Proszę chwilę zaczekać, ładuję zdjęcia ...

  Spis treści Strona główna kwartalnik WIGRY Wigierski Park Narodowy
  

kliknij, aby powiększyć

  

  

  

  

 

  

WPROWADZENIE

  

  

Jezioro Wigry zachwyca. Zachwyciło litewskich i polskich władców, którzy lokowali na wyspie wigierskiej dwory myśliwskie, aby gościć tu na łowach. Urzekało kamedulskich eremitów, towarzysząc ich codziennej modlitwie. Przyciągało mieszczan suwalskich, dla których pozostało ulubionym celem wycieczek i miejscem wytchnienia. Opisywane było z podziwem przez Połujańskiego, Kulwiecia, Ossendowskiego i Patlę - ludzi, którzy niejedno w życiu widzieli. Fascynowało naukowców skupionych wokół postaci Alfreda Lityńskiego – wybitnego badacza wód wigierskich. Zostało w sercach warszawskich harcerzy, którzy zakładali swoje obozy nad jeziorem przez wiele międzywojennych lat. Zainspirowało Knuta Olofa Falka, szwedzkiego językoznawcę, do zgłębiania tajemnic okolicznych nazw. Zachowało się w pamięci biskupa krakowskiego Karola Wojtyły późniejszego papieża Jana Pawła II. Podziwiane było przez uczestników spotkań „Kultura i środowisko” odbywających się przez wiele lat na Wigierskim Półwyspie.

  

Okolica Wigier zachwyca. Zachwyca bogactwem krajobrazu brzegów, mozaiką wzgórz, bagien, lasów, łąk i pól uprawnych. To właśnie sprawia, że Wigry były i są postrzegane jako jedno z najpiękniejszych jezior w naszym kraju. Przecięte wstęgą Czarnej Hańczy nie są jednak osamotnione na północnym skraju Puszczy Augustowskiej. W krainie tej, mówiąc słowami Ferdynanda Ossendowskiego, bory puszczańskie i grądy stłoczyły się wokół pięknych jezior i zazdrośnie strzegą ich odwiecznego spokoju i zadumy o dalekich wiekach, gdy praźródła ich biły spod martwej lawiny lodowej.

  

Dla nadwigierskich mieszkańców okolice jeziora zawsze były miejscem ciężkiej pracy na wodzie, w lesie i na roli. Cywilizacyjne piętno odcisnęła na tej ziemi działalność gospodarcza kamedułów. Pozostały nazwy, układ dróg, lokalizacja wsi, umiejętności i tradycje. To tu wciąż wiedzą, jak postawić sieci i ciągnąć niewód, znają smak domowego chleba i świeżo wędzonej ryby. Zbierając jagody i grzyby, nie błądzą w lesie, bo sami go wycinali i potem sadzili.

  

Woda, las i ludzie – to elementy, które wraz z geologiczną przeszłością składają się na niepospolitą wartość tego terenu. Ich kompozycja i jakość zachwyciła wielu i sprowokowała do starań o objęcie ochroną. Pierwsze postulaty ochrony sformułowane zostały w latach 20. ubiegłego wieku, „rezerwatowe traktowanie” niektórych obszarów wokół Wigier rozpoczęło się w latach 30. Na przełomie lat 50. i 60. ochroną objęto ostoje bobrów, w 1976 roku powstał Wigierski Park Krajobrazowy, w którym następnie wyznaczono sieć rezerwatów ścisłych. W 1989 roku utworzono Wigierski Park Narodowy.

  

Dwadzieścia lat mijających od utworzenia Wigierskiego Parku Narodowego jest krótkim okresem w historii tego terenu. Ochrona przyrody to dążenie do zachowania, właściwego użytkowania i odnawiania jej zasobów. Powstanie parku narodowego stało się zachętą do zwrócenia uwagi na to, że dzieją się tu rzeczy ważne zarówno w skali makroświatów, jak i mikroświatów, wzajemnie ich związki, których naturę dopiero staramy się zgłębić.

  

Teren Wigierskiego Parku Narodowego zyskał międzynarodowe znaczenie w ramach Konwencji Ramsarskiej, a także został uznany za obszar istotny dla ochrony wartości przyrodniczych całej Europy poprzez włączenie parku do sieci obszarów NATURA 2000. Światowe znaczenie jeziora Wigry jako obiektu badań naukowych potwierdziło Międzynarodowe Towarzystwo Limnologiczne. Wigierski Park Narodowy to nie tylko przestrzeń z opisanymi prawem granicami o określonym statusie ochronnym. Park to także pracownicy zaangażowani w działania ochronne, administrację, badania naukowe, edukację i turystykę. Jest to zespół ludzi pragnących jak najlepiej wykorzystać swoje umiejętności i wiedzę w celu, jaki wyznaczyło im Państwo, tworząc instytucję parku narodowego.

  

Powstanie naszego Parku i pierwsze jego lata zbiegły się z okresem ważnych zmian społecznych i gospodarczych w Polsce. Nowa rzeczywistość skłoniła do innego spojrzenia na organizację ochrony przyrody. Idea jednak pozostała ta sama. Możemy poszczycić się istotnymi osiągnięciami w zakresie przyrodniczego rozpoznania środowiska Parku, co stanowi podstawę do planowania działań w ekosystemach wodnych i lądowych.

  

Coraz większą aktywność wykazujemy w dziedzinie edukacji ekologicznej i kształtowania postaw wobec przyrody. Wraz z rozsądnym popieraniem turystyki przynosi to niebagatelne efekty w postaci ciągłego wzrostu zainteresowania przyrodą i społecznej akceptacji Parku.

  

Symbolicznym zwieńczeniem dwudziestoletnich działań Parku, a właściwie uhonorowaniem znacznie starszej idei jego ochrony, było oddanie do użytku Muzeum Wigier - obiektu, który w rzeczywisty sposób spina czasy Kulwiecia i Lityńskiego z dniem dzisiejszym.

  

Wiele już zostało zrobione, jeszcze więcej przed nami. Jezioro Wigry zachwyca, okolica Wigier zachwyca. Woda, las i ludzie. Starajmy się . . .

  

  

Dr inż. Jacek Łoziński

Dyrektor Wigierskiego Parku Narodowego

  

  

  

     

dalej