|
kliknij,
aby powiększyć
|
WŚRÓD PÓL i ŁĄK
Bogactwo Wigierskiego Parku Narodowego to nie tylko
jeziora, rzeki, torfowiska czy lasy. Równie cenne i
ważne dla
zachowania różnorodności biologicznej są ekosystemy
lądowe nieleśne: łąki, pastwiska, pola uprawne i
sady.
W granicach parku znajduje się około 2200 ha gruntów
rolnych. Obszary te stanowią w większości własność
prywatną,
w zarządzie Wigierskiego Parku Narodowego znajduje
się jedynie 302,2 ha gruntów rolnych. Na gruntach
będących
własnością Skarbu Państwa realizowane są różne formy
aktywnej ochrony przyrody, a grunty prywatne
podlegają
ochronie krajobrazowej.
Tereny nieleśne obejmują pola uprawne – głównie
uprawy zbożowe i okopowe oraz zbiorowiska łąk i
muraw – świeże łąki
i pastwiska, także suche łąki i murawy ciepłolubne,
wielokośne łąki wilgotne i torfowiska. Z obszarami
przekształconymi przez
człowieka, takimi jak: ogrody, okolice domostw, łąki
i pola, związanych jest wiele gatunków roślin i
zwierząt. Stanowią one
elementy różnorodności biologicznej. Na łąkach i
polach znajdziemy wiele rzadkich gatunków roślin,
często objętych ścisłą
ochroną gatunkową i znajdujących się na „Czerwonej
liście roślin i grzybów Polski”. Z terenami
otwartymi związanych jest wiele
gatunków ptaków, takich jak: czajka, skowronek
polny, przepiórka, kuropatwa, kulik wielki czy
pokląskwa. Obszary bezleśne
stanowią także atrakcyjny teren łowiecki ptaków
drapieżnych.
Utrata różnorodności przyrodniczej jest widoczna
szczególnie w tych miejscach, gdzie z różnych
przyczyn zrezygnowano
z prowadzonej wcześniej gospodarki (koszenia,
wypasania, uprawy). Takie ekosystemy podlegają
naturalnej sukcesji, tracą
cechy, jakie uzyskały przez dziesiątki lat
użytkowania – otwarty krajobraz porasta drzewami i
stopniowo zamienia się w las,
a dotychczasowe zbiorowiska roślinności terenów
otwartych i związanych z nimi zespołami zwierząt
zanikają. Aby je zachować,
konieczne jest utrzymanie mozaiki historycznie
ukształtowanych ekosystemów, a więc dalsze rolnicze
użytkowanie
części obszarów lub systematyczne koszenie i
odkrzaczanie terenów nieleśnych, wykonywane jako
zabiegi czynnej ochrony
przyrody. Tereny te są najczęściej własnością
prywatną. Nikt poza właścicielem lub bez jego zgody
nie może ich użytkować
czy prowadzić zabiegów ochronnych. Dla zachowania
przyrodniczego bogactwa terenów otwartych Wigierski
Park Narodowy
prowadzi wykupy gruntów, które są cenne
przyrodniczo, a grozi im zaniechanie użytkowania
bądź przekształcenie.
Na terenie parku narodowego celowe jest utrzymanie
ekstensywnej gospodarki rolnej, która pozwoli na
zachowanie walorów
przyrodniczych użytków rolnych. Wymaga to współpracy
pomiędzy administracją parku a mieszkańcami –
rolnikami.
Współpraca ta w Wigierskim Parku Narodowym jest
ciągle rozwijana między innymi w ramach rozwoju
turystyki wiejskiej,
agroturystyki, realizacji projektów ochrony
rolniczej różnorodności biologicznej czy projektu
zwalczania obcych, inwazyjnych
gatunków roślin.
We współpracy z organizacjami pozarządowymi WPN
przygotował i zrealizował szereg projektów
dotyczących ochrony różnorodności
biologicznej terenów rolniczych. Dwa projekty
promujące hodowlę rodzimych ras zwierząt
gospodarskich i uprawę
lokalnych odmian jabłoni i grusz zostały rozpoczęte
w roku 2003 i są kontynuowane. Dotychczas 8
gospodarstw otrzymało
pisklęta kur zielononóżek (łącznie 260 szt.), 8
gospodarstw pisklęta gęsi suwalskich (100 szt.), 3 gospodarstwa świnie złotnickie
(8 szt.). Zakupiono i przekazano do gospodarstw
rolnych 11 koni rasy konik polski oraz 11 krów
polskich czerwonych.
Rolnicy, którzy hodują krowy polskie czerwone i
koniki polskie, zobowiązali się do przekazania do
kolejnych gospodarstw
po jednej młodej samicy danej rasy od każdej
otrzymanej krowy lub klaczy.
Dla ochrony miejscowych odmian drzew owocowych
utworzono w 2004 roku niewielką szkółkę. W ciągu
pięciu lat przekazano
do przydomowych sadów mieszkańców parku i otuliny
około 450 wyhodowanych w niej sadzonek jabłoni i grusz. Sprzyjać
to będzie utrzymaniu w krajobrazie rolniczym
tradycyjnych wysokopiennych sadów i różnorodności
genetycznej odmian roślin
uprawnych oraz związanych z nimi zespołów zwierząt.
Warto wspomnieć także o projekcie dotyczącym
przydomowych i przyszkolnych ogródków, realizowanym
na terenie parku.
Wraz z dziećmi i młodzieżą ze szkół z terenu parku
utworzono kilka ogródków, w których posadzono wiele
gatunków
roślin ozdobnych i ziół rodzimego pochodzenia.
Ogródki wiejskie były dawniej bardzo bogate – każda
z gospodyń dbała,
by w jej ogródku od wczesnej wiosny do jesieni
kwitły kwiaty, by wokół domu było kolorowo. Projekt
miał na celu zachęcenie
do tworzenia ogródków tradycyjnych – bogatych
gatunkowo i kolorystycznie, z roślinami ozdobnymi i
ziołami.
Zachowaniu walorów terenów rolnych służą także
prowadzone przez park szkolenia dla miejscowych
rolników na temat ochrony
przyrody i rolnictwa ekologicznego.
|
