Wigierski Park Narodowy stanowi intere- sujące i atrakcyjne miejsce do prowadzenia badań naukowych. Duże zróżnicowanie środowisk, ich wysoka naturalność, a co za tym idzie znaczna różnorodność biologiczna sprawia, że badacze z różnych ośrodków naukowych coraz częściej decydują się na podjęcie tu swoich badań. Park, na miarę swoich możliwości, udziela pomocy w prowadzeniu tych prac.

Ważnym elementem działalności parku jest prowadzenie monitoringu środowiska przyrod- niczego. Parki narodowe, ze względu na swoją specyficzną rolę, w szczególny sposób nadają się do monitorowania zmian zachodzących w przy- rodzie. 

  

Kępa przesadzonego miodokwiatu.
Fot. M. Romański

Wigierski Park Narodowy podjął próbę ocalenia miodokwiatu krzyżowego (Herminium monorchis). Na dogodne miejsca, położone w granicach WPN, przeniesiono część egzem- plarzy z silnie zagrożonego, ostatniego w Pol- sce naturalnego stanowiska zlokalizowanego w okolicach Augustowa.

  

Gliniane konstrukcje stanowią jedną z form czynnej ochrony owadów. Fot. L. Krzysztofiak

  

W 1993 roku podpisane zostało porozumienie pomiędzy Państwową Inspekcją Ochrony Środowiska a Wigierskim Parkiem Narodowym w sprawie powołania Wigierskiej Stacji Bazowej Zintegrowanego Monitoringu Środowiska Przyrodniczego. Program pomiarowy stacji jest wykonywany przez Pracownię Naukowo-Badawczą. Monitoring zintegrowany funkcjonuje w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Celem monitoringu zintegrowanego są kompleksowe badania środowiska w warunkach zmian klimatu i narastającej antropopresji. 

Szczegółowe badania monitoringowe prowadzone są na terenie zlewni badawczej, która obejmuje fragment zlewni rzeki Czarnej Hańczy, na odcinku od miejscowości Sobolewo do ujścia rzeki do jeziora Wigry. Zlewnia badawcza posiada strefę buforową, którą stanowi pozostała część parku i jego otuliny. 

Samiec smółki Trachusa byssina – gatunku umieszczonego na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce”. 
Fot. L. Krzysztofiak

  

Na terenie zlewni zlokalizowane zostały punkty kontrolno-pomiarowe i powierzchnie ba- dawcze, na których prowadzone są prace doty- czące następujących programów pomiarowych:

  • meteorologia
  • chemizm opadów atmosferycznych
  • chemizm opadów podkoronowych
  • chemizm spływów po pniach drzew – wody podziemne
  • wody powierzchniowe
  • flora i roślinność zlewni badawczej
  • struktura i dynamika szaty roślinnej
  • porosty
  • stężenie metali ciężkich i siarki w porostach
  • chemizm gleb
  • chemizm roztworów glebowych
  • fauna bezkręgowców.

  

Przesadzanie kukuczki kapturkowatej. Fot. M. Romański

Wigierski Park Narodowy podjął też próbę ocalenia storczyka kukuczki kapturkowatej (Neottianthe cucullata). Gatunek ten w ostatnich latach zniknął z wielu swoich stanowisk. Pozostał tylko na dwóch z nich. Jedno znajduje się na terenie WPN, drugie, liczniejsze, w okolicach Augustowa.

Kukuczka kapturkowata w pierwszym roku po przesadzeniu. Fot. M. Romański

  

  

Ciąg dalszy