działalności naukowej jest prowadzenie monitoringu środowiska Parku. Prace monitoringowe, jak co roku, związane były z działalnością statutową Parku i działalnością Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego, funkcjonującej w ramach monitoringu krajowego. Obiektem prac były przede wszystkim ekosystemy wodne. W okresie zimowym przeprowadzono badania właściwości fizyczno-chemicznych wód wszystkich jezior Parku. Podobne badania wykonano wiosną. Na dwóch rzekach (Czarna Hańcza i Piertanka), w czterech punktach kontrolno-pomiarowych, prowadzone były co miesiąc systematyczne badania fizyczno-chemiczne wód. Ponadto czterokrotnie badano jakość wód podziemnych, pochodzących z piezometru w Sobolewie.

Monitorowano również jakość wody opadowej. Co tydzień, ze stanowiska w Sobolewie, zbierano wodę deszczową i badano jej ilość i właściwości fizyczno-chemiczne. Co miesiąc podobne badania wykonywano w wodzie opadowej zbieranej pod koronami świerków i sosen oraz w wodzie spływającej po pniach tych gatunków drzew.

Przez cały rok kontrolowano działanie trzech ogródków meteorologicznych i opracowywano zebrane z nich dane. Dane meteorologiczne, jak i wszystkie pozostałe dane uzyskane w ramach prowadzonych prac monitoringowych, wprowadzone zostały do odpowiednich komputerowych baz danych.

Wyniki uzyskane w ramach prac monitoringowych zostały częściowo opracowane i przedstawione koordynatorowi zintegrowanego monitoringu w postaci wstępnego sprawozdania z działalności Wigierskiej Stacji Bazowej ZMŚP.

W 1996 roku ukazały się dwie publikacje naukowe:

• Krzysztofiak A. Hylaeus pfankuchi (Alfken, 1919) - nowy dla fauny Polski przedstawiciel pszczół (Hymenoptera: Apoidea, Colletidae). Przegląd Zoologiczny.
• Krzysztofiak L. Ocena stanu środowiska zlewni eksperymentalnej i strefy buforowej Wigierskiej Stacji Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego". W: "Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego". Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.

W okresie letnim sprawowano opiekę merytoryczną nad 17 studentami odbywającymi na terenie WPN praktyki studenckie.

4.3. Działalność dydaktyczna

Wigierski Park Narodowy w 1996 roku prowadził aktywną działalność edukacyjną dla młodzieży ze szkół suwalskich oraz z innych regionów Polski, studentów, nauczycieli, turystów. Wykłady i prelekcje dotyczyły ogólnych wiadomości o parku, jego funkcjonowaniu i znaczeniu w ochronie przyrody, o faunie i florze znajdującej się na terenie WPN, ekologii środowisk wodnych i wybranych środowisk lądowych, geomorfologii, archeologii i etnografii regionalnej.

Przeprowadzono w sumie 1350 godzin prelekcji, wykładów, ćwiczeń terenowych na terenie parku i muzeum dla ok. 6000 osób. Muzeum odwiedziło 2066 osób.

Tematy wykładów i zajęć terenowych

• Wartości przyrodnicze i kulturowe Parku, znaczenie i metody jego ochrony
• Geologia lodowcowa Polski (zwłaszcza terenu Suwalszczyzny)
• Porosty (biologia, ekologia)
• Budowa drzewostanu
• Budowa drewna
• Szkodniki drzew środowisk leśnych i metody ich zwalczania
• Ochrona ekosystemów leśnych
• Biologia i ekologia bobra
• Biologia i ekologia środowisk wodnych (praca ćwiczeniowa z mikroskopem stereoskopowym i mikroskopem biologicznym)
• Torfowiska
• Rozpoznawanie podstawowych roślin zielnych, krzewów i drzew z terenu WPN
• Jeleniowate (z pokazem czaszek i poroży)

W ciągu roku przygotowano i przeprowadzono 5 konferencji kilkudniowych dla nauczycieli geografii, nauczania przedszkolnego, nauczania początkowego i biologii z województwa suwalskiego, łódzkiego, częstochowskiego oraz metodyków nauczania przedszkolnego z całej Polski (w ramach podnoszenia kwalifikacji nauczycieli), w których łącznie wzięło udział 139 osób. Tematem tych konferencji było " Wykorzystanie Wigierskiego Parku Narodowego w nauczaniu biologii i ekologii", "Walory przyrodnicze i krajobrazowe Wigierskiego Parku Narodowego".

Utrzymywano stały kontakt ze szkołami z terenu parku, otuliny i niektórymi szkołami suwalskimi. Były to szkoły podstawowe w: Nowej Wsi, Starym Folwarku, Płocicznie, Mikołajewie, Maćkowej Rudzie, Remieńkiniu i szkoły średnie tj. Społeczne Liceum Ogólnokształcące i Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Suwałkach, z którymi podpisano porozumienie stałej współpracy polegające na współudziale pracowników parku w doskonaleniu programów edukacji środowiskowej dla uczniów o profilu ekologicznym, pomocy merytorycznej przy planowaniu i realizacji zajęć terenowych na terenie parku, udziału pracowników parku w seminariach i innych zajęciach o tematyce ekologicznej odbywających się na terenie szkoły oraz przekazywaniu szkołom materiałów informacyjnych, edukacyjnych parku.

Oprócz zajęć z młodzieżą woj. suwalskiego przeprowadzono 720 godzin wykładów i ćwiczeń terenowych w Ośrodku Edukacyjnym nad Zatoka Słupiańską dla młodzieży z Łomży, Białegostoku, Dziwnowa oraz młodzieży z płd. Polski w ramach współpracy z firmą turystyczną "KENO" propagującą "ekologiczne wczasy na Suwalszczyźnie (razem ok. 2 tys. osób). Prowadzono również zajęcia ekologiczne z młodzieżą niepełnosprawną (niedowidzącą, nie słyszącą i niesprawną ruchowo - ok. 80 osób).

Wykłady i zajęcia terenowe prowadzono również ze studentami z kraju i z zagranicy: studentki z Anglii, studenci z Wydz. Leśnego SGGW - W-wa, Katedry ochrony Środowiska UL.- Łódź, Katedry Biologii Środowiskowej i Ochrony Wód KUL - Lublin,

Zorganizowano w ramach współpracy z niemieckim parkiem narodowym z Müritz plener rzeźbiarski. Prace artystów wzbogaciły cały teren parku.

Oprócz stałej współpracy ze szkołami dział edukacyjny zorganizował dwie główne "masowe imprezy" dla ogółu mieszkańców parku i okolicznych miejscowości. Te imprezy, to "Dzień Ziemi", w którym odbyły się biegi przełajowe dla różnych grup wiekowych, rajdy rowerowe po Wigierskim Parku Narodowym, projekcje filmów o tematyce przyrodniczej, quiz ekologiczny, zabawy przy ognisku, mecz piłki siatkowej "WPN- Reszta Świata", itp. Przygotowano również nagrody zwycięzcom konkursów i wielu konkurencji. W sumie w imprezie trwającej dwa dni wzięło udział ok. 400 osób.

Z okazji "Dnia Ziemi" ogłoszony został konkurs plastyczny dla różnych grup wiekowych. Konkurs cieszył się dużym powodzeniem, nadesłano wiele prac (ponad 450), z których wybrano szczególnie wyróżniające się (ponad 30), nagrodzono i zorganizowano wystawę prac plastycznych pt. " Krajobrazy Wigierskiego Parku Narodowego" w sali muzealnej.

Drugą akcją było "Sprzątanie Świata". Do akcji zaproszono wszystkich mieszkańców parku, młodzież szkolną i nauczycieli suwalskich szkół. W akcji wzięło udział 380 osób. Sprzątano szlaki turystyczne, las przy drogach publicznych, pola namiotowe, plaże i kąpieliska. Zebrano mnóstwo śmieci, a na koniec akcji odbyły się ogniska w wyznaczonych miejscach, gdzie miały miejsce krótkie pogadanki nt. WPN i obszarów chronionych w Polsce.

Byliśmy współorganizatorami z PTTK - Suwałki:

• spływu kajakowego, "Rajd Wigierski" po jeziorze Wigry i Czarnej Hańczy, w którym wzięło udział 120 osób
• regat żeglarskich -"Regaty o puchar Dyrektora WPN".

W czasie ferii zimowych uczestniczyliśmy i prowadziliśmy Dni ekologiczne dla młodzieży szkolnej w klubie SUDOWIA w Suwałkach.

Jedną z form edukacji środowiskowej są konkursy, quizy. W lutym zorganizowano konkurs ekologiczny dla uczniów klas IV szkoły podstawowej pt. " Czy znasz zwierzęta chronione w Polsce". Uczniowie byli bardzo dobrze przygotowani i zainteresowani naszym parkiem, a także ochroną przyrody w Polsce.

Uczestniczyło w konkursie 6 szkół z otuliny parku (Mikołajewo, Remieńkiń, Stary Folwark, Maćkowa Ruda, Płociczno, Nowa Wieś).

Przygotowano wystawę czasową w sali muzealnej pt."Owady pożyteczne i szkodniki naszych lasów", celem podkreślenia problemów jakie występują w lasach i parkach narodowych.

Wzbogacono dział edukacyjno - muzealny w nowe eksponaty i materiały dydaktyczne:

• kuropatwa, kuna leśna, kuna domowa, bobry (3 szt.) młody łabędź, szpak, kaczka krzyżówka (albinos), kaczka lodówka, bocian czarny,
• powiększył się zbiór skal i minerałów z terenu Suwalszczyzny
• dokupiono 120 slajdów przyrodniczych (autor Wł. Łapiński)
• przygotowano gablotę ze zbiorami archeologicznymi
• zakupiono zestaw płyt kompaktowych z glosami ptaków
• powiększył się zbiór Video-teki o 11 kaset z zakresu ochrony środowiska

Do dwóch ścieżek dydaktycznych "Las" i "Suchary" przygotowano: dwie duże tablice informujące o ścieżkach dydaktycznych WPN, 8 tablic informacyjnych do ścieżki "Suchary", 19 tabliczek opisujących krzewy i drzewa do ścieżki "Las". Rozpoczęto przygotowywania tablicy informacyjnej i pomost obserwacyjny przy sucharze I, tablicy informacyjnej na stanowisku archeologicznym oraz rekonstrukcji szałasu z późnego paleolitu przy ścieżce "Las".

Wiele godzin przeznaczono na wykonanie pomocy dydaktycznych typu:

• konspekty do zajęć dydaktycznych,
• arkusze robocze do ćwiczeń terenowych,
• gry dydaktyczne,
• broszury pt. "Ptaki WPN cz. I i II", "Formy ochrony przyrody w Polsce", "Wody WPN - suchary", "Krzyżówki, rebusy, zagadki",
• przewodniki roślin torfowiskowych,
• przewodniki do rozpoznawania drzew i krzewów,
• przewodnik do rozpoznawania roślin zielnych.

Dział edukacyjny w ramach swojej działalności wysyłał materiały propagandowe i informacje o parku szkołom lokalnym i osobom zainteresowanym. W ten sposób systematycznie wysyłamy miedzy innymi wszystkim szkołom z oddziału suwalskiego Kuratorium czasopismo "Parki Narodowe"(45 szt.). Celem promocji naszego parku wysłano do wszystkich szkół województwa suwalskiego (290 szt.) książkę pt. " Edukacja Środowiskowa - Przewodnik dla nauczycieli szkół podstawowych" P.Gess'a.

Pod koniec roku ogłoszono konkurs literacki dla uczniów klas VII i VIII szkół podstawowych województwa suwalskiego pt. "Co zagraża naszej Ziemi?".

Pracownicy edukacyjni wyjeżdżali w ciągu roku na seminaria i konferencje do innych parków narodowych i instytucji edukacyjnych. Celem wyjazdów była reprezentacja i promocja naszego parku, przedstawianie rozwoju edukacji i turystyki w WPN, wzbogacanie własnej wiedzy pracowników. Braliśmy udział w:

• konferencji z okazji 20-lecia Suwalskiego Parku Krajobrazowego,
• seminarium pt. "Działalność edukacyjna w parkach narodowych" w Roztoczańskim PN,
• otwarciu Ośrodka Edukacji Przyrodniczej w Białowieży,
• konferencji pt. "Rola turystyki w edukacji przyrodniczej społeczeństwa" w Puszczykowie,
• konferencji pt. "Współczesne zagadnienia edukacji leśnej w społeczeństwie" w Warszawie,
• Targach EKO-MEDIA w Warszawie.

Aby usprawnić i zwiększyć efektywność prowadzonej przez Park działalności edukacyjnej w zakresie podnoszenia wiedzy i świadomości ekologicznej (społeczności lokalnej, młodzieży, turystów i nauczycieli) zakupiono przy pomocy NFOŚiGW

• panel projekcyjny z rzutnikiem usprawniający prezentacje filmów video, zdjęć i grafikę (wykresy, rysunki i schematy)
• mikroskopy stereoskopowe (5 szt.)
• mikroskop biologiczny z nasadką video umożliwiającą prowadzenie zajęć laboratoryjnych.
• zestaw komputerowy z drukarką laserową i atramentową
• powielacz cyfrowy potrzebny w przygotowywaniu licznych materiałów informacyjnych i edukacyjnych (mała poligrafia)
• wzbogacono bibliotekę o 36 pozycji książkowych
• zakupiono również materiały biurowe i eksploatacyjne niezbędne do przygotowania materiałów, pomocy dydaktycznych.

4.4. Turystyka

W 1996 infrastruktura turystyczna w stosunku do 1995 roku uległa istotnym zmianom. Wszelkie podjęte działania z zakresu turystyki miały na celu uatrakcyjnienie dostępności Parku dla turystyki uwzględniając jednocześnie rygory i zachowując obowiązujące wymagania dotyczące ochrony przyrody.

Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego w 1996 roku funkcjonowały 4 pola namiotowe stanowiące własność Parku, a mianowicie:

1. "Jastrzęby" w Zakątach, Obwód Ochronny Krusznik, oddz.41A;
2. "Gremzdówka" w Budzie Ruskiej, O.O Wysoki Most, oddz.104;
3. "Bindużka" O.O Wysoki Most, oddz.156;
4. "Za szkołą" w Maćkowej Rudzie, O.O Mikołajewo, oddz.6A;

Dodatkowo, funkcjonowały 3 prywatne pola namiotowe w Kruszniku, Rosochatym Rogu i Gawrych Rudzie oraz 2 pola Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego jedno w Starym Folwarku a drugie w Gawrych Rudzie.

Zorganizowana baza noclegowa na terenie WPN dysponowała około 1900 miejscami noclegowymi, w tym 800 miejsc w ośrodkach wypoczynkowych oraz 1100 miejsc na polach namiotowych. Szacujemy też, że baza niezorganizowana mogła obsłużyć ok. 800-1000 osób.

Na terenie Wigierskiego Parku Narodowego czynnych było 5 ośrodków wypoczynkowych:

1. Dom Pracy Twórczej i Wypoczynku Ministerstwa Kultury i Sztuki w Wigrach,
2. Młodzieżowy Ośrodek Wypoczynkowy Kuratorium Oświaty i Wychowania w Gawrych Rudzie,
3. Ośrodek PTTK w Starym Folwarku,
4. Ośrodek Wypoczynkowy "Samanta" w Gawrych Rudzie,
5. Ośrodek Wypoczynkowy Urzędu Wojewódzkiego Czerwonym Krzyżu.

Turyści korzystali ze stanic wodnych w Wysokim Moście i Gawrych Rudzie oraz 3 pensjonatów: "Aga" w Starym Folwarku, "Dowcień" w Burdyniszkach, "Anser" w Gawrych Rudzie. Ponadto istniała też możliwość skorzystania z pokoi gościnnych w osadach służbowych WPN: w Lipniaku, Mikołajewie, Maćkowej Rudzie i Gawarcu. Bazę noclegową w Wigierskim Parku Narodowym uzupełniały domki letniskowe, ich liczbę szacuje się na 70 szt. Ruch turystyczny koncentrował się przede wszystkim we wsiach położonych wokół jeziora Wigry w następujących miejscowościach: Gawrych Ruda, Stary Folwark, Wigry, Cimochowizna, Bryzgiel, Mikołajewo, Rosochaty Róg. Wielu mieszkańców ww. wsi w okresie letnim przyjmowało turystów na kwatery prywatne w ramach uprawiania agroturystyki. Szacujemy, że liczba kwater w sezonie letnim wyniosła około 500 i skorzystało z nich około 5000 osób.

Na terenie Parku funkcjonowało pięć wypożyczalni sprzętu wodnego:

1. w Gawrych Rudzie,
2. w Zakątach,
3. w Starym Folwarku (PTTK),
4. w Gawrych Rudzie (Młodzieżowy Ośrodek Wypoczynkowy Kuratorium Oświaty i Wychowania),
5. w Wigrach (Dom Pracy Twórczej MKiS).

Turystom udostępniono 3 kąpieliska strzeżone: we wsi Krzywe - plaża miejska, w Starym Folwarku przy Ośrodku PTTK, w Gawrych Rudzie przy MOWKOiW oraz kąpieliska niestrzeżone Piaski i Jastrzęby.

Jak co roku turyści korzystali z 9 szlaków pieszych i 5 rowerowych, szlaku kajakowego, ścieżek dydaktycznych: "Suchary" i "Las", miejsc odpoczynku przy szlakach, wież widokowych, parkingów.

W roku 1996 na terenie Parku przebywało ogółem ok. 61 tys. turystów, sprzedano 1917 kart wstępu oraz 4321 licencji wędkarskich.

Turyści najchętniej uprawiali turystykę specjalistyczną i kwalifikowaną (pieszą, rowerową, konną, wodną, wędkarstwo, żeglarstwo, fototurystyka), gdzie wypoczynek łączyli z poznawaniem piękna przyrody. Organizowane "Zielone szkoły" cieszyły się również rosnącym zainteresowaniem młodzieży i dorosłych. Bazą tej turystyki był Ośrodek Edukacji Środowiskowej oraz muzeum w dyrekcji Parku.

Z bieżących spraw związanych z organizacją turystyki na terenie Parku w 1996 roku:

1. Poprawiono oznakowanie i zagospodarowanie szlaków turystycznych i pól namiotowych (drogowskazy, strzałki kierunkowe, miejsca odpoczynku, postawiono nowe daszki turystyczne oraz ławy)
2. Wyznaczono ścieżki dydaktyczne wyposażając je w kładki ułatwiające przejście przez miejsca podmokłe, pomosty, ambony widokowe
3. Prowadzono bieżącą obsługę sanitarną miejsc odpoczynku i pól namiotowych (kosze, kontenery, ustępy ekologiczne)
4. Pole namiotowe Jastrzęby wyposażono w dwa sanitariaty z własnymi oczyszczalniami, w tym jeden dostosowany jest dla osób niepełnosprawnych.
5. Poprawiono oznakowanie parkingów oraz miejsc postoju pojazdów
6. Funkcjonował punkt gastronomiczny na polu biwakowym "Jastrzęby" w miejscowości Zakąty,
7. Wydano folder "Wigierski Park Narodowy" oraz przygotowano do druku książkę "Wigierski Park Narodowy - pradzieje, osadnictwo, tradycyjne budownictwo drewniane"
8. Wydano nalepki i znaczki metalowe z logo Parku,
9. Wykonano prace adaptacyjne na poddaszu budynku mieszkalnego i w budynku gospodarczego w osadzie służbowej w Lipniaku na pokoje gościnne i miejsca popasu dla koni.
10. Przygotowano pokoje gościnne w osadzie w Maćkowej Rudzie (2 pokoje 2 osobowe) i w Mikołajewie (3 pokoje 2 osobowe)
11. Postawiono wieżę widokową w Gawrych Rudzie oraz nawiązano współpracę z rolnikiem (właścicielem gruntu na którym stoi wieża) w zakresie rozwoju usług turystycznych przez zakupienie i wynajęcie mu dwóch rowerów wodnych, dwóch łodzi wiosłowych oraz pięciu kajaków)
12. Wspólnie z Müritz Nationalpark z Niemiec zorganizowano międzynarodowy plener rzeźbiarski w którym udział wzięło 9 artystów.
13. W ramach współpracy z programem PHARE - Struder, Wigierski Park Narodowy otrzymał zestaw komputerowy do świadczenia usług recepcyjnych podmiotom agroturystycznym świadczącym usługi na terenie Parku.
14. Zatrudniona została jedna osoba na stanowisku referenta d/s turystyki, zajmująca się całością spraw związanych z obsługą ruchu turystycznego.

Dalej »